Η Νάξος, οι ναξιώτες αγρότες, το αγροτικό και συνεταιριστικό κίνημα, αποχαιρετούν σήμερα ένα ιστορικό ηγετικό τους στέλεχος, τον Χαράλαμπο Νικολάου Ορφανό, από το Αγερσανί, μια εμβληματική ηγετική φυσιογνωμία της αγροτιάς της Νάξου. Ο Χαράλαμπος Ν. Ορφανός γεννήθηκε στο Αγερσανί Νάξου το 1930. Πρωτοπόρος αγρότης έζησε και έδρασε στα Λιβαδοχώρια της Νάξου.
Με βαθιές δημοκρατικές αρχές και ρίζες, ο Χ. Ορφανός, πολιτικοποιημένος από νεαρή ηλικία, μαζί με άλλους νέους από τα Λιβαδοχώρια, δραστηριοποιήθηκε στην Αριστερά (ΕΔΑ) και ανέπτυξε πλούσια πολιτική και συνδικαλιστική δράση στις δύσκολες πολιτικά συνθήκες της δεκαετίας 1950-1967.
Για τη δράση του εκείνη βρέθηκε στο στόχαστρο των αρχών Ασφαλείας, που τον υποχρέωναν καθημερινά σχεδόν να δίνει το «παρών» στον Σταθμό Χωροφυλακής Βίβλου. Στη διάρκεια της 7χρονης δικτατορίας (1967-1974) βρισκόταν επίσης υπό στενή παρακολούθηση από τη Χωροφυλακή. Με την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ το 1974, εντάχτηκε σ’ αυτό, πρωτοστάτησε στην ίδρυση τοπικών οργανώσεων στο Αγερσανί και σε άλλα χωριά και είχε έντονη παρουσία και δράση.
Την περίοδο αυτή δραστηριοποιήθηκε έντονα και στο Αγροτικό- Συνεταιριστικό κίνημα της Νάξου, που φούντωνε εξ αιτίας των οξυμένων προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι αγρότες οι πατατοπαραγωγοί και οι κτηνοτρόφοι. Οργανώθηκαν τότε απεργίες, μαχητικές διαδηλώσεις, πορείες, διαμαρτυρίες και σ’ αυτούς τους αγώνες ο Χαράλαμπος Ορφανός ήταν πρωταγωνιστής. Τη δεκαετία του 1980-1990, μέσα από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Αγερσανίου, τον μεγαλύτερο και μαχητικότερο της Νάξου και στη συνέχεια μέσα από την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, ο Χ. Ορφανός ανέπτυξε πλούσια δράση και επί 12 χρόνια εκλεγόταν Πρόεδρος της Ένωσης.
Την περίοδο αυτή οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και κυρίως οι παραγωγοί του πατατόσπορου, έδωσαν σκληρούς αγώνες για να βγει το σπουδαίο και μοναδικό αυτό προϊόν της Νάξου από την βαθιά κρίση που αντιμετώπιζε στα χρόνια πριν από το 1981, όταν οι συνθήκες στο Κέντρο σποροπαραγωγής ήταν πρωτόγονες, η τιμή του πατατόσπορου, αλλά και της πατάτας εμπορίου πολύ κάτω του κόστους παραγωγής.
Επί Προεδρίας του Χαράλαμπου Ορφανού στην ΕΑΣ και μετά το 1981, ξεκίνησε η μεγάλη προσπάθεια της Ένωσης να πάρει στα χέρια της πολλούς κλάδους της αγροτικής οικονομίας του νησιού, να οργανώσει και να εκσυγχρονίσει τις υποδομές και τις καλλιέργειες, να αξιοποιήσει προγράμματα, επιδοτήσεις, να προωθήσει τα προϊόντα της Νάξου, με αιχμή τον πατατόσπορο, το γάλα, το τυρί.
