*Του Θανάση Καραβία
Το θέμα είναι επίκαιρο για την Νάξο, και φαντάζομαι ότι η ίδια απαράδεκτη κατάσταση θα ισχύει και για τα άλλα νησιά.
Η οδοποιία αποτελεί σημαντικό έργο υποδομής. Ένα μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ, ξοδεύεται κάθε χρόνο για την οδοποιία. Άραγε αυτή η δαπάνη ανταποκρίνεται στις ανάγκες του τόπου; Αξίζει να δούμε εν τάχει τις διαδικασίες και τις παραλείψεις (αστοχίες) που συχνά παρουσιάζονται στους επαρχιακούς δημοτικούς δρόμους του νησιού μας.
Η καθυστέρηση υλοποίησης της οδοποιίας έχει σαν αποτέλεσμα να μην υπάρχουν δρόμοι σε πολλές αναπτυσσόμενες περιοχές, ειδικά εκεί που υπάρχει μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα. Κυρίως δηλαδή, στις τουριστικές περιοχές. Αλλά και οι αγροτικοί δρόμοι τόσο στην πεδινή όσο και στην ορεινή Νάξο είναι απαράδεκτοι. Στο λιβάδι των 9.000 στρεμμάτων, όπου παράγεται η γνωστή πατάτα Νάξου, η ΠΟΠ γραβιέρα, τα οπωροκηπευτικά και το ΠΟΠ τυρί “αρσενικό”. Η κατάσταση είναι τραγική. Αν κάποιος κατά λάθος μπει σε κάποιον αγροτικό δρόμο στο λιβάδι, πολύ δύσκολα θα μπορέσει να ξεμπλέξει. Πέρα από τις λιμνολακκούβες, το δράμα είναι αν συναντήσει κάποιο άλλο όχημα ή κάποιο τρακτέρ. Δεν θα μπορεί να κάνει ούτε μπρος ούτε πίσω, αφού αυτοί οι δρόμοι είναι τόσο στενοί που μετά βίας περνάει ένα τρακτέρ. Όποτε προσπάθησα να διασχίσω κάποιον τέτοιο δρόμο δεινοπάθησα. Δεν υπάρχουν και ενδείξεις σε ποιές περιοχές οδηγεί αυτός ο δρόμος.
Οι κύριοι τοπικοί άρχοντες, Δήμος, Επαρχείο, βουλευτές, θα πρέπει κάποτε να ασχοληθούν και να λύσουν αυτά τα σοβαρά προβλήματα, για την ανάπτυξη. Διότι χωρίς οδικά δίκτυα ανάπτυξη δεν νοείται.
Ας δούμε όμως εν τάχει την διαδικασία υλοποίησης ενός ασφαλτοδρόμου στο νησί μας.
Πρώτον η οριστική μελέτη, περίπου ένας χρόνος. Απαλλοτριώσεις ένα ως δύο χρόνια. Μετά η δημοπράτηση του έργου, περίπου ένα χρόνο. Η εγκατάσταση του εργολάβου περίπου έναν χρόνο. Το χρονοδιάγραμμα εργασιών, το οποίο συνήθως προβλέπει τουλάχιστον ένα ως δύο χρόνια. Το χρονοδιάγραμμα περαίωσης του έργου εξαρτάται από το εύρος και τα τεχνικά του έργου. Ενίοτε υπάρχει καθυστέρηση για διάφορους λόγους. Μη σωστός εξοπλισμός του εργολάβου, απρόβλεπτα, καιρικές συνθήκες κ.λπ. Οπότε δίνεται παράταση στον εργολάβο τουλάχιστον για έναν χρόνο. Συνολικά έτσι χρειάζεται από τη στιγμή που το έργο εντάχθηκε σε κάποιο πρόγραμμα, μέχρι την υλοποίηση του στην καλύτερη περίπτωση περνούν τρία ως τέσσερα χρόνια. Μετά απ’όλα αυτά, αυτή την διαδικασία, ο δρόμος που στοιχίζει 130.000 με 140.000 ευρώ το χιλιόμετρο, δίνεται στην κυκλοφορία. Να κορδέλες, να αγιασμοί, να ζητωκραυγές, να ψήφοι.
