Στις 23 Φεβρουαρίου 1983 το επιβατηγό πλοίο «Χρυσή Αυγή» βυθίστηκε κοντά στο ακρωτήρι Μαντήλι της Εύβοιας (Κάβο Ντόρο) έπειτα από έκρηξη και ανατροπή, με αποτέλεσμα 28 άτομα να θαφτούν στο υγρό κοιμητήριο του ακρωτηρίου…
Είχε αποπλεύσει από το λιμεναρχείο Ραφήνας με προορισμό τα νησιά Ανδρο, Τήνο, Πάρο και Νάξο, μεταφέροντας 9 βυτιοφόρα, 4 φορτηγά, με πλήρωμα 23 ατόμων και 14 οδηγούς αυτοκινήτων. Στις 6.35 μ.μ. και ενώ βρισκόταν σε απόσταση 4 ν.μ. από το ακρωτήριο Μαντήλι έστειλε σήμα κινδύνου.
Ο ισχυρός κρότος της έκρηξης σήμανε τον κίνδυνο. Με σπαρακτικές κραυγές οι επιβάτες της Χρυσής αυγής καλούσαν σε βοήθεια, ενώ έβλεπαν τα κορμιά τους να τυλίγονται στις φλόγες. Στη συνέχεια έπεσαν στο νερό για να σωθούν. Αλλοι τα κατάφεραν, άλλοι όμως χάθηκαν για πάντα, αφού την ώρα της τραγωδίας στην περιοχή φυσούσαν άνεμοι έντασης 8 μποφόρ.
Ο Β΄Μηχανικός του πλοίου Σίμος Λάβδας, που σώθηκε, εξήγησε στον Διαμαντή Μπασαντή («Εν Άνδρω») γιατί το Χρυσή Αυγή έφυγε με τόσο κακό καιρό: «Εκείνο τον Φεβρουάριο είχαμε πολλά απαγορευτικά. Αλλά και πολλά χιόνια. Επειδή δεν υπήρχε άλλο πλοίο στη γραμμή μας πίεζαν από το γραφείο και πολλές φορές φεύγαμε με απαγορευτικό. Κάθε Τετάρτη το πλοίο έκανε μεταφορές καυσίμων με βυτία. Δεν υπήρχαν τότε τα βαποράκια μεταφοράς καυσίμων όπως τώρα. Επειδή είχε συχνά απαγορευτικό το πλοίο έφευγε με υπογραφή καπετάνιου με αποτέλεσμα κάποιες φορές να κινδυνεύει. Την είχαμε γλυτώσει δύο-τρεις φορές με απλά μπαταρίσματα: μέχρι που ήρθε η μοιραία Τετάρτη και βουλιάξαμε».
Εφιάλτης
Όταν το πλοίο έφτασε μπροστά από το Κάβο Ντόρο τραντάχτηκε και άρχισε τις πλαγιοκοπήσεις και τα βουτήγματα. Κάποια στιγμή ακούστηκε ένας παράξενος θόρυβος και το πλοίο πήρε κλίση δεξιά. Στο γκαράζ όλα τα βυτία είχαν ανατραπεί και τα καύσιμα χύνονταν παντού. Όσοι από το πλήρωμα βρίσκονταν εκεί άρχισαν να τρέχουν να βγουν στο κατάστρωμα. Εκεί οι ναύτες έδιναν σωσίβια στον κόσμο. Όσοι προσπάθησαν να λύσουν τις βάρκες δεν μπόρεσαν. Τα σωστικά βαρελάκια δεν έπεφταν γιατί τα σχοινιά είχαν κολλήσει από την μπογιά και δεν λυνόντουσαν. Έπειτα από δέκα λεπτά έγινε μια μεγάλη έκρηξη και το πλοίο τυλίχθηκε στις φλόγες. Για αρκετές ώρες παρέμεινε αναποδογυρισμένο και στη συνέχεια βούλιαξε…
Συγκλονιστική μαρτυρία
Όσοι βρίσκονταν στην πρύμνη έπεσαν στην παγωμένη θάλασσα. Ο Σίμος Λαβδάς, ο οποίος ήταν ο Β’ μηχανικός του πλοίου επέζησε και περιέγραψε στην ιστοσελίδα «Εν Άνδρω» την βύθιση του πλοίου:
«Με το που έγινε η έκρηξη πέσαμε στη θάλασσα και άρχισαν να πέφτουν από τον ουρανό ρόδες αυτοκινήτων και άλλα αντικείμενα. Για λίγο το πλοίο έγινε λαμπάδα και φώτιζε όλο το Κάβο Ντόρο. Όμως, μέσα σε λίγα λεπτά απομακρύνθηκε από κοντά μας, μετά τουμπάρισε και η φωτιά έσβησε. Όσοι βρισκόμασταν στη θάλασσα μείναμε εντελώς στο σκοτάδι και σκεφτήκαμε ότι κάπου εδώ τελειώσαμε. Γύρω στα 100 μέτρα μακριά ήταν ένα φωτάκι σε μια κουλούρα. Κολυμπώντας ο Αντώνης Κοκκίνης πήγε και τη μάζεψε. Αυτό το φωτάκι ήταν μια ελπίδα μιας και μπορεί να μας έβλεπε κανείς από τον αέρα. Όμως δεν γνωρίζαμε αν ο καπετάνιος είχε προλάβει να δώσει SOS. Αργότερα μάθαμε πως ο Γαρδέλης είχε δώσει ένα SOS, που το έπιασε ένας παράκτιος σταθμός στο Λαύριο».
