Συνέντευξη στην «Καθημερινή» παραχώρησε ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, αναφερόμενος στο.. ελληνικό
σχέδιο αναμόρφωσης του ασφαλιστικού συστήματος και τις προωθούμενες οριζόντιες και κάθετες διοικητικές ενοποιήσεις που θα εφαρμοστούν έως το τέλος Δεκεμβρίου και θα αλλάξουν άρδην τον ασφαλιστικό χάρτη της χώρας.
Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη:
Ανοίγοντας τα χαρτιά του ώρες πριν από την έναρξη της τελευταίας, κρίσιμης, αξιολόγησης από την τρόικα των δανειστών, ο κ. Βρούτσης δίνει έμφαση στην οριζόντια διοικητική παρέμβαση στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, επισημαίνοντας ότι θα αποτελέσουν το βασικό όχημα για την οριστική αναμόρφωση του ασφαλιστικού. Σύμφωνα με τον υπουργό:
• Θα ενοποιηθούν οι κομβικές διαχειριστικές λειτουργίες όλων ανεξαιρέτως των Ταμείων, σε ενιαίους, ισχυρούς μηχανισμούς.
• Θα υπάρξει ένας ενιαίος μηχανισμός είσπραξης εισφορών και ένα κέντρο απονομής συντάξεων, ενώ
• Εως τον Μάρτιο του 2015 όλα τα λογιστήρια των Ταμείων θα είναι διασυνδεδεμένα, προκειμένου σε πραγματικό χρόνο να γνωρίζει κανείς τα οικονομικά για το σύνολο του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Αυτό που δεν λέει ξεκάθαρα ο υπουργός, το περιγράφει όμως με λεπτομέρειες, είναι ότι ακόμη και αν δεν υπάρξει καμία ενοποίηση Ταμείων, το σύστημα θα είναι ενιαίο, διοικητικά και λειτουργικά. Οπως αποκαλύπτει βέβαια, θα υπάρξουν και κάθετες παρεμβάσεις.
Υπερταμείο το ΙΚΑ
Συγκεκριμένα, το ΙΚΑ θα μετατραπεί σε υπερταμείο, καθώς θα ενταχθούν σε αυτό τόσο το επικουρικό των μισθωτών, ΕΤΕΑ, στο οποίο έχουν ενταχθεί στο σύνολό τους τα επιμέρους επικουρικά, όσο και όλα τα ταμεία πρόνοιας και εφάπαξ. Αντίστοιχα, στο ΝΑΤ θα ενταχθούν τα ταμεία πρόνοιας των ναυτικών. Ανεξάρτητα, θα παραμείνουν τα ταμεία κύριας ασφάλισης των εμποροβιοτεχνών – επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), των ανεξάρτητα αυτοαπασχολουμένων (ΕΤΑΑ), ο ΟΓΑ καθώς και το ταμείο των δημοσιογράφων (ΕΤΑΠ-ΜΜΕ).
Ο υπουργός Εργασίας υποστηρίζει επίσης, πως οι συντάξεις δεν κινδυνεύουν, δίνει μια πρώτη… γεύση από τις αναλογιστικές μελέτες των Ταμείων, δηλώνοντας ότι οι δαπάνες δεν αυξάνονται πάνω από το 2,5{ebf2de1fdbfefdec110a02f4c927aa7ce558be84e5a322e6c41137cb467b3c6d} του ΑΕΠ, από σήμερα έως το 2060, ενώ χαρακτηρίζει την πρόσφατη νέα ρύθμιση ληξιπρόθεσμων χρεών τελευταία και καλή ευκαιρία για όσους θέλουν να συμμορφωθούν.
Στα εργασιακά, τέλος, κλείνει την πόρτα σε κάθε ενδεχόμενο νέων παρεμβάσεων, επισημαίνοντας ότι μόνο οριακές βελτιώσεις μπορεί να γίνουν, καθώς έχει ολοκληρωθεί ένα σημαντικό μεταρρυθμιστικό έργο, ενώ τάσσεται υπέρ συγκεκριμένων αλλαγών στον συνδικαλιστικό νόμο, κυρίως στα σημεία που είτε έχουν ξεπεραστεί είτε καταστρατηγούνται.