Τέθηκαν τότε οι βάσεις για να εξελιχθεί η ΕΑΣ στην πρωτοπόρα οικονομική δύναμη της Νάξου που είναι σήμερα. Χάρη σ’ αυτούς τους συνεταιριστές, που πάλευαν τότε σε δυσμενέστατες συνθήκες, κόντρα στο επερχόμενο δυναμικά ρεύμα του τουρισμού, με την αγροτική οικονομία του νησιού να συρρικνώνεται, η Νάξος σήμερα, μετά την πρωτοφανή κατάρρευση του τουρισμού, δεν υφίσταται τις συνέπειες της μονοκαλλιέργειας.
Η αγροτοκτηνοτροφική της οικονομία, παρά τα πλήγματα που δέχτηκε από την πανδημία, παραμένει ισχυρή, αντέχει, βρίσκεται σε τροχιά διαρκούς ανάπτυξης, σωτήριο για το νησί γεγονός. Ο οικονομικός πυλώνας της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, παραμένει όρθιος, ισχυρός, ελπίδα για το αύριο. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην άξια σημερινή ηγεσία της Ένωσης, υπό τον Δημήτρη Καπούνη, παιδιά κι’ εγγόνια αυτοί εκείνων των συνεταιριστών, του Μπάμπη Ορφανού και άλλων. Χάρη σ’ αυτούς η Νάξος, αποτελεί σήμερα την εξαίρεση του κανόνα και, παρά τα ισχυρά πλήγματα από την κατάρρευση του τουρισμού, ατενίζει με αισιοδοξία το μέλλον της για την μετά κορονοϊό εποχή.
Ως Βουλευτής εκείνη την ιστορική περίοδο, είχα στενή συνεργασία και φιλία με τον Χαράλαμπο Ορφανό, όπως και με τον προκάτοχο του στην Προεδρία της ΕΑΣ, αείμνηστο Νικόλαο Καρεγλά. Σε αυτούς τους δυο σπουδαίους συνεταιριστές οφείλω την άμεση και ουσιαστική επαφή και γνώση των προβλημάτων της αγροτιάς του νησιού μας και ιδιαίτερα της καρδιάς της, που είναι το Λιβάδι.
Άξιος συνεχιστής των πολιτικών και συνδικαλιστικών αγώνων του Χαράλαμπου Ορφανού ο γιος του Νίκος, πρόσφερε και προσφέρει πολλά στο συνδικαλιστικό κίνημα της πατρίδας μας, ως Πρόεδρος επί σειρά ετών της Ομοσπονδίας πετρελαιοειδών διυλιστηρίων και χημικής βιομηχανίας, ως μέλος της διοίκησης της ΓΕΣΕΕ, αλλά και ως κορυφαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ επί μακρά σειρά ετών.
Ο Χαράλαμπος Ορφανός, από σήμερα βρίσκεται ανάμεσα στους ηγέτες των ναξιωτών αγροτών, σε κείνους που ξεσηκώθηκαν στα χρόνια της μαύρης φράγκικης φεουδαρχίας, ενάντια στην σκληρή εκμετάλλευση, τον Κωνσταντίνο Κόκκο, τον Μαρκάκη Πολίτη, τον Παναγιώτη Φλάμπουρο, τον Μιχαλάκη Μαρκοπολίτη.
Ανάμεσα στους ιδρυτές της ΕΑΣ Βασίλειο Ρεφενέ, Ανδρέα Μπογιατζόγλου, Δημήτριο Μπάκαλο, Μ.Δ. Μαυρομάτη-ιερέα, Βασίλειο Ορφανό, Νικόλαο Σέργη, Δομ. Μαρκόπολι, Χρ. Αγιοπετρίτη. Ανάμεσα στους πρωτοπόρους συνεταιριστές μετά την Κατοχή Αντώνη Μπαρότση- Βουλευτή και Γεώργιο Μελισσηνό-δάσκαλο.
Νίκος Λεβογιάννης φιλόλογος – πρώην Βουλευτής
