Ιατρείο Μνήμης, Άνοιας και νόσου Πάρκινσον μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής

Με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και της γήρανσης του πληθυσμού, ο επιπολασμός των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων, όπως της νόσου Αλτσχάιμερ και της νόσου Πάρκινσον θα συνεχίζει να αυξάνεται.

Οι ασθενείς με διαταραχές μνήμης, άνοια και νόσο Πάρκινσον έχουν συχνά περιορισμένη πρόσβαση σε εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη, λόγω των νοητικών και κινητικών δυσκολιών, της ανάγκης παρουσίας συνοδού, οικονομικής δυσχέρειας και συνυπαρχόντων προβλημάτων υγείας που δυσκολεύουν τις μετακινήσεις. Οι κάτοικοι των απομακρυσμένων περιοχών της χώρας μας πλήττονται περισσότερο, λόγω της έλλειψης εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας. Ειδικοί νευρολόγοι είναι συγκεντρωμένοι στα αστικά κέντρα, αφήνοντας συχνά τις απομακρυσμένες περιοχές της περιφέρειας ακάλυπτες. Οι συχνά κακές καιρικές συνθήκες αποτελούν επιπλέον περιοριστικούς παράγοντες ιδιαίτερα για τους κατοίκους των νησιών της χώρας μας.

Η Τηλεϊατρική, που αφορά στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών από απόσταση, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο βελτίωσης της προσβασιμότητας σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας, όπως έχει διαπιστωθεί πρόσφατα κατά την πανδημία COVID-19.

Μέσω της τηλεϊατρικής, ένας ασθενής μπορεί να εξετασθεί από απόσταση μέσω ειδικής πλατφόρμας τηλε-διάσκεψης σε πραγματικό χρόνο από ειδικό ιατρό, χωρίς να απαιτείται η μετακίνηση του ασθενή στο χώρο του ιατρού.

Όπως έδειξε πρόσφατη βιβλιογραφική ανασκόπηση της επιστημονικής ομάδας του Καθηγητή Νευρολογίας Σωκράτη Παπαγεωργίου, η Τηλεϊατρική μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα φροντίδας υγείας των ασθενών με άνοια, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας ανεξαρτήτου τόπου διαμονής, αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων, μείωση κόστους περίθαλψης και χρόνου αναμονής μέχρι την ιατρική επίσκεψη, λιγότερες επισκέψεις στα τμήματα επειγόντων περιστατικών και εξοικονόμηση νοσοκομειακών κλινών. Η Τηλεϊατρική σχετίζεται επίσης με μειωμένο stress και φορτίο των φροντιστών, ενώ παρέχεται επίσης η δυνατότητα διοργάνωσης διαδικτυακών εκπαιδευτικών σεμιναρίων για τους ασθενείς, τους φροντιστές αλλά και τους επαγγελματίες υγείας της περιφέρειας όσον αφορά την αξιολόγηση και διαχείριση των ασθενών με άνοια (αγροτικοί γιατροί, γενικοί γιατροί, γενικοί νευρολόγοι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, επισκέπτες υγείας, νοσηλευτές κ.α.).

Το Εθνικό Δίκτυο Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ) αποτελεί μέχρι στιγμής την πλέον ολοκληρωμένη προσπάθεια εφαρμογής της Τηλεϊατρικής στη χώρα μας. Έχει αναπτυχθεί με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» 2007–2013 από τη 2η Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιώς και Αιγαίου (ΥΠΕ) και έχει αρχίσει τη λειτουργία του το 2016. Μέσω αυτού εξετάζονται τηλεϊατρικά από ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων ασθενείς σε τουλάχιστον 50 σημεία στα νησιά του Αιγαίου, ενώ μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 10.000 τηλεϊατρικές επισκέψεις. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονισθεί ότι προβλέπεται μέσα στο επόμενο διάστημα η επέκταση του ΕΔΙΤ και στις υπόλοιπες Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας.

