Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η EuropaNostra μόλις ανακοίνωσαν τους νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra για το 2022, που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό το έτος, το οποίο σηματοδοτεί την 20η επέτειο των κορυφαίων Βραβείων της Ευρώπης στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς, βραβεύονται 30 εξαιρετικά επιτεύγματα από 18 Ευρωπαϊκές χώρες σε 5 κατηγορίες. Οι τελευταίες ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις τελευταίες εξελίξεις και προτεραιότητες που έχει θέσει η Ευρώπη σε ό,τι αφορά πολιτικές και πρακτικές στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς.
Τo ένα από τα οκτώ ευρωπαϊκά βραβεία στην Κατηγορία της Συντήρησης απονέμεται στην Ελλάδα για την στερέωση και αποκατάσταση του Μνημείου της Επισκοπής στη Σίκινο.
Οι νικητές θα τιμηθούν στις 26 Σεπτεμβρίου στην Πράγα στην Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς, η οποία θα λάβει χώρα στο πρόσφατα ανακαινισμένο κτίριο της Κρατικής Όπερας,με οικοδεσπότες την Επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας κα. Μariya Gabriel και τον Πρόεδρο του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Europa Nostra κ. Δρ. Hermann Parzinger.
Τα Grand Prix των νικητών καθώς και ο νικητής του Βραβείου Επιλογής του Κοινού, που θα απονεμηθούν σε κάποια από τα φετινά βραβευθέντα έργα και που θα λάβουν καθένα από 10.000€ θα ανακοινωθούν κατά την Τελετή Απονομής. Ανάμεσα στα μέσα Αυγούστου και μέσα Σεπτέμβριου, οι υποστηρικτές και λάτρεις της πολιτιστικής κληρονομιάς παροτρύνονται να ψηφίσουν διαδικτυακά για την ανάδειξη του Βραβείου Επιλογής του Κοινού και να κινητοποιήσουν την υποστήριξη του νικητή ή των νικητών από την χώρα τους ή από κάποια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα.
Το Μνημείο της Επισκοπής
Το μνημείο της Επισκοπής Σικίνου, ενός από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων, είναι ένα μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων που ανοικοδομήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα σχεδόν ακέραιο λόγω της μετατροπής του σε βυζαντινό ναό με αδιάλειπτη χρήση. Το αρχαίο οικοδόμημα συνδυάζεται με διαδοχικές επεμβάσεις κατά τον μεσαίωνα και τα νεώτερα χρόνια, προσφέροντας ένα μοναδικό παλίμψηστο ιστορικών περιόδων που σπάνια διασώζεται σε άλλες περιπτώσεις αρχαίων μνημείων.
Σοβαρά πληγωμένο από καταστροφικούς σεισμούς και ανθρώπινες επεμβάσεις ανά τους αιώνες, το μνημείο εγκαταλείφθηκε τον 20ο αιώνα. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων το 2016 αποφάσισε την αποκατάστασή του και την επαναλειτουργία του για το κοινό. Την μελέτη αποκατάστασής του ανέλαβε το επιστημονικό προσωπικό της Εφορείας, εγχείρημα που υποστηρίχθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και το Ίδρυμα Α. & Μ. Μαρτίνου με την χρηματοδότηση της στατικής και γεωτεχνικής μελέτης. Το συνολικό έργο αποκατάστασης του μνημείου χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Το εντυπωσιακό αρχαίο μαυσωλείο, που δημιουργήθηκε στους μεταβατικούς αιώνες της Ύστερης Αρχαιότητας, υπήρξε διαχρονικά τοπόσημο για το νησί της Σικίνου. Η αρχαιολογική έρευνα που έλαβε χώρα κατά την αναστήλωση του μνημείου εμπλούτισε τις γνώσεις μας για τα ταφικά μνημεία της ρωμαϊκής περιόδου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και για την βυζαντινή ναοδομία στις Κυκλάδες.