– Πιστεύετε ότι η πολιτική συγκυρία και η συζήτηση που έχει ανοίξει για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας δυσχεραίνει τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, αλλά και την προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών;
«Η πολιτική σταθερότητα και ομαλότητα αποτελεί σίγουρα έναν σημαντικό –αν όχι το σημαντικότερο– προσδιοριστικό παράγοντα για την επιτυχή έκβαση των προσπαθειών μας για έξοδο από την κρίση και το πέρασμα της οικονομίας σε φάση ανάπτυξης. Συνιστά ουσιαστικά το «καύσιμο» της μεγάλης εθνικής προσπάθειας. Από εκεί και πέρα, όμως, απευθύνεστε σε έναν άνθρωπο που δεν έχει κρύψει ούτε στιγμή τη βαθιά του πεποίθηση πως αυτή η χώρα θα ορθοποδήσει μόνο όταν ολοκληρωθούν οι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής της. Εξάλλου, έχει γίνει πλέον φανερό σε όλους ότι αυτή η κρίση που βιώνουμε δεν είναι παρά το τίμημα της αδράνειας και αναβλητικότητας που επιδείξαμε σε περασμένες εποχές».
Το ελληνικό σχέδιο
– Εχει ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση να μην ανοίξει το ασφαλιστικό μέχρι την άνοιξη του 2015; Ποιες πιέσεις ασκούν οι εκπρόσωποι των δανειστών στο ασφαλιστικό;
«Δεν θα σας πω για τους δανειστές. Θα σας μιλήσω για τη δική μας κατεύθυνση, το «ελληνικό σχέδιο» για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού που γίνεται πράξη ήδη εδώ και δύο χρόνια, ανεξάρτητα από πιέσεις και διαπραγματεύσεις. Αντιμέτωποι με ένα κατακερματισμένο μωσαϊκό ειδικών καθεστώτων και εξαιρέσεων, αλλά και με μια παραλυμένη οργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος, δεν μείναμε με σταυρωμένα χέρια. Ενδυναμώσαμε την εισπρακτική του βάση, κλείνοντας τρύπες και διαρροές χρόνων, απομακρύναμε αδικίες, στρεβλώσεις και εστίες παραλογισμού, διευκολύναμε την καθημερινότητα ασφαλισμένων και συνταξιούχων, εμπεδώνοντας παράλληλα μια πιο συνεπή και υπεύθυνη ασφαλιστική συνείδηση στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Με δυο λόγια, «νοικοκυρέψαμε» το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας».
– Αρκούν αυτά;
«Οι προκλήσεις της επόμενης μέρας είναι μπροστά μας, γιατί το «ασφαλιστικό» είναι ένα ζήτημα δυναμικό που χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση. Ετσι, από την 1η Ιανουαρίου τίθεται σε εφαρμογή ο νόμος 3863/2010, καθώς έχουμε προβεί έγκαιρα σε όλες τις προπαρασκευαστικές ενέργειες. Ολοκληρώνουμε το έργο της κωδικοποίησης και απλοποίησης της ασφαλιστικής νομοθεσίας, με το οποίο βάζουμε τέλος σε ένα χαοτικό θεσμικό περιβάλλον που ταλαιπωρούσε πολίτες, πολιτεία και Ταμεία. Επίσης, ρίχνουμε φως σε 339 ανέλεγκτους ισολογισμούς των ασφαλιστικών φορέων από το παρελθόν και, τέλος, οριστικοποιούμε το 2015 τον νέο ασφαλιστικό χάρτη της χώρας με την περαιτέρω διοικητική ενοποίηση των Ταμείων».