Στα πλαίσια αυτά, η Α’ Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική του ΕΚΠΑ στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο δημιούργησαν με την πολύτιμη συνδρομή της Β’ ΥΠΕ το «Ιατρείο Μνήμης, Άνοιας και νόσου Πάρκινσον, μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ)», που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2021, με υπεύθυνο τον Καθηγητή Νευρολογίας Σωκράτη Παπαγεωργίου. Στην κλινική ομάδα συμμετέχουν ο Ιωάννης Παπατριανταφύλλου ψυχίατρος, η Θάλεια Αγγελόπουλου νευρολόγος, ο Ιωάννης Σταμέλος ιατρός, η Εύα Σμαραγδάκη νευροψυχολόγος και Καλλιόπη Βούρου νευροψυχολόγος. Επιπλέον μέλη της ομάδας μας είναι η Διονυσία Κονταξοπούλου νευροψυχολόγος, και η Ευαγγελία Στανίτσα, νευροψυχολόγος.

Στο ιατρείο εξετάζονται τακτικά μέσω τηλεϊατρικής (σύγχρονη βιντεο-τηλεδιάσκεψη) ασθενείς με νοητικές και κινητικές διαταραχές των νησιών του Αιγαίου, από ειδικούς νευρολόγους, νευροψυχολόγος, και κατά περίπτωση ειδικό ψυχίατρο, που είναι εξειδικευμένοι στις διαταραχές αυτές.

Για τη νευρολογική και νευροψυχολογική αξιολόγηση μέσω τηλεϊατρικής, έχουν επιλεγεί και προσαρμοστεί οι κατάλληλες δοκιμασίες, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία και την εμπειρία από τα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής. Επιπλέον, μέσω συνεργασίας μας με την εταιρεία Alzheimer Αθηνών, δίνεται η δυνατότητα στους φροντιστές να συμμετέχουν σε διαδικτυακά σεμινάρια ψυχοεκπαίδευσης και υποστήριξης.

Μέχρι στιγμής, έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 200 τηλεϊατρικές επισκέψεις, με υψηλά ποσοστά ικανοποίησης των ασθενών, φροντιστών -συνοδών, και επαγγελματιών υγείας της περιφέρειας. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες αναφέρουν μεταξύ άλλων βελτίωση της πρόσβασης σε εξειδικευμένη περίθαλψη, μειωμένο κόστος, μείωση μετακινήσεων, βελτίωση της κατάστασης της υγείας τους, και δυνατότητα επαρκούς παρακολούθησης.

Οι ασθενείς έχουν αναφέρει μεταξύ άλλων ότι μέσω του ιατρείου αυτού τους δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουν με κάποιον, ότι ένιωσαν ότι κάποιος τους καταλαβαίνει, ότι κάτι γίνεται και για εκείνους που είναι μακριά, και ότι ένιωσαν ότι δεν είναι απομονωμένοι.

Η πρωτοβουλία αυτή έλαβε το 1 ο Βραβείο στο Διαγωνισμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης το 2022, ως καλύτερη εφαρμοσμένη ιδέα, στον τομέα της Υγείας και των Κοινωνικών Υποθέσεων.
Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε ως πιλοτική δραστηριότητα του Ευρωπαϊκού Προγράμματος SI4CARE στο οποίο συμμετείχε η Νευρολογική Κλινική του Αιγινήτειου Νοσοκομείου, και θα εξακολουθήσει να λειτουργεί ως το 2025 στα πλαίσια του Ερευνητικού Προγράμματος "Telecognition", χρηματοδοτουμένου από το ΕΛΙΔΕΚ, κατόπιν πανελλήνιου διαγωνισμού. Ο πρωτεύων στόχος του είναι η ανάπτυξη ενός νέου ολοκληρωμένου πρωτοκόλλου αξιολόγησης των ασθενών με νοητικές διαταραχές μέσω τηλεϊατρικής.

Για την επίσκεψη μέσω τηλεϊατρικής, ο ασθενής ή ο φροντιστής μπορεί να απευθυνθεί στο γενικό ιατρό του κέντρου υγείας/περιφερειακού ιατρείου/γενικού νοσοκομείου της περιοχής του, ο οποίος θα επικοινωνήσει με το Helpdesk του ΕΔΙΤ, μέσω του οποίου μπορεί να κλεισθεί το ραντεβού με την κλινική ομάδα του ιατρείου, που βρίσκεται στο Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο (τηλ: 2132004348 και 2132004349).

Το ερευνητικό Έργο με τίτλο TeleCogNition υλοποιείται στο πλαίσιο της δράσης του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. «Χρηματοδότηση της Βασικής Έρευνας (Οριζόντια υποστήριξη όλων των Επιστημών)» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU (Αριθμός Έργου ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ: 20570).