Κατά τις εργασίες αποκατάστασης της Επισκοπής, αποκαλύφθηκαν πολύτιμα τεκμήρια του παρελθόντος, όπως επιγραφές και σπαράγματα ρωμαϊκών και βυζαντινών τοιχογραφιών, για την διατήρηση των οποίων εγκαταστάθηκε σύστημα παρακολούθησης μικροκλίματος. Το σημαντικότερο εύρημα ήταν ο ερμητικά σφραγισμένος, ασύλητος τάφος μιας γυναίκας της ανώτερης τάξης, ονόματι «Νεικώ».
Η κοινότητα της Σικίνου αφοσιωμένη στην αναστήλωση του μνημείου της Επισκοπής παρείχε κάθε υποστήριξη για την υλοποίηση του έργου. Με το κτήριο κλειστό για το κοινό επί μισό αιώνα, η τοπική κοινωνία προσδοκά να αποκαταστήσει τον ζωτικό δεσμό της με το εμβληματικό μνημείο, αρχικά με την αναβίωση του ετήσιου εορτασμού του Δεκαπενταύγουστου και στη συνέχεια εγκαινιάζοντας πολιτιστικές δραστηριότητες σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων σε αυτό τον απαράμιλλο αρχαιολογικό χώρο.
«Αυτό το έργο συνδύασε την μεθοδική έρευνα με την σχολαστική συντήρηση που είχαν ως αποτέλεσμα την υψηλής ποιότητας αποκατάσταση του μνημείου. Το μνημείο της Επισκοπής αποτελεί εξαιρετικό πολιτιστικό τοπόσημο για το οποίο είναι ιδιαίτερα υπερήφανη η μικρή νησιωτική κοινότητα. Κατά τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου επιδιώχθηκε η κατά το δυνατόν επανάχρηση αυθεντικών αρχιτεκτονικών μελών όπως επίσης ενσωματώθηκαν λίθοι που περισυλλέχθηκαν από τον περιβάλλοντα χώρο του. Ο συνδυασμός αρχιτεκτονικών στοιχείων ενός μαυσωλείου της ρωμαϊκής εποχής με αυτά ενός βυζαντινού ναού δημιουργούν ένα μοναδικό μνημείο που είναι απλά καθηλωτικό» τόνισε η Κριτική Επιτροπή Απονομής του Βραβείου.
Οι νικητές των φετινών Βραβείων επιλέχθηκαν από την Κριτική Επιτροπή, αποτελούμενη από εμπειρογνώμονες σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς από όλη την Ευρώπη, κατόπιν αξιολόγησης από ανεξάρτητες Επιτροπές Επιλογής των υποψηφιοτήτων που κατατέθηκαν από οργανισμούς και φυσικά πρόσωπα από 36χωρες.
Γενικές πληροφορίες
Τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Πολιτισμικής Κληρονομιάς / Βραβεία Europa Nostra θεσμοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2002 και τα διαχειρίζεται από τότε η Europa Nostra. To πρόγραμμα των Βραβείων τυγχάνει της στήριξης από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσής «Δημιουργική Ευρώπη».
Εδώ και 20 χρόνια, τα Βραβεία επισημαίνουν και διαδίδουν την αριστεία και τις βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς, παροτρύνουν διασυνοριακές ανταλλαγές γνώσεων και διασυνδέουν τα αντίστοιχα ενδιαφερόμενα μέρη εντός ευρύτερων δικτύων.
Τα Βραβεία έχουν επιφέρει μείζονα οφέλη στους νικητές τους, όπως μια μεγαλύτερη εθνική και διεθνή προβολή, συνεπακόλουθες χρηματοδοτήσεις και ασκημένα επίπεδα επισκεψιμότητας. Επιπλέον, τα Βραβεία έχουν ενθαρρύνει μια μεγαλύτερη μέριμνα εκ μέρους των πολιτών της Ευρώπης υπέρ της κοινήςπολιτισμικής μας κληρονομιάς. Ως εκ τούτου, τα Βραβεία έχουν αποτελέσει ένα εργαλείο-κλειδί για την ανάδειξη των πολλαπλών αξιών που αντιπροσωπεύει η πολιτιστική και φυσική κληρονομιά για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον της Ευρώπης.
Για περισσότερα στοιχεία και πληροφορίες αναφορικά με τα Βραβεία, παρακαλούμε επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.europeanheritageawards.eu/facts-figures.
