Παρατίθεται αυτούσια η ανακοίνωση του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (Π.Π.Π.Σ.):
Οι συσσωρευμένοι όγκοι αποβλήτων αμμοβολής στον ανοιχτό χώρο του Νεωρίου ήταν το σήμα κατατεθέν του Ναυπηγείου στην περίοδο της απαξίωσης και της χρεωκοπίας, όταν την ευθύνη της λειτουργίας του την είχε η εταιρεία «Ναυπηγικές και Βιομηχανικές Επιχειρήσεις Σύρου Ανώνυμος Εταιρεία».
Ο αέρας και η βροχή σκόρπιζαν τα επικίνδυνα χημικά στοιχεία (μεταξύ των οποίων και βαρέα μέταλλα) στην ατμόσφαιρα της πόλης και στη θάλασσα… Όλοι συμφωνούσαν και υπερθεμάτιζαν πως επρόκειτο για μια περιβαλλοντική και υγειονομική βόμβα στην καρδιά της πόλης, που έθετε σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία στο νησί μας.
Οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, στους σποραδικούς ελέγχους τους, διαπίστωναν ότι η συσσώρευση των αποβλήτων «συνιστά σοβαρό κίνδυνο ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος, κατά την έννοια του άρθρου 2 του Ν. 1650/1986 και κατ’ επέκτασησοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία», παραλείποντας, όμως, να κινήσουν τη διαδικασία της απομάκρυνσής τους.
Όταν, το καλοκαίρι του 2018, εξαιτίας της σφοδρής βροχόπτωσης, υποχώρησε το τοιχίο που συγκρατούσε τα απόβλητα, με συνέπεια να διολισθήσουν στη θάλασσα, η Λιμενική Αρχή έσπευσε να καθησυχάσει την τοπική κοινωνία. Η έγκαιρη επέμβασή της είχε αποσοβήσει τον κίνδυνο. Η πόλη μπορεί να κοιμάται ήσυχη…
Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που ο πρόεδρος της ONEX δεσμεύτηκε για την τήρηση «των καλύτερων περιβαλλοντικών πρακτικών αναφορικά με τη λειτουργία του Ναυπηγείου» και ανακοίνωσε, περιχαρής, την ολοκληρωτική απομάκρυνση των αποβλήτων αμμοβολής, που κληροδότησε στην πόλη το παλιό και καταδικαστέο καθεστώς.
Διαβάζουμε σε δημοσίευμα της «Κοινής Γνώμης» της 20.07.2020 με τίτλο «Σε νέα τροχιά το Νεώριο Σύρου»:
«Την πορεία προόδου και αναγέννησης του Νεωρίου Σύρου υπό την καθοδήγηση της ONEX γνώρισαν δια ζώσης ο Αμερικανός Πρέσβης, Τζέφρι Πάιατ και τέσσερις κορυφαίοι Υπουργοί της κυβέρνησης, οι οποίοι επισκέφθηκαν τη Σύρο την περασμένη Παρασκευή, στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης των ενεργειών μεταβίβασης του ναυπηγείου, στον Ελληνοαμερικανό επενδυτή, Πάνο Ξενοκώστα.
Σχετικά με τα επενδυτικά σχέδια και την προσπάθεια του κ. Ξενοκώστα για το Νεώριο, στην αίθουσα συσκέψεων, έγινε πρωτίστως αναφορά στις ενέργειες για ένα ναυπηγείο πιο φιλικό στο περιβάλλον καθώς επίσης, υπήρξε η δέσμευση για μελλοντικές δράσεις σχετικά με την παρακολούθηση των καλύτερων περιβαλλοντικών πρακτικών αναφορικά με τη λειτουργία του.
“Ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από δύο χρόνια το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο που έχειγίνει στο Αιγαίο τις τελευταίες 10ετίες. Καταφέραμε και απομακρύναμε – με ανακύκλωση – 85.000 τόνους σκουπιδιών – αμμοβολής που είχαν ξεμείνει στο ναυπηγείο για 25 χρόνια”.Πρόσθεσε μάλιστα, πως, “Ανακυκλώθηκαν όλα σε τσιμεντοβιομηχανίες”, με αποτέλεσμα να αδειάσει πλήρως ο χώρος που θα χρησιμοποιηθεί για νέες δραστηριότητες».
Στο ίδιο δημοσίευμα διαβάζουμε ότι o υπουργός Ανάπτυξης κ. Άδωνις Γεωργιάδης συνεχάρη τον κ. Ξενοκώστα για “το εξαιρετικά εντυπωσιακό έργο απομάκρυνσης των υποπροϊόντων αμμοβολής”.
Στο ίδιο μήκος κύματος και το Εργοστασιακό Σωματείο του Ναυπηγείου. Ο κ. Ρηγούτσος, γραμματέας του σωματείου, αλλά και Διευθυντής του Τμήματος Περιβαλλοντικών Θεμάτων του Νεωρίου, σε πρόσφατη (Δεκέμβριος 2021) ένορκη κατάθεσή του – που δόθηκε στο πλαίσιο της συζήτησης των τριών αγωγών που άσκησε η ONEX κατά του Παρατηρητηρίου -, δήλωσε:
«Όλο το νησί γνωρίζει ότι η ONEX παρέλαβε από την παλαιά διοίκηση μαζί με τους μέχρι τότε εργαζομένους σε αυτήν …χιλιάδες τόνους ιστορικών αποβλήτων αμμοβολής……. Συγκεκριμένα, είμαι σε θέση να γνωρίζω με βεβαιότητα, ώστε να μπορώ να καταθέσω όσα δηλώνω με καθαρή και ήσυχη την συνείδηση μου και έχοντας δώσει όρκο, ότι από της επαναλειτουργίας των ναυπηγείων εκπονήθηκε σχέδιο και βάσει αυτού ολοκληρώθηκε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, η απομάκρυνση των ιστορικών αποβλήτων αμμοβολής που είχε συσσωρεύσει η προηγούμενη διοίκηση τα τελευταία 20 χρόνια, με μεθοδολογία που προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία, τηρώντας όλα τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και δηλώνοντας στις συναρμόδιες αρχές όλα ταπροβλεπόμενα παραστατικά.….
