Το πρώτο ταξίδι μιας χελώνας Caretta Caretta από την άμμο όπου σκάει το αυγό της μέχρι την ακροθαλασσιά είναι το σημαντικότερο της ζωής της.
Βασίζεται στο ένστικτο και το DNA της για να βρει τον προσανατολισμό της. Μόνο αν τα καταφέρει την πρώτη φορά θα ξαναγυρίσει στην ίδια παραλία για να γεννήσει τα μικρά της. Η Νάξος ήταν πάντα «πατρίδα» για τις θαλάσσιες χελώνες. Κάθε χρόνο γεννιούνται στις παραλίες της δεκάδες μικρά χελωνάκια. Οι αμμουδιές του νησιού αποτελούν την αφετηρία στο ταξίδι της ζωής τους που τελικό προορισμό έχει τη θάλασσα.
Οι χελώνες ζουν περίπου 60 χρόνια και ενηλικιώνονται μετά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους. Για την αναπαραγωγή τους γυρίζουν στην παραλία που γεννήθηκαν για να γεννήσουν τα αυγά τους. Η επιστροφή τους στην ίδια παραλία, επιβεβαιώνει τη σημασία της διατήρησης, διαχείρισης και προστασίας των οικοσυστημάτων και των παραλιών ωοτοκίας.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου «Προστασία Άγριας Ζωής Νάξου», Γιάννης Ορφανός, έχει την τύχη να παρακολουθεί από κοντά τον κύκλο ζωής της Caretta – caretta και να προστατεύει τα μικρά χελωνάκια που γεννιούνται κάθε χρόνο στη Νάξο.
«Είναι ένα από τα πιο όμορφα πράγματα που μπορεί να δει και να ζήσει κάποιος. Να βλέπεις τα μικρά «καρετάκια» μήκους μόλις 5 εκατοστών να ξετρυπώνουν από την άμμο και να τρέχουν για πρώτη φορά στη θάλασσα. Είναι συγκινητικό, πόσο μάλλον για εμάς που βοηθάμε ώστε αυτό το θαύμα της φύσης να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία» περιγράφει.
Οι παραλίες της Νάξου που αγαπούν πολύ οι θαλάσσιες χελώνες και τις επιλέγουν για να γεννήσουν τα μικρά τους είναι η Πλάκα και το Αλυκό. Εκεί ο Σύλλογος Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου έχει ανακαλύψει φωλιές, τις οποίες προστατεύει ώστε η εκκόλαψη των αυγών να είναι επιτυχής και τα μικρά χελωνάκια να βρουν το δρόμο τους προς τη θάλασσα.
«Ωστόσο επειδή η Νάξος έχει πολλά χιλιόμετρα παραλιών με άμμο που είναι ιδανικές για την εκκόλαψη αυγών θαλάσσιας χελώνας, θεωρούμε βέβαιο ότι και σε άλλα σημεία του νησιού έχουν γεννηθεί χελωνάκια Caretta-caretta με άγνωστη κατάληξη» προσθέτει ο κ. Ορφανός.
Άλλωστε από μαρτυρίες παλαιότερων φαίνεται ότι η Νάξος ήταν πάντα μια «πατρίδα» για τις θαλάσσιες χελώνες. «Θεωρείται βέβαιο ότι ο κύκλος ζωής της Caretta- caretta περιελάβανε πάντα το νησί και μάλιστα τα παλαιότερα χρόνια φαίνεται πως υπήρχαν πολλές περισσότερες φωλιές. Όμως κανείς σχεδόν δεν τις αντιλαμβάνονταν… Μην ξεχνάτε ότι σήμερα έχουμε μείωση του πληθυσμού της χελώνας και παράλληλα κατακόρυφη αύξηση του τουρισμού» λέει.
Τα πρώτα τους βήματα στην άμμο
Η κάθε χελώνα γεννά από 60 μέχρι και 150 αυγά πολλές φορές και δύο φορές το χρόνο από τον Μάιο έως και τον Αύγουστο. Με το σκάσιμο των αυγών τα μικρά χελωνάκια αναρριχώνται ομαδικά στην επιφάνεια της άμμου και κατευθύνονται προς τη θάλασσα.
Η έξοδός τους από τη φωλιά συνήθως γίνεται αργά το απόγευμα ή νωρίς το χάραμα.
Η κάθε χελώνα θα επιστρέψει στην περιοχή που έχει επιλέξει για να γεννήσει τα αυγά της κάθε δύο με τρία χρόνια και σε κάθε περίοδο ωοτοκίας η θαλάσσια χελώνα θα γεννήσει δύο ως τρεις φορές. Η χελώνα σκάβει τη φωλιά με τα πίσω πτερύγιά της σε αμμώδεις παραλίες, σε βάθος περίπου 60 εκατοστών. Σε κάθε φωλιά φιλοξενούνται μέχρι και 120 αυγά, τα οποία εκκολάπτονται για 55 περίπου ημέρες. Το φύλο των νεοσσών καθορίζεται από τη θερμοκρασία μέσα στη φωλιά. Γι’ αυτό και η φυσική ποιότητα της άμμου είναι εξαιρετικά σημαντική ώστε να μην επηρεάζονται οι πληθυσμοί και η κατανομή τους.