Έπειτα από δύο ώρες στη θάλασσα το ρωσικό πλοίο Σάμπυ Ράμπατ έφτασε στο σημείο και κατάφερε να σώσει 14 ναυαγούς. Αφού τους παρείχαν τις πρώτες βοήθειες και στεγνά ρούχα τους μετέφεραν στη Ραφήνα.
Η μάνα με τα δύο παιδιά
Στο πλοίο επέβαινε και μια μητέρα με τα δυο παιδιά της. Όπως θυμήθηκε αργότερα ο Β΄μηχανικός του πλοίου, της είχαν συστήσει πριν τον απόπλου να μην επιβιβαστεί λόγω του πολύ κακού καιρού. Η ίδια φαίνεται ότι επέμεινε.
«Στο σαλόνι μέσα ήταν ο Σπυριδάκης, ο καμαρότος. Προσπαθούσε να βάλει σωσίβια σε δύο παιδιά και στην μητέρα τους, την Ματούλα Λάβδα. Ανάμεσα τους και η Ματούλα με τα δύο παιδιά της. Είχε συνοδέψει τον άντρα της που έφευγε με φορτηγό και ήθελε να γυρίσει πίσω για να πάνε τα παιδιά σχολείο. Της λέγαμε να μην μπει. Εκείνη έμπαινε και έβγαινε στο πλοίο. Στο τέλος έμεινε μέσα».
Η τραγική γυναίκα χάθηκε στο βυθό μαζί με τα μικρά της Ελέγκω και Νίκο… Συνολικά χάθηκαν 28 άνθρωποι. Από όλο το πλήρωμα σώθηκαν μόνο τρεις: οι μηχανικοί Σίμος Λαβδάς και Αντώνης Κοκκίνης από το Γαύριο και ο ναύτης Γιάννης Μπαρμπούνης από τη Σύρο. Όλοι οι υπόλοιποι χάθηκαν. Ανάμεσά τους και πλοίαρχος Αντώνιος Γαρδέλης. Το ναυάγιο σηματοδότησε και το τέλος του Αυγουστή Πολέμη από την ακτοπλοΐα και από την ζωή. Ο πλοιοκτήτης λίγο καιρό αργότερα πέθανε.
Ένας από τους τυχερούς του ναυαγίου ήταν ένας φορτηγατζής από την Άνδρο. Την τελευταία στιγμή, την ώρα που σηκώθηκε ο καταπέλτης ο Ζαγοραίος πήδηξε έξω. Έτσι σώθηκε. Από το ναυάγιο διασώθηκαν μόνο 14 άνθρωποι..
Το «Χρυσή Αυγή»
Το πλοίο «Χρυσή Αυγή» “To πολυτελές ταχύπλοον επιβατηγόν οχηματαγωγόν «Χρυσή Αυγή» εξυπηρετεί θαυμασίως την θαλάσσιαν γραμμήν Ραφήνας- Άνδρου- Τήνου» έγραφαν οι διαφημιστικές καταχωρήσεις της εποχής. Το πλοίο είχε ναυπηγηθεί στην Ιαπωνία το 1970 με το όνομα Hayabusa και έκανε δρομολόγια από το Aomori στη νήσο Hakodate….