– Σε ποιο επίπεδο θα κινηθούν αυτές οι ενοποιήσεις;
«Θα αποτελέσουν το βασικό όχημα για την οριστική αναμόρφωση του ασφαλιστικού. Η διοικητική ενοποίηση θα πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα σε δύο επίπεδα, οριζόντιο και κάθετο. Σε οριζόντιο επίπεδο θα ενοποιηθούν όλες οι κομβικές διαχειριστικές λειτουργίες όλων ανεξαιρέτως των Ταμείων σε ενιαίες και ισχυρές διοικητικές οντότητες. Παράδειγμα, θα δημιουργηθεί ένας ενιαίος μηχανισμός είσπραξης εισφορών για όλα τα Ταμεία –συνδεόμενος μετά το 2017 και με τη φορολογική διοίκηση– καθώς και ένα Ενιαίο Κέντρο Απονομής Συντάξεων. Ακόμη, θα υποστηριχθεί η διαλειτουργικότητα και λειτουργική ενιαιοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων για τον υπολογισμό και την απονομή των παροχών, ενώ ενιαίος θα είναι και ο μηχανισμός ελέγχου της εισφοροδιαφυγής μέσω της διεύρυνσης του ελεγκτικού αντικειμένου της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφάλισης (ΕΥΠΕΑ) του ΙΚΑ».
– Και σε κάθετο επίπεδο, ποιες συγχωνεύσεις θα γίνουν;
«Θα υπάρξει διοικητική ενσωμάτωση στο ΙΚΑ –με διατήρηση, όμως, της οικονομικής τους αυτοτέλειας– του ταμείου επικουρικής ασφάλισης ΕΤΕΑ και των ταμείων παροχών πρόνοιας και εφάπαξ. Θα ενσωματωθούν δηλαδή στο ΙΚΑ, το ΕΤΕΑ, το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ), το Ταμείο Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ) καθώς και το Ταμείο Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ). Επίσης, στο ΝΑΤ θα ενταχθούν τα δύο ταμεία πρόνοιας των κατώτερων πληρωμάτων και των αξιωματικών. Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα συστέγασης των δομών όλων των ασφαλιστικών ταμείων, που θα οδηγήσει σε οικονομίες κλίμακος και σημαντικές εξοικονομήσεις πόρων».
Ασφαλείς οι συντάξεις
– Πρόσφατα, υπογράψατε μια σειρά αποφάσεων για πρόσθετη χρηματοδότηση των Ταμείων. Κινδυνεύουν οι συντάξεις;
«Οι συντάξεις όχι μόνο δεν κινδυνεύουν, αλλά η ομαλή και απρόσκοπτη καταβολή τους είναι σήμερα περισσότερο διασφαλισμένη από ποτέ. Ενδεικτικό μάλιστα είναι το γεγονός ότι σε αυτούς τους πρώτους δέκα μήνες του 2014, η απορρόφηση πόρων του κρατικού προϋπολογισμού για τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού κινείται απόλυτα εντός των προγραμματισμένων στόχων. Η ταμειακή ισορροπία του ασφαλιστικού συστήματος έχει αποκατασταθεί, κυριότερα μέσα από τις διαρθρωτικές μας παρεμβάσεις που επέφεραν μεγάλες εξοικονομήσεις πόρων και ενίσχυσαν την εισπρακτική ικανότητα των Ταμείων».
– Υπήρξαν όμως πρόσθετες χρηματοδοτήσεις…
«Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε κάποια ζητήματα. Η ενίσχυση των ταμείων εφάπαξ με 420 εκατ. ευρώ έγινε προκειμένου να καλυφθούν συσσωρευμένες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του παρελθόντος, πριν από τη μεγάλη μεταρρύθμιση και εξυγίανση των ταμείων εφάπαξ που πραγματοποιήσαμε με την καθιέρωση ενιαίου μαθηματικού τύπου και συντελεστή βιωσιμότητας. Ξέρετε ότι το 2014 θα δοθούν συνολικά 31.450 εφάπαξ. Η χρηματοδότηση του ΟΑΕΕ με 150 εκατ. ευρώ από το ΑΚΑΓΕ εντάσσεται στο πλαίσιο μιας προγραμματισμένης ενίσχυσης του Ταμείου με πρόσθετους πόρους».
