Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της Νάξου είναι τα πολλά, γραφικά και πολυκατοικημένα της χωριά τα οποία έχουν “ζωή” χειμώνα καλοκαίρι διατηρώντας πάντα αναλλοίωτα, ήθη, έθιμα και παραδόσεις κάτι που τα κάνει ιδιαίτερα ξεχωριστά…
Παρότι έχουν υιοθετήσει ορισμένα στοιχεία του σύγχρονου τρόπου ζωής, διατηρούν ακόμα πολλά από τα ήθη, έθιμα και στοιχεία της παλαιάς εποχής, ειδικά κατά την διάρκεια των εορτών και πιο συγκεκριμένα, τις ημέρες του Πάσχα.
Στα χωριά της Νάξου, υπάρχουν μοναδικά Πασχαλινά έθιμα που αξίζουν να ανακαλύψετε:
Μερικά από αυτά είναι:
Οι Κούνιες στην Κωμιακή
Μια παράδοση των παλαιών εποχών, που αναμένεται να αναβιώσει πάλι φέτος, είναι το όμορφο πασχαλινό έθιμο της “Κούνιας”, που συνηθίζεται να γίνεται την Δευτέρα του Πάσχα, και θέλει τους νέους του χωριού να στήνουν αυτοσχέδιες κούνιες από τα δοκάρια στα σοκάκια του χωριού και να κουνάνε τα κορίτσια απαγγέλλοντας τους, αυτοσχέδιους στίχους.
(Το χωριό Κωμιακή, επίσης γνωστό ως Κορωνίδα, στο βόρειο τμήμα της Νάξου και περίπου 35 χλμ. από τη Χώρα)
Τα Λαζαράκια της Μονής
Tα παλαιότερα χρόνια οι νοικοκυρές ζύμωναν και έψηναν το ψωμί της εβδομάδας κάθε Σάββατο. Το Σάββατο του Λαζάρου συνήθιζαν μαζί με τα άλλα ψωμιά να παρασκευάζουν και ψωμιά σε σχήμα ανθρώπου η στενόμακρες φραντζόλες όπου μέσα είχαν σταφίδες και καρύδια και από πάνω ολόκληρα καρύδια. Αυτά τα ψωμιά τα ονόμαζαν Λαζαράκια η πούλους και τα τα φιλούσαν να τα καταναλώσουν την Μεγάλη Παρασκευή, ημέρα αυστηρής νηστείας. Σήμερα, την ημέρα αυτή (Μεγάλη Παρασκευή) στην Παναγία Δροσιάνη, βυζαντινή, πρώτο χριστιανική εκκλησία, κάτω από το χωριό Μονή, εφαρμόζεται ένα έθιμο που θεωρείται ότι ξεκίνησε από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Λέγεται ότι οι καλόγριες της Μονής ζύμωναν “πούλους” και τα μοίραζαν στους πιστούς την συγκεκριμένη μέρα. Το έθιμο αυτό διατηρείται μέχρι τις μέρες μας, όπου ο φούρνος του χωριού Μονή, παρασκευάζει αρτίδια με ξηρούς καρπούς και το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευή στην Παναγία Δροσιανή ευλογούνται και μετά την Ιερή Αποκαθήλωση μοιράζονται στους προσκυνητές με ρακή.
(Η εκκλησία της Παναγίας Δροσιανής – σε μικρή απόσταση από τη Μόνη — βρίσκεται στο δρόμο προς το Χαλκί, περίπου 20 λεπτά και 20 χλμ. από τη Χώρα)
Τα Φωτισμένα Καλάμια στις Εγγαρές την Μεγάλη Παρασκευή
Τη Μεγάλη Παρασκευή, στο χωριό των Εγγαρών, η πομπή του Επιταφίου περνάει από σημεία του χωριού όπου οι νέοι έχουν συγκεντρώσει καλάμια τα οποία ανάβουν, δημιουργώντας μια ξεχωριστή εικόνα και ατμόσφαιρα.
(Το χωριό Εγγαρές είναι περίπου 9 χιλιόμετρα και λίγα λεπτά από τη Χώρα)
Οι “Περιφάνες” στις Μέλανες
Σε αυτό το έθιμο αγόρια του χωριού, λίγες μέρες πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα, μαζεύουν ξερές “κουτσούρες” (χοντρά ξύλα) από αθάνατα και τις στοιβάζουν στην άκρη του δρόμου από όπου θα περάσει ο Επιτάφιος τη Μεγάλη Παρασκευή. Εκεί, την ώρα της περιφοράς, τις ανάβουν και φτιάχνουν κάτι σαν καμίνι. Επίσης φτιάχνουν τις “περιφάνες” που είναι πολλά μακριά ξερά καλάμια ενωμένα και δεμένα. Η λέξη προέρχεται από το Περί και Φανός και συμβολίζουν τις δάδες που κράταγαν οι Ρωμαίοι όταν πήγαν να συλλάβουν τον Χριστό και τις φωτιές που άναβαν όση ώρα περίμεναν την απόφαση των αρχιερέων. Τις περιφάνες τις κρατούν ακόμα αναμμένες στην περιφορά του Επιταφίου, προκειμένου να βλέπουν οι πιστοί να περπατάνε στα σκοτεινά δρομάκια του χωριού…
Χωριάτικες Παραλλαγές του Παραδοσιακού Πιάτου «Μπάτουδο» η Πατούδο
Το παραδοσιακό φαγητό του Πάσχα, το Πάτουδo, γεμιστό κατσικάκι με ρύζι και χορταρικά (σέφουκλα, φρέσκο κρεμμύδι μάραθο και άλλα) που συνοδεύεται με πατάτες, σε ορισμένα χωριά φτιάχνεται και λίγο διαφορετικά, όπως π.χ. στην Απείρανθο, όπου στη βασική του γέμιση προσθέτουν σταφίδες ή π.χ. στο Φιλότι όπου προσθέτουν και ψιλοκομμένα εντόσθια ζώου.
Το αυγό που “ανοίγει και κλείνει” την Σαρακοστή
Το βράδυ της Ανάστασης πιστοί φέρνουν μαζί τους κόκκινα αυγά στην λειτουργία όπου και τα ευλογούν και μετά τσουγκρίζοντας και τρώγοντας τα τελειώνει η νηστεία. Επίσης, το αυγό την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα είναι το τελευταίο μη-νηστίσιμο φαγητό που τρώνε συμβολίζοντας έτσι το «κλείσιμο» του στόματος και την αρχή της νηστείας.
Πληροφορίες: naxos.gr, freepress my naxos
