Σε συγκεκριμένη πρόταση προς την κυβέρνηση για την αποτελεσματική προστασία του δημόσιου χώρου κατέληξε – κατά πλειοψηφία – το Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου, το οποίο συζήτησε το θέμα στη χθεσινή του συνεδρίαση, με πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου Γιώργου Χατζημάρκου.
Η συζήτηση κρίθηκε αναγκαία, μετά και τη διαπίστωση ότι το διαχρονικό φαινόμενο της αυθαιρεσίας έχει λάβει καταιγιστική μορφή, με τις ανάλογες καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία των νησιών.
Το θέμα εισηγήθηκε η Έπαρχος Μήλου και Εντεταλμένη Περιβάλλοντος Κυκλάδων Έλλη Χωριανοπούλου, που ως Προϊσταμένη της Πολεοδομίας Μήλου έχει πλήρη γνώση του προβλήματος σε όλες τις παραμέτρους. Αξίζει να σημειωθεί ότι της πρότασης υπερθεμάτισε ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας Μανώλης Γλυνός, ο οποίος δήλωσε την πλήρη ταύτισή του με την εισήγηση, με την παρατήρηση για την αυτονόητη, που έγινε και αποδεκτή, παρατήρηση της ανάγκης τήρησης της υφιστάμενης νομοθεσίας.
Ειδικότερα, το Περιφερειακό Συμβούλιο προτείνει:
1. Την ίδρυση Ειδικού Σώματος Προστασίας Δημόσιου Χώρου, στο επίπεδο του Α’ βαθμού Αυτοδιοίκησης, με την ταυτόχρονη μεταφορά σε αυτόν
α) των πιστώσεων, που για το σκοπό αυτό, έχουν σήμερα στη διάθεσή τους οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και
β) των ποσών που προκύπτουν από την επιβολή των σχετικών προστίμων.
2. Η λειτουργία του ανωτέρω προτεινόμενου σώματος να εξεταστεί στο πλαίσιο λειτουργίας είτε των ΥΔΟΜ είτε της Δημοτικής Αστυνομίας (αμφότερες υπηρεσίες της Α/θμιας αυτοδιοίκησης).
3. Να γίνει κωδικοποίηση της σχετικής νομοθεσίας, με στόχο την απλούστευσή της και τη συντόμευση των σχετικών διαδικασιών, για την υλοποίηση των οριστικών πρωτοκόλλων κατεδάφισης με την απάλειψη κάθε συναρμοδιότητας και την μεταφορά του συνόλου των ενεργειών σε αποκλειστικά ένα επίπεδο διοίκησης, που για τους λόγους που αναλύθηκαν παραπάνω μπορεί να είναι μόνο ο Α’ βαθμός αυτοδιοίκησης.
Ο Περιφερειάρχης διευκρίνισε ότι η Περιφερειακή Αρχή δεν θα είχε αντίρρηση να περάσει η αρμοδιότητα στον Β’ βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υπό την απαράβατη προϋπόθεση ότι θα δοθούν στις Περιφέρειες όλα τα εργαλεία, που σήμερα διαθέτουν οι Δήμοι (Υπηρεσίες Δόμησης και Δημοτική Αστυνομία π.χ.) ούτως ώστε να μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι ένα θέμα που θα τεθεί θεσμικά από την Ένωση Περιφερειών Ελλάδος, συνολικά για όλες τις Περιφέρειες. «Θέλουμε καθαρές λύσεις, καθαρές αποφάσεις, καθαρές λειτουργίες» ανέφερε.
Τόσο από την εισηγήτρια κα Έλλη Χωριανοπούλου, όσο και από τον Περιφερειάρχη Γιώργο Χατζημάρκο επισημάνθηκε ότι η έλλειψη πολιτικής βούλησης σε κεντρικό επίπεδο, για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι οριζόντια, υπερκομματική και διαχρονική. Η αδράνεια αυτή είναι τελικά καταστροφική, διότι δημιουργεί αφενός τετελεσμένες καταστάσεις και αφετέρου, που είναι και το πιο σημαντικό, δημιουργεί την πεποίθηση σε όλους ότι, οι αυθαιρεσίες όχι μόνο δεν τιμωρούνται, αλλά διατηρούνται, άρα εμμέσως επιβραβεύονται. Το αποτέλεσμα αυτού; Περισσότερες και μεγαλύτερης κλίμακας αυθαίρετες κατασκευές.