– Με το αναλογιστικό έλλειμμα τι γίνεται; Τι δείχνουν οι αναλογιστικές μελέτες;
«Το κρίσιμο σημείο που περιμένουμε να δείξουν αυτές οι αναλογιστικές μελέτες είναι η ανθεκτικότητα του ασφαλιστικού συστήματος σε μακροχρόνια βάση. Με διαφορετικά λόγια, περιμένουμε από αυτές τις μελέτες που θα ολοκληρωθούν τέλος Νοεμβρίου να τεκμηριωθεί αδιαμφισβήτητα, μεταξύ άλλων, ότι σε κανένα έτος από σήμερα έως και το 2060, δεν θα υπάρξει αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών μεγαλύτερη του 2,5{ebf2de1fdbfefdec110a02f4c927aa7ce558be84e5a322e6c41137cb467b3c6d} του ΑΕΠ, με έτος αναφοράς το 2009. Σε κάθε περίπτωση, οι όποιες συζητήσεις για το ασφαλιστικό πρέπει να γίνονται στη βάση αυτών των τεκμηριωμένων στοιχείων και όχι με αυθαίρετα σενάρια που επενδύουν στη γοητεία της καταστροφής».
Οι αλλαγές στα εργασιακά έχουν ολοκληρωθεί
– Απαιτούνται νέες αλλαγές και στα εργασιακά;
«Εχουμε ήδη πραγματοποιήσει ή και δρομολογήσει μια σειρά από καλά σχεδιασμένες μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές που καθιερώνουν κανόνες και θεσμούς, σύμφωνα με τα καλύτερα ευρωπαϊκά πρότυπα: νέος μηχανισμός διαμόρφωσης κατώτατου μισθού, μείωση ασφαλιστικών, μείωση γραφειοκρατίας και κατάργηση περιττών διαδικασιών με το σύστημα «Εργάνη», νέο πλαίσιο ομαδικών απολύσεων σε συμφωνία με το σύνολο των κοινωνικών εταίρων κ.λπ. Εχει ήδη διαμορφωθεί ένα ευέλικτο, απλό και λειτουργικό πλαίσιο ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης και εκτιμώ ότι οριακές και μόνο βελτιώσεις απομένουν στα εργασιακά».
– Θα αλλάξει ο συνδικαλιστικός νόμος;
«Το επαναλαμβάνω για μια ακόμη φορά. Ο συνδικαλιστικός νόμος αποτέλεσε τομή για τη δημοκρατικά οργανωμένη συλλογική έκφραση του κόσμου της εργασίας. Εκτιμώ ότι δεν πρέπει να θιγεί ο πυρήνας και οι αρχές αυτού του θεσμικού οπλοστασίου. Ωστόσο, η υπερτριακονταετής εμπειρία εφαρμογής του έχει αναδείξει την αναγκαιότητα εξορθολογισμού επιμέρους σημείων και στρεβλώσεων που είτε δεν συμβαδίζουν με τις ανάγκες της οικονομίας είτε έχουν υποστεί καταστρατηγήσεις, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις και οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Αυτή η επανεξέταση πρέπει να γίνει με προσοχή, ωριμότητα και, κυρίως, συναινέσεις».
– Σχεδιάζεται νέα περικοπή φόρων υπέρ τρίτων;
«Οι φόροι «υπέρ τρίτων», που κατ’ ευφημισμόν και μόνο τους ονομάζαμε «κοινωνικούς πόρους», αποτελούσαν κατ’ ουσίαν οικονομικές επιβαρύνσεις που επιβάλλονταν στις συναλλαγές των πολιτών για να χρηματοδοτηθεί προνομιακά η ασφάλιση συγκεκριμένων ομάδων. Ηταν μια πολιτική για τους λίγους σε βάρος των πολλών. Ενα κατάλοιπο του πελατειακού κράτους του παρελθόντος. Συνεπώς, η κατάργησή τους ήταν μια απόλυτα λογική και επιβεβλημένη ενέργεια».