«Η αναγνώριση μιας φωλιάς μπορεί να γίνει τυχαία βλέποντας βραδινές ώρες πάντα την ίδια την χελώνα, να βγαίνει στην ακτή και να οδεύει στη φωλιά της, αλλά και με τα σημάδια που αφήνει περπατώντας στην άμμο. Πώς τα αναγνωρίζουμε; Τα παρομοιάζουμε απλά σαν να έχει σύρει κάποιος ένα τσουβάλι από την θάλασσα προς τα έξω για περίπου είκοσι μέτρα. Η αναγνώριση της φωλιάς της Caretta είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό και σε αυτό δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα σε ό,τι αφορά στην ενημέρωση του κόσμου ώστε αν αντιληφθεί ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει στην παραλία, θα πρέπει να καλέσει άμεσα το Λιμεναρχείο και να προστατευτούν τα αυγά από λουόμενους και περαστικούς που τυχόν άθελα τους καταστρέψουν την φωλιά. Η προστασία της φωλιάς θα καταλάβει το πολύ δύο τετραγωνικά μέτρα από την παραλία και δεν θα επηρεάσει σε καμία περίπτωση τους λουόμενους ή τον επιχειρηματία που τυχόν έχει ξαπλώστρες στη περιοχή. Αντιθέτως η παρουσία μιας προστατευμένης φωλιάς είναι δείγμα οικολογικής ευαισθησίας, πολιτισμού και πόλος έλξης τουριστών» τονίζει ο πρόεδρος του Συλλόγου.
Η πορεία της ζωής όμως των μικρών χελωνών ξεκινά με πολλούς εχθρούς, όπως καβούρια, γλάρους, ψάρια, τρωκτικά αλλά και κινδύνους όπως οι ανθρώπινες δραστηριότητες στις παραλίες και στη θάλασσα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μόνο 1 στα 1000 χελωνάκια θα επιβιώσει για να ενηλικιωθεί!
Ο μικρός «Οδυσσέας» βρήκε την …Ιθάκη του
Δεν άντεξε την κακοκαιρία και τη φουρτουνιασμένη θάλασσα του χειμώνα, ένα μικρό χελωνάκι Caretta-caretta και βγήκε στην ακτή της παραλίας Γρόττα…
Ήταν 26 Ιανουαρίου όταν κάποιος περαστικός βρήκε το μικρό «καρετάκι» το οποίο είχε μήκος μόλις δέκα εκατοστών. Όπως μας είπε ο Γιάννης Ορφανός το μικρό χελωνάκι ήταν σε ιδιαίτερα άσχημη κατάσταση και οι πιθανότητες να θεραπευτεί ήταν πολύ μικρές.
«Παραλάβαμε άμεσα το χελωνάκι και το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να αντιμετωπίσουμε την υποθερμία του. Στην πορεία με ακτινογραφίες και άλλες εξετάσεις διαπιστώθηκε ότι είχε λοίμωξη κυρίως στον αριστερό πνεύμονα» σημειώνει ο πρόεδρος του Συλλόγου «Προστασία Άγριας Ζωής Νάξου».
Η περίπτωση του μικρού «Οδυσσέα» ήταν ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς δεν υπήρχε αντίστοιχη εμπειρία στην Ελλάδα με τόσο μικρό «καρετάκι» (6 μηνών) και η μεταφορά του στον Σύλλογο για την Προστασία Θαλάσσιας Χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ κρίθηκε επικίνδυνη.
Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις, με τις οδηγίες του κτηνίατρου Δημήτρη Ποσάντζη, με φαρμακευτική αγωγή και την 24ωρη φροντίδα του Συλλόγου ο «Οδυσσέας» χαίρει άκρας υγείας και είναι σχεδόν έτοιμος να κολυμπήσει και πάλι στα νερά της Νάξου. «Τρείς μήνες μετά, είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι ο μικρός “Οδυσσέας” είναι σε άριστη κατάσταση και πλήρως θεραπευμένος» μάς λέει ο Γιάννης Ορφανός.
Μάλιστα το μικρό «καρετάκι» έχει τριπλασιάσει το βάρος του (είναι 250 γραμμάρια από 80 που ήταν όταν βρέθηκε) και σε λίγες μέρες θα ελευθερωθεί υγιής και δυνατός στο φυσικό του περιβάλλον.
«Θα τον ελευθερώσουμε μέσα στις επόμενες ημέρες δίνοντας του μια δεύτερη ευκαιρία με περισσότερες ελπίδες για επιβίωση» τονίζει ο κ. Ορφανός.
*Ευχαριστούμε τη WWF Hellas για τις πληροφορίες
