Μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Νάξου είναι η εορτή της Παναγίας της Αργοκοιλιώτισσας…
“Παναγία Αργοκοιλιώτισσα” ονομάζεται το ιερό εικόνισμα που βρέθηκε στην ορεινή Νάξο, στη θέση Αργοκοίλι, αλλά και το Μοναστήρι που έχει ανεγερθεί στο σημείο της εύρεσης, το οποίο και καταλαμβάνει έκταση περίπου 25 στρεμμάτων.
Το 1835 μ.Χ. κατόπιν «καθ΄ ύπνου υπόδειξης», κατοίκου του χωριού Κόρωνος Νάξου και μετά από επανάληψη δεύτερης έρευνας επίσης με ίδια υπόδειξη, στη θέση Αργοκοίλι βρέθηκαν δυο παλαιές βυζαντινές εικόνες της Παναγίας εκ των οποίων η μία παρουσίαζε την Παναγία επί της Ζωοδόχου Πηγής.
Οι δύο αυτές εικόνες μεταφέρθηκαν αρχικά στο χωριό Κόρωνος και από εκεί στη Μητρόπολη Παροναξίας.
Τον επόμενο χρόνο, και ανήμερα της εύρεσης, εμφανίσθηκε αγίασμα σε επιφάνιο φρεάτιο μπροστά σε βράχο που βρισκόταν απέναντι από το σημείο εύρεσης της εικόνας.
Σκάβοντας στο σημείο αυτό, αποκαλύφθηκε η είσοδος μικρού σπηλαίου εντός του οποίου μέσα από μια μικρή κρύπτη, αριστερά, υπήρχαν λαξευμένες βαθμίδες σχεδόν σε κάθετη διάταξη που οδηγούν σε έξοδο στην οροφή.
Ολόκληρο αυτό το σπήλαιο αποδίδεται σήμερα ως βυζαντινό παρατηρητήριο-φυλάκιο, μέσα στο οποίο είχαν αποκρύψει τις εικόνες πιθανώς στη περίοδο της εικονομαχίας.
Το σημείο αυτό του βράχου του αγιάσματος είναι ορατό από τη θάλασσα όχι όμως από την ακτή. Βρίσκεται δε σε απόλυτη ευθυγράμμιση με δύο κατ΄ έναντι κορυφές λόφων με κατεύθυνση Ανατολή – Δύση.
Σε σύντομο σχετικά διάστημα στο σημείο της εύρεσης ανεγέρθηκε στην αρχή μικρή εκκλησία σε ρυθμό βασιλικής, που με το πέρασμα του χρόνου επεκτάθηκε σε μήκος.
Περί το 1985 μ.Χ. ανεγέρθηκε ο μικρός ναός του αγιάσματος ακριβώς πάνω στο επιφάνειο φρεάτιο το οποίο και περιλήφθηκε στο αριστερό σημείο του εικονοστασίου του ναϊδρίου, ενώ όλη η αριστερή πλευρά είναι η είσοδος του αποκαλυφθέντος σπηλαίου – παρατηρητηρίου.
Η άνοδος από τη κρύπτη στην έξοδο της οροφής γίνεται από κάθετες σχεδόν λαξευμένες βαθμίδες φρεατίου που επιτρέπουν λόγω στενότητας μόνο την κατ΄ άτομο διέλευση και με δυνατότητα στήριξης μόνο από τα τοιχώματα του φρεατίου.
Επίσης στον ίδιο χώρο ολοκληρώθηκε η ανέγερση νέου μεγαλοπρεπή ναού, ανατολικότερα του αρχικού, που σε διαστάσεις κρίνεται ο μεγαλύτερος των Κυκλάδων.
Η Παναγία Αργοκοιλιώτισσα της Νάξου γιορτάζεται πάντα, πέντε ημέρες μετά το Πάσχα (ημέρα Παρασκευή).
Κόσμος συρρέει από κάθε γωνιά της Νάξου αλλά και άλλα νησιά και περιοχές της χώρας για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα και να ανάψουν ένα κερί στη Xάρη της Παναγίας.