Οι επιπτώσεις του διαχρονικού αυτού φαινομένου εντοπίζονται και στους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης, στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στην οικονομία. Προκαλείται διάλυση του κοινωνικού ιστού, με την εμπέδωση ενός αισθήματος ανομίας και ατιμωρησίας, το οποίο σε βάθος χρόνου «προάγει» συμπεριφορές αυθαιρεσίας, που εκτείνονται πολύ πέρα από τη δόμηση μόνο, δημιουργώντας και ένα αίσθημα απογοήτευσης και ανασφάλειας στους πολίτες οι οποίοι δεν συμμετέχουν στην αυθαιρεσία.
Η συνεχής υποβάθμιση του περιβάλλοντος οδηγεί σε ολοένα και χαμηλότερο επίπεδο ζωής των πολιτών, ειδικότερα σε συνδυασμό με τις δραματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Όσον αφορά στην οικονομία, το φαινόμενο αυτό δημιουργεί το «τέλειο» περιβάλλον αθέμιτου ανταγωνισμού, με επιπτώσεις στην υγιή ανάπτυξη της επιχειρηματικής άμιλλας, αλλά πολύ συχνά και στη στέρηση πολυτίμων δημοσίων εσόδων.
Παράλληλα, η έλλειψη αρμοδιότητας στον Β’ βαθμό Αυτοδιοίκησης στο ζήτημα της προστασίας του Δημόσιου χώρου και ειδικότερα στην υλοποίηση Πρωτοκόλλων Κατεδάφισης Αυθαίρετων Κατασκευών, αλλά και της επιβολής των σχετικών ποινών (διοικητικών, οικονομικών ή κατεδαφίσεων), σε συνδυασμό με την γιγάντωση του φαινομένου, οδηγεί στην ανάγκη αναθεώρησης του σχετικού θεσμικού πλαισίου.
Επιπλέον και με αφορμή την συστηματική στοχοποίηση και συκοφάντηση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, από συγκεκριμένους κύκλους και παρά το γεγονός ότι δεν έχει καμία απολύτως αρμοδιότητα, τονίστηκε ότι η Αυτοδιοίκηση του Β’ βαθμού, δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως εύκολος πολιτικός στόχος ή άλλοθι κατά περίπτωση, ανάλογα με τις γνώσεις, ορέξεις ή κίνητρα των πάσης φύσεως καταγγελλόντων.
Επ’ αυτού, ο Περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος δήλωσε:
«Δεν θέλω να δώσω παραπάνω χρόνο και ενέργεια σε αυτή τη διάσταση αυτού του ζητήματος η οποία ντροπιάζει την πολιτική ζωή του τόπου. Αναφέρομαι σε μια χυδαία προσπάθεια στοχοποίησης της Περιφερειακής Αρχής, που γίνεται από μια συγκεκριμένη παρέα δημοσιολογούντων οι οποίοι, κάθε φορά που αναφέρονται σε αυθαίρετες κατασκευές, ρωτούν “τι κάνει η δημοτική ή περιφερειακή αρχή”. Ξεχνάνε όλοι αυτοί να αναφερθούν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, που έχει την αρμοδιότητα, το προσωπικό και τους πόρους. Ακόμα και σήμερα, ο βουλευτής Νεκτάριος Σαντορινιός, στην επιστολή που έστειλε στο Περιφερειακό Συμβούλιο, ξέχασε να αναφερθεί στην καθ’ ύλιν αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Αυτό συνιστά προσβολή του θεσμού και κάποτε και αυτός υπηρέτησε. Απαντάω σε όλους αυτούς ότι τη χυδαιότητα, τη σκοπιμότητα της δικής τους πολιτικής όπου τα πάντα είναι ανταλλάξιμα και εμπορεύσιμα, την επιστρέφω. Μένουμε στην ουσία που είναι η προστασία του δημόσιου χώρου, είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Το ζήτημα δεν χωράει άλλο λαϊκισμό. Αυτός ο λαϊκισμός, για δεκαετίες, μας έφερε στο σημερινό σημείο. Αυτά τα πολύ φτηνά πολιτικά τρικ το μόνο που κάνουν είναι να τραυματίζουν την πολιτική ζωή. Είμαι σίγουρος ότι η σοβαρότητα και η υπευθυνότητα είναι αυτό που στο τέλος επιβραβεύεται από την κοινωνία».
Επισυνάπτεται η σχετική εισήγηση
