Ένα έτος ακριβώς μας χωρίζει από τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023 και οι υποψήφιες δημοτικές παρατάξεις για τον Δήμο μας αρχίζουν και παίρνουν θέσεις «μάχης». Οι επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές θα γίνουν – κατά δήλωση του αν. Υπουργού Εσωτερικών κ. Στέλιου Πέτσα – στις 8 Οκτωβρίου 2023 (και στις 15 Οκτωβρίου ο β’ γύρος, όπου χρειαστεί).
Αυτός ο ένας χρόνος μπορεί να φαντάζει αρκετός, ωστόσο στα των δημοτικών εκλογών μάλλον δεν είναι, ειδικά αν κάποιος/κάποια ξεκινήσει από το μηδέν. Επίσης, η θητεία του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου θα είναι 5ετής, οι πρόεδροι και σύμβουλοι των Κοινοτήτων θα εκλέγονται μέσα από ψηφοδέλτιο υποψηφίου Δημάρχου