«…από τους ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν από Επιθεωρητές του Υπουργείου Περιβάλλοντος κατά το χρονικό διάστημα της διαχείρισης του ναυπηγείου από τη εταιρεία ONEX υπήρξε ικανοποίηση και δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με τις αρχές, από τα πολύ καλά και ταχύτατα αποτελέσματα των ενεργειών μας».
Το γεγονός της απομάκρυνσης της τοξικής βόμβας από την καρδιά της πόλης έγινε δεκτό με ικανοποίηση από την τοπική κοινωνία και το Παρατηρητήριο το χαιρέτησε. Εδώ το σχετικό δημοσίευμα του Παρατηρητηρίου.
Πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από την ολοκλήρωση «του μεγαλύτερου περιβαλλοντικού έργου που έχει γίνει στο Αιγαίο τις τελευταίες 10ετίες», διαπιστώσαμε ότι επανήλθε η δοκιμασμένη πρακτική της υπαίθριας απόθεσης αποβλήτων αμμοβολής. Αυτή τη φορά από την καινούργια διοίκηση του Νεωρίου. Στο τέλος του Ιουνίου 2021 το Παρατηρητήριο υπέβαλε σχετική αναφορά στις Αρχές που είναι υπεύθυνες για την εποπτεία της λειτουργίας του Ναυπηγείου. Κάποιες υπηρεσίες αγνόησαν την αναφορά μας, άλλες δήλωσαν αναρμόδιες, και άλλες, επικαλούμενες ένα πλέγμα αλληλοκαλυπτόμενων, γραφειοκρατικών διατάξεων, φρόντισαν να παραπέμψουν το ζήτημα της διερεύνησης της αναφοράς στις ελληνικές καλένδες. Η ONEX μας κατακεραύνωσε με εξώδικη δήλωσή της, αξιώνοντας να ανακαλέσουμε την αναφορά μας, με δημόσια δήλωση, το περιεχόμενο της οποίας μας υπαγόρευσε.
Δεν έχουμε καμία ενημέρωση από τις Αρχές για τον τρόπο που αντιμετώπισαν το ζήτημα της συσσώρευσης των αποβλήτων. Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι η ποσότητα των αποβλήτων που έχουν αποτεθεί στον υπαίθριο χώρο του Νεωρίου αυξάνεται εντυπωσιακά – σε ρυθμό αντίστοιχο με την έκταση των εκτελούμενων εργασιών -, με αποτέλεσμα η εικόνα να παραπέμπει στις «παλιές, καλές εποχές», μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι Αρχές είτε αδρανούν, είτε κρίνουν ότι όλα γίνονται σύμφωνα με την περιβαλλοντική νομοθεσία και τους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας του ναυπηγείου.
Επειδή η απόθεση μεγάλου όγκου αποβλήτων αμμοβολής στον ανοιχτό χώρο, κατά παράβαση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του ναυπηγείου και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, συνιστά απειλή για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, το Παρατηρητήριο κατέθεσε, στις 10.05.2022, αναφορά στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Σύρου. Ευελπιστούμε ότι η έρευνα που θα ακολουθήσει θα μας δώσει επαρκείς απαντήσεις.
Ήδη, λίγες ώρες μετά την κατάθεση της αναφοράς μας στην Εισαγγελία, διαπιστώσαμε ότι ξεκίνησε η διαδικασία απομάκρυνσης των συσσωρευμένων αποβλήτων με τη φόρτωσή τους σε πλοίο. Περιμένουμε τη διαβεβαίωση από τις εποπτεύουσες δημόσιες υπηρεσίες ότι η απομάκρυνση των αποβλήτων γίνεται με τη σχολαστική τήρηση των νόμιμων διατάξεων.
Επειδή είναι σχεδόν βέβαιο ότι και αυτή η πρωτοβουλία του Παρατηρητηρίου θα αντιμετωπισθεί από την ΟΝΕΧ και τη διοίκηση του Εργοστασιακού Σωματείου σαν μια προσπάθεια που αποβλέπει στη διακοπή της λειτουργίας του Ναυπηγείου, θέλουμε και πάλι να δηλώσουμε τα εξής:
Κανείς δεν θέλει να κλείσει το Νεώριο. Αναγνωρίζουμε τη συμβολή του στην ανάπτυξη και την προκοπή του νησιού. Σεβόμαστε το μόχθο των ανθρώπων και υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα στην εργασία, καθώς και το δικαίωμα στην επιχειρηματικότητα. Ζητάμε το σεβασμό στη νομιμότητα. Κανένα δικαίωμα, είτε ατομικό, είτε συλλογικό, δεν είναι ικανό να δικαιολογήσει τις παραβάσεις της περιβαλλοντικής και της εργατικής νομοθεσίας, ή την αδράνεια των Αρχών. Ιδιαίτερα, όταν οι παραβάσεις αυτές, όπως διαπίστωσαν οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, «συνιστούν σοβαρό κίνδυνο ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία».
Εδώ η αναφορά που καταθέσαμε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών
11.05.2022
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου
