"Γράφει η Ιωάννα Λιζάρδου"
Με θλίβουν τα σχολεία.
Οι άψυχες αίθουσες με τα στοιβαγμένα θρανία, τα βαριεστημένα βήματα στους διαδρόμους, οι πεθαμένες επιστήμες στις έδρες των εκπαιδευτικών.
Πιο πολύ με θλίβει να βλέπω 17χρόνα παιδιά, να στριμώχνουν τα όνειρα τους ανάμεσα σε κακογραμμένα βιβλία, σε παρωχημένα εξεταστικά συστήματα, σε χρόνους πιεστικούς, έξοδα δυσθεώρητα και προοπτικές νεφελώδεις εώς μηδενικές.
Και θυμώνω που το σχολείο δεν είναι αυτό, που υποτίθεται πως θα έπρεπε να είναι:
Μέρος που η γνώση βολτάρει χαρούμενη και δημιουργική, προσφέρεται, κερδίζεται κι αγαπιέται.
Γνώση που τη βιώνουμε και τη διδάσκουμε, ενώ τη συζητάμε, κι όχι που την καταπίνουμε αμάσητη, επειδή κάποιοι μας έπεισαν πως η αποστήθιση είναι το μοναδικό κλειδί, για να ξεκλειδώσουμε τον κόσμο γύρω μας.
Και αναρωτιέμαι τι άλλο, το σχολείο θα όφειλε να είναι, παρά το μέρος όπου τα παιδιά διδάσκονται, όχι τι να σκέφτονται, αλλά πώς να σκέφτονται; Να μαθαίνουν πράγματα που δεν υποψιαζόντουσαν πως αγνοούσαν, έξω από παραδοχές, αξιώματα και κανόνες.
Με περισσότερα πρότυπα, λιγότερες κριτικές και μηδενικά φαινόμενα διαλογής των μαθητών, επαναστατώντας στην προφανή -εώς σήμερα- υπακοή σε ταξικά κοινωνικά συστήματα, εκπρόσωποι των οποίων υλοποιούν εκπαιδευτικά προγράμματα προσηλωμένα στο στόχο μιας βιομηχανικής κοινωνίας κι όχι μιας ανθρωποκεντρικής στάσης ζωής.
Σε τέτοιες βιομηχανικές κοινωνίες μεγαλώνουμε όλοι και μοιάζει σαν να λησμονούμε την πιο βασική της μάθησης αρχής, εκφρασμένη μεταπολεμικά από τον ψυχολόγο Piaget,σύμφωνα με τον οποίο η απόκτηση της γνώσης είναι προϊόν κινήτρου, πρωτοβουλίας και προσωπικής ευθύνης, που εξαρτάται άμεσα από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και το νοητικό δυναμικό του καθενός μας.
Ένα σχολειό, που αδυνατεί, λόγω ελλείψεων σε υλικοτεχνικές και έμψυχες υποδομές, να καλλιεργήσει κίνητρα και να προσφέρει ερεθίσματα, αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στη βασική αρχή της μάθησης.
Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν εκσυγχρονίζεται, ούτε μεταρρυθμίζεται, σύμφωνα με τις αλλεπάλληλες κοινωνικές αλλαγές, δεν ανταποκρίνεται στον παιδαγωγικό του ρόλο, αλλά ούτε και σε καμία από τις κοινωνικές ανάγκες, που (υποτίθεται πως) είναι ταγμένο να υπηρετεί, προσφέροντας ευκαιρίες για συνεργασία, συνοχή, εξέλιξη.
Ένα σύστημα, σαν αυτό που ως φορολογούμενοι αγόγγυστα σήμερα συντηρούμε, αποσκοπεί σε μια στείρα πληροφόρηση, που κανέναν δεν ικανοποιεί, εκτός από τους εμπνευστές και τους παρόχους του.
Αυτό για το οποίο οι μαθητές και οι κοινωνίες διψούν, δεν είναι η παροχή γνώσεων, που ούτως ή άλλως μοιράζονται γενναιόδωρα σε παγκόσμιο επίπεδο με θαυμαστές ταχύτητες.
Αυτό που χρειαζόμαστε επιτέλους είναι η ενίσχυση στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του καθενός μας, η στήριξη να ανακαλύπτουμε την καταλληλότερη γνώση για τον καθένα μας προσωπικά, ώστε να τη χρησιμοποιήσουμε δημιουργικά και με κοινωνική ευθύνη.
Έχουμε ανάγκη να μας δοθεί η δυνατότητα να αναλάβουμε ενεργό ρόλο στη διαδικασία της μάθησης, να συμμετέχουμε σε ό,τι μας αφορά, να κινητοποιηθούμε με πίστη στο δημιουργικό παιδί μέσα μας.
Θέλουμε να αλληλεπιδράσουμε, κατανοώντας τις έννοιες, τους σκοπούς και τις σχέσεις που διέπουν τις επιστήμες, τις τεχνολογίες, τη ζωή και τον κόσμο γύρω μας. Να προσεγγίσουμε τα συμβάντα και τα φαινόμενα με κριτική ματιά και φαντασία, με μεράκι και περιέργεια. Λαχταράμε να δημιουργήσουμε τη γνώση κι όχι μηχανιστικά να την αποκτήσουμε, ώστε να προετοιμαστούμε για έναν κόσμο που υπάρχει ή για κάποιον που μπορούμε να στήσουμε από την αρχή εμείς.
Και για όλα τούτα, έμπνευση χρειαζόμαστε και έναν χάρτη.
Άλλωστε ο σπουδαιότερος στόχος της εκπαίδευσης, δεν είναι η γνώση, αλλά η δράση.
Γιατί η δράση είναι το μόνο όπλο που ο καθένας μας διαθέτει ενάντια στη θλίψη αυτής της στείρας εποχής.