Όμως μετά από τόσα χρόνια αναμονής και τόσο μεγάλο κόστος υπάρχει συχνά μια σοβαρή παράλειψη που κοστίζει στο έργο στην μακροζωία του έργου πάρα πολύ. Ενα υποέργο μηδαμινού κόστους είναι οι εσχαρώσεις (σχάρες), και τα γεφυρίδια όπως λέγονται, απορροής ομβρίων υδάτων. Αυτά θα έπρεπε απαραιτήτως να έχουν γίνει πριν παραδοθεί ο δρόμος στην κυκλοφορία. Πρόκειται κυρίως για πάμφθηνες σχάρες προκάτ, οι οποίες τοποθετούνται στις προβάσεις (αμπασιές) των παρακείμενων κτημάτων. Αυτές οι σχάρες έχουν το σκοπό να εμποδίζουν την ροή λάσπης που περιέχει συνήθως άργιλο, πάνω στον ασφαλτοτάπητα μετά τις βροχές. Όταν συμβαίνει αυτό, ο ασφαλτοτάπητας αρχίζει αμέσως να φθείρεται και να δημιουργεί ρηγματώσεις και λακκούβες. Έτσι σε πολύ λίγο χρόνο το έργο που στοίχισε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, αρχίζει να φθείρεται και να θέλει σύντομα συντήρηση, δηλαδή αλλά έξοδα.
Αλλά και η συντήρηση που γίνεται, εάν γίνεται, δεν είναι συχνά σύμφωνη με τις προδιαγραφές. Δεν ρίχνουμε ασφαλτικό με το φτυάρι, αλλά τετραγωνίζονται οι λακκούβες. Πετρέλαιο, συγκολλητική και ασφαλτικό και συμπίεση με οδοστρωτήρα. Έτσι το ασφαλτικό εγκιβωτίζεται και οι συρραφές είναι τέλειες. Συχνά αντί να γίνεται σωστά το μπάλωμα, ξαναμπαλώνουμε και ξαναμπαλώνουμε. Συχνά αντί να κάνουμε συντήρηση του δρόμου, γίνεται νέος ασφαλτοτάπητας. Δηλαδή αντί να μπαλώσουμε το παντελόνι το πετάμε! Και περνάμε καινούργιο ασφαλτικό.
Για τους αγροτικούς δρόμους, τι να πει κανείς; Ούτε η κατασκευή τους, ούτε η συντήρηση τους είναι σωστή. Η διάστρωση των αγροτικών δρόμων πρέπει απαραιτήτως να γίνεται με γκρέιντερ και όχι με JCB, και με ρήση προς το χαντάκι απορροής ομβρίων υδάτων. Αυτά τα γνωρίζουν πολύ καλά οι μηχανικοί του Δημοσίου, των Δήμων και των Επαρχείων, οι οποίοι πληρώνονται από τον Έλληνα φορολογούμενο. Όμως κανείς δεν νοιάζεται γι’ αυτά. Γιατί; Γιατί φυσικά πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος. Μία τέτοια κατάσταση μπορεί να δει κανείς στον δρόμο των Μελάνων, όπου σε τμήμα τριών χιλιομέτρων έπρεπε να υπάρχουν 7 σχάρες, και όμως δεν υπάρχει καμία.
Απαγορεύεται επίσης να ρίχνονται ασφαλτικά υπό βροχήν.
Τέλος ο συχνός καθαρισμός των χαντακιών είναι επιβεβλημένος για την αντοχή των δρόμων. Είναι απαράδεκτο να βλέπει κανείς χαντάκια που έχουν να καθαριστούν χρόνια.
Η διαγράμμιση των δρόμων είναι επίσης απαραίτητη γιατί σώζει ζωές.
Όλα αυτά περνάνε στα ψηλά και η κατάσταση συνεχίζεται.
Γιατί αυτή η απαράδεκτη σπατάλη;
Γιατί κανείς δεν επεμβαίνει;
Μα φυσικά γιατί υπάρχουν συμφέροντα.
Έτσι όμως δεν θα περισσεύουν πότε χρήματα για την Παιδεία, την Υγεία και την κοινωνική συνοχή.
* Νίκος Καραβίας, Μηχανολόγος Μηχανικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Παδούης
