Μπορεί το ψέμα να είναι κατακριτέο, συγχωρείται όμως αν λεχθεί την Πρωταπριλιά! Μέσα από το πέρασμα των χρόνων επικράτηση η συνήθεια να λέμε αθώα ψέματα την πρώτη ημέρα του Απριλίου, για να ξεγελάσουμε τους άλλους και να διασκεδάσουμε με την …κατεργαριά μας.
Το έθιμο αυτό δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα και την Κύπρο αλλά σε πολλές χώρες του κόσμου, όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Βραζιλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη.
Η …σκανδαλιάρικη αυτή συνήθεια προέρχεται από την Ευρώπη, ενώ κυκλοφορούν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τρόπο, τον τόπο τόπο και το χρόνο που γεννήθηκε το «έθιμο» αυτό. Οι δύο επικρατέστερες εκδοχές αναφέρουν τη Γαλλία και τους Κέλτες ως τις πιθανότερες γεωγραφικές αφετηρίες της συνήθειας αυτής.
Η γαλλική εκδοχή
Σύμφωνα με τη γαλλική εκδοχή, η οποία θεωρείται ιστορικά και πιο βάσιμη, μέχρι το 1563 οι Γάλλοι γιόρταζαν την πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου. Το 1564 όμως ο βασιλιάς Κάρολος ο 90ος καθιέρωσε ως πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου. Πολλοί πολίτες όμως δεν καλοδέχτηκαν αυτή την αλλαγή και εξακολούθησαν να γιορτάζουν την πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου. Οι υπόλοιποι που προσαρμόστηκαν, την πρωταπριλιά τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους πειράξουν. Με τα χρόνια, το πείραγμα αυτό μετατράπηκε σε συνήθεια, η οποία με τη σειρά της, στο πέρασμα των χρόνων, πήρε τη μορφή του γνωστού εθίμου των φαρσών, των αστείων και των πειραγμάτων.
Η κέλτικη εκδοχή
Η άλλη εκδοχή ξεκινά από τους ψαράδες Κέλτες, οι οποίοι ξεκινούσαν την περίοδο ψαρέματος τους κάθε χρόνο την 1η Απριλίου. Την εποχή αυτή όμως οι ψαριές είναι πολύ δύσκολες και τα ψέματα για την ποσότητα των ψαριών που έπιαναν, έδιναν κι έπαιρναν. Έτσι, με το πέρασμα των χρόνων η συνήθεια αυτή καθιερώθηκε και μετατράπηκε στο γνωστό έθιμο.
Οι άλλες εκδοχές
Στον αντίποδα, πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι το έθιμο των ψεμάτων πηγάζει από τη γιορτή της Κοροϊδίας προς τιμήν της αρχαίας Ρωμαϊκής θεάς Βένους Απρίλης (Απριλίου Αφροδίτης). Άλλοι πάλι τη συνδέουν με την Ινδή θεά του έρωτα, τη Μάγια, ενώ κάποιοι τη θεωρούν επιβίωση ουσιαστικά της γιορτής «Ιλαρία» των Ρωμαίων που εορταζόταν λίγες μέρες μετά την εαρινή ισημερία.
Το έθιμο σε Ελλάδα και Κύπρο
Το έθιμο αυτό είναι επίσης διαδεδομένη στην Ελλάδα και την Κύπρο. Κάθε χρόνο την πρωταπριλιά λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Επίσης το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς, θεωρούν μερικοί, ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χηρέψει γρήγορα.
Ψέματα και στην κυπριακή παράδοση
Στο παρελθόν, κατά την Πρωταπριλιά, ακολουθείτο η εξής συνήθεια: Όταν κάποιος ήθελε να κοροϊδέψει τον άλλο, τον έστελνε σε συγκεκριμένο πρόσωπο να του φέρει «τον βούριστρον τζ’αί τον λαχτοπάτην», ή σ’ άλλες περιοχές, όπως η Χοιροκιτία «τον πασπαλλοκόπον». Το πρόσωπο που στελνόταν ήταν συνήθως νεαρός, ο οποίος δεν γνώριζε τη σημασία της φράσης. Όταν λοιπόν την εκστομούσε, ο ακροατής γελούσε και του εξηγούσε την ακριβή έννοια της, ότι δηλαδή με λίγα λόγια έχει τη σημασία του να τρέξει για να μην τον δείρουν. Αν έπεφτε όμως σε κάποιον οξύθυμο, δεν γλίτωνε το ξύλο!
Άλλος εμπαιγμός κατά την Πρωταπριλιά στην Κύπρο ήταν ο εξής: Έστελναν κάποιον να πάει σε άλλο πρόσωπο για να του φέρει μια ζυγαριά. Αντί για ζυγαριά όμως, του φόρτωναν για να μεταφέρει, μια μεγάλη πέτρα. Τα ψέματα αυτά λέγονταν για το καλό του μήνα.
Ψέματα διεθνών ΜΜΕ που άφησαν εποχή
Η συνήθεια του να λέμε την πρωταπριλιά είναι τόσο διαδομένη, ώστε πολλά έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ παγκοσμίως δημοσιεύουν κάθε χρόνο μια ευφάνταστη ψεύτικη είδηση, για να ξεγελάσουν τους αναγνώστες τους.
Πιο κάτω, παραθέτουμε διάσημες πιστευτές φάρσες που άφησαν εποχή.
