Ημερίδα με θέμα “Η νησιωτικότητα και η προστασία της”, πραγματοποίησε ο Δικηγορικός Σύλλογος Νάξου στην αίθουσα “Ιάκωβος Καμπανέλλης” του Δημαρχιακού Μεγάρου του νησιού.
Κύριος ομιλητής ήταν ο δικηγόρος, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων και υπεύθυνος νομοθετικής και νομοτελειακής έρευνας και τεκμηρίωσης που έχει ασχοληθεί εμπεριστατωμένα με το θέμα, κ. Σωτήρης Αθανασίου.
Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, αναπτύχθηκε η έννοια του όρου της νησιωτικότητας, και τονίστηκε ο πολύπλευρος και ιδιαίτερος χαρακτήρας της σε σχέση με τις ιδιαίτερες συνθήκες που τη χαρακτηρίζουν.
Ειδικότερα πρόκειται για περιορισμένες σε εδαφική έκταση και γεωγραφικά απομονωμένες άλλως αποκλεισμένες νησιωτικές περιοχές, σε σχέση με τις ηπειρωτικές περιοχές, λόγω της θάλασσας που τις περιβάλλει, αλλά και των δυσμενών καιρικών συνθηκών πολλές φορές, κυρίως δε τους χειμερινούς μήνες, ως και των μη τακτικών συγκοινωνιακών συνθηκών, που καθιστούν αδύνατη ακόμη και την ενδοεπικοινωνία των νησιών με αρνητικές και επιζήμιες επιπτώσεις στην κοινωνική, οικονομική ζωή ακόμη δε και στην υγεία των κατοίκων που διαμένουν μόνιμα στα νησιά.
Οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι και δυνατότητα ανάπτυξης των νησιωτικών περιοχών, αλλά και η έλλειψη άνετης προσβασιμότητας, αποτελούν μειονεκτήματα για τις νησιωτικές περιοχές, που δεν μπορούν ισότιμα να ανταγωνιστούν ευρύτερες και ενισχυμένες κοινωνίες και οικονομίες.
Τα ανωτέρω ιδιόμορφα χαρακτηριστικά, προσδίδουν και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα στη έννοια της “ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑΣ” και δικαίως την καθιστούν θεμελιώδη αρχή την οποία αναγνώρισε ο νομοθέτης, παρέχοντάς της στον υπέρτατο νόμο του Κράτους, συνταγματική προστασία σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 101 παρ 4 και 106 παρ 1.του Συντάγματος.
Υποχρεούται επομένως ο κοινός νομοθέτης να λαμβάνει υπόψη τις γεωγραφικές, συγκοινωνιακές, οικονομικές, κοινωνικές και εθνικές ιδιαιτερότητες των νησιωτικών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους, αλλά και όλα τα επιβαλλόμενα μέτρα για την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών.
Ένα από τα ευνοϊκά και θετικά μέτρα στα πλαίσια της προστασίας της “νησιωτικότητας”, αποτελεί και η ρύθμιση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου που θεσπίστηκε με το Ν. 2859/2000 λόγω των ιδιαίτερων υφιστάμενων συνθηκών τους.
Τις ιδιαίτερες αυτές συνθήκες και την προστασία των νησιωτικών περιοχών του Αιγαίου έχει αναγνωρίσει και ο ενωσιακός νομοθέτης με την οδηγία 2006/112/ΕΚ (άρθρο 120) σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, που προβλέπει χαμηλούς συντελεστές ΦΠΑ και στο νομό Κυκλάδων για τους ανωτέρω προαναφερόμενους λόγους.
Αποτελεί επομένως εκδήλωση και εφαρμογή των ενωσιακών και συνταγματικών αρχών της αναλογικής ισότητας, της αναλογικότητας και της προστασίας των νησιωτικών περιοχών του Αιγαίου αλλά και υποχρέωση της Ελληνικής Πολιτείας να προστατέψει τη “νησιωτικότητα” με τη λήψη κατάλληλων και θετικών μέτρων ανάπτυξης για λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος και με σκοπό την αποκατάσταση των υφιστάμενων ανισοτήτων σε βάρος των κατοίκων των νησιωτικών περιοχών του Αιγαίου, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών, και όχι με τη λήψη μέτρων που καταργούν την προστασία της και επιδρούν αρνητικά στο επίπεδο των νησιών.
Χρήζει λοιπόν τροποποίησης η σχετική συνταγματική επιταγή ώστε να διασφαλιστεί ρητά η προστασία της “νησιωτικότητας” και να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες στην πράξη, με την απαγόρευση κάθε μέτρου που αίρει την προστασία της.
Η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ που επήλθε σε βάρος των νησιών του Αιγαίου, από την 1.10.2015 για την πρώτη ομάδα των νησιών και από 1.6.2016 για τη δεύτερη ομάδα, δίχως να ληφθούν υπόψη οι ιδιαίτερες γεωγραφικές, οικονομικές, συγκοινωνιακές και κοινωνικές συνθήκες, και δίχως να ληφθούν μέτρα παροχής ισοδύναμης προστασίας, αντίκειται στη συνταγματική επιταγή του άρθρου 101 παρ. 4 καθώς επίσης και στην ενωσιακή αρχή της αναλογικής ισότητας, της αναλογικότητας και επικουρικότητας διότι ακυρώνεται η νομοθετική προστασία των νησιών που θεσπίστηκε για λόγους επιτακτικούς δημοσίου, κοινωνικού και εθνικού συμφέροντος στο άρθρο 120 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ όπως προαναφέρθηκε.
Για το λόγο αυτό και με σκοπό την παροχή δικαστικής προστασίας του θεμελιώδους συνταγματικού δικαιώματος της αρχής της “νησιωτικότητας”, προσέφυγε ο Δικηγορικός Σύλλογος Νάξου ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας ως φορέας προάσπισης και περιφρούρησης των ατομικών κοινωνικών θεμελιωδών δικαιωμάτων, για την ακύρωση της Υ.Α. περί της σταδιακής κατάργησης των μειώσεων των συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου (ΦΕΚ. Β΄ 2115/30.9.2015).
Από τη διεξαχθείσα Ημερίδα που “έκλεισε” με συζήτηση και τοποθετήσεις, αναδείχθηκε ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της “νησιωτικότητας”, αλλά και η αναγκαιότητα για την ενισχυμένη συνταγματική και ενωσιακή προστασία της.