Επτά χρόνια αργότερα η ελληνική εταιρεία «Γραμμή Ηπείρου Ε.Π.Ε.» το αγόρασε και το μετονόμασε σε Χρυσή Αυγή. Έκτοτε πραγματοποιούσε το δρομολόγιο Ραφήνα-Άνδρος-Πάρος- Νάξος. Σήμερα βρίσκεται στον βυθό της θάλασσας κοντά στο νοτιοανατολικό άκρο της Εύβοιας. Ο έμπειρος δύτης Αντώνης Γράφας και η ομάδα του, που αναζητά ναυάγια, καταδύθηκε στην περιοχή του Κάβο Ντόρο και φωτογράφισε το ναυάγιο του «Χρυσή Αυγή».
Η υπερκατασκευή του πλοίου βρίσκεται αποκομμένη και αναποδογυρισμένη στο βυθό και πάνω της βρίσκονται έξι βυτιοφόρα οχήματα και δύο φορτηγά. Κάτω από τα οχήματα διακρίνεται το άνω τμήμα της υπερκατασκευής.
Δείτε πως είναι το ναυάγιο του πλοίου «Χρυσή Αυγή».
Αλφαβητικός κατάλογος των 28 απολεσθέντων του Ε/Γ-Ο/Γ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ
Παναγιώτης Αρώνης του Διαμαντίου (Λιπαντής)
Δημήτριος Βαλμάς του Νικολάου (Πλοίαρχος Γ΄)
Αντώνιος Γαρδέλης του Ιωάννου (Πλοίαρχος)
Αθανάσιος Θωμάς του Ιωάννη (Επιβάτης)
Νικόλαος Καλαμπούκης του Θεοδώρου (Επίκουρος)
Σωκράτης Καπόλας του Νικολάου (Μάγειρας)
Μιχαήλ Κασιδώνης του Αντωνίου (Οδηγός)
Δημήτριος Κοζανίτης του Ηλία (Επίκουρος)
Ζαχαρίας Κωνσταντίνου του Φιλίππου (Ναύκληρος)
Αδαμαντία Λάβδα του Κωνσταντίνου (Επιβάτης)
Ελέγκω Λάβδα του Μιχαήλ (Επιβάτης)
Νικόλαος Λάβδας του Μιχαήλ (Επιβάτης)
Περικλής Λαμπρινίδης του Γιαννούλη (Β΄ Θαλαμηπόλος)
Αντώνιος Μιχαήλ του Μαρίνου (Ναυτόπαις)
Μάριος Μπαρμπούνης του Ευσταθίου (Λιπαντής)
Παναγιώτης Μπαρούς του Μιχαήλ (Λιπαντής)
Θεόδωρος Μπαφαλούκος του Κωνσταντίνου (Ναύτης)
Βασίλειος Σαμανιός του Ευστρατίου (Μηχανικός)
Ευάγγελος Σκαλίμης του Γεωργίου (Ναύτης)
Γεώργιος Σκούφης του Κωνσταντίνου (Οδηγός)
Θεοχάρης Σπυριδάκης του Μιχαήλ (Επιβάτης)
Λουκάς Σταμέλος του Ευαγγέλου (Οδηγός)
Πολύκαρπος Σταμουλακάτος του Θεοδώρου (Οδηγός)
Αντώνιος Τζουμέζης του Αριστείδη (Ύπαρχος)
Βασίλειος Φλιατούρας του Ανδρέα (Οδηγός)
Ευστράτιος Χαραστιάρης του Ιωάννου (Ναύτης)
Πολύκαρπος Χορευτής του Ευαγγέλου (Ναύτης)
Γεώργιος Χριστάκης του Ιωάννου (Α΄ Μηχανικός)
Διασώθηκαν
Ιω.Μπαρμούνης,(Ναύτης)
Λεονάρδος Πέτσας
Γεώργ.Πίππος, (Οδηγός)
Μάρκος Αρχοντάκης
Σίμος Λάβδας.(β Μηχανικός)
Πανάγ.Σολδάτος,(Οδηγός)
Θωμάς Πούλος,(Οδηγός)
Α.Μιχαλόπουλος,(Οδηγός)
Αντ.Κοκκίνης,(Γ Μηχανικός)
Γεώργιος Δελέντας,(Οδηγός)
Αντών.Πλέστης,(Οδηγός)
Στάυρος Βάρσος,(Οδηγός)
Ευάγ.Αργουδέλης,(Οδηγός)
Στέλ.Καπούτσος,(Οδηγός)
*(φώτο: Το «Χρυσή Αυγή» αποπλέοντας από την Ραφήνα. Αρχείο ιστοσελίδας Έν Άνδρω)
Πληροφορίες: grafasdiving.gr