Το 1934 η γερμανική εφημερίδα Berliner Illustrirte Zeitung δημοσίευσε ρεπορτάζ για απίθανη εφεύρεση η οποία θα έκανε τους ανθρώπους να πετούν χρησιμοποιώντας μόνο τη δύναμη των πνευμόνων του και ένα ζευγάρι πέδιλα του σκι, τα οποία θα χρησίμευαν για την τάχα ασφαλή προσγείωση! Και οι αναγνώστες φυσικά, ενθουσιάστηκαν!
Την 1η Aπριλίου 1957, η ειδησεογραφική εκπομπή του BBC «Πανόραμα» παρουσίασε ρεπορτάζ, το οποίο έδειχνε Ελβετούς αγρότες να μαζεύουν μακαρόνια από τα δέντρα! O ρεπόρτερ ανέφερε ότι ο μαλακός χειμώνας και η εξαφάνιση της σιταρόψειρας έκαναν τη σοδειά των Ελβετών καλύτερη από ποτέ! Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, πολύς κόσμος φαίνεται πως πείστηκε από τη φάρσα!
Την 1η Aπριλίου 1962, στο δελτίο ειδήσεων της σουηδικής τηλεόρασης, τεχνικός του καναλιού ανακοινώνει πως οι τηλεθεατές θα μπορούν πλέον να βλέπουν τα αγαπημένα τους προγράμματα με εξαιρετικά ζωηρά χρώματα. «Tο μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να τοποθετήσετε μια νάιλον κάλτσα στην οθόνη της τηλεόρασής σας», τους λέει αναπαριστώντας μάλιστα το εγχείρημα live!
Το BBC ανακοίνωσε την Πρωταπριλιά του 1980 πως το ρολόι Big Ben θα λειτουργούσε πλέον με ψηφιακό μηχανισμό , ενώ το ιαπωνικό BBC προχώρησε το ψέμα ένα βήμα παρακάτω, αναφέροντας πως οι δείκτες του ρολογιού θα πωλούνταν στους τέσσερις πρώτους ακροατές που θα επικοινωνούσαν με τον σταθμό. Και οι τηλεφωνικές γραμμές πήραν φωτιά!
Tο 1976 ο Βρετανός αστρονόμος Patrick Moore ανακοίνωσε στο ραδιόφωνο του BBC ότι στις 09.47 εκείνης της ημέρας θα συνέβαινε ένα γεγονός, το οποίο κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να ζήσει μόνο μια φορά στη ζωή του. O πλανήτης Πλούτωνας θα διερχόταν δίπλα από τον Kρόνο, προκαλώντας μια στιγμιαία ευθυγράμμιση της βαρύτητας. O Moore είπε στους ακροατές πως αν χοροπηδούσαν στον αέρα στις 22.47 ακριβώς, θα αιωρούνταν για μερικά δευτερόλεπτα. Τα τηλεφωνήματα ήταν εκατοντάδες και πολλοί από τους ακροατές περιέγραφαν ότι χοροπήδησαν και αιωρήθηκαν κιόλας!!
Η εφημερίδα Independent δημοσίευσε το 1993 ότι βρέθηκε το χωριό του Aστερίξ από επιστήμονες της Οξφόρδης. Όπως ανέφερε το δημοσίευμα, οι ανασκαφές έφεραν στο φως νομίσματα, στα οποία απεικονίζονταν αγριογούρουνα, ενώ δεν υπήρχε ίχνος ρωμαϊκής εισβολής!
Το 1995, το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ότι κατά τις ανασκαφές του μετρό, βρέθηκε ο τάφος του Σωκράτη. Το υπουργείο έδωσε, μάλιστα, λεπτομέρειες, ενώ σημείωνε ότι βρέθηκαν επίσης ο χιτώνας του ιδίου, αλλά και ίχνη του κονίου που είχε πιει. Η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου μέσω των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων. Πρώτο στην παγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού έπεσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, που λίγες ώρες μετά έσπευσε να ανακαλέσει.
Το 1992, ένα ραδιοφωνικός σταθμός στην Αμερική μεταδίδει την είδηση, ότι ο 79χρονος τότε Ρίτσαρντ Νίξον θα ήταν υποψήφιος για την προεδρεία των ΗΠΑ. Μάλιστα, η ανακοίνωση έγινε από τον ίδιο τον Νίξον» η φωνή του οποίου ακουγόταν από το ραδιόφωνο! Ακολούθησε πανδαιμόνιο, με τους ακροατές να παίρνουν ασταμάτητα τηλέφωνο. Τελικά, λίγο μετά έμαθαν ότι τον Νίξον υποδυόταν ένας μίμος και φυσικά όλα ήταν μια μεγάλη φάρσα.
Το 2008, το BBC παρουσίασε βίντεο με μία μοναδική ανακάλυψη. Πιγκουίνοι της Ανταρκτικής μετατρέπονται σε αποδημητικά πουλιά, πετώντας μίλια μακριά. Σύμφωνα με τον παρουσιαστή, προορισμός τους ήταν τα τροπικά δάση της Αμερικής!
Το 1940, το Ινστιτούτο «Franklin» ενημέρωσε ότι την επόμενη μέρα θα ερχόταν το τέλος του κόσμου. Φυσικά, προκλήθηκε πανικός, ενώ λίγο μετά ο εμπνευστής της ιδέας είδε την πόρτα της εξόδου από το Ινστιτούτο.
ΠΗΓΗ: Πληροφορίες από τις εγκυκλοπαίδειες Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα και Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
sigmalive
(Visited 71 times, 1 visits today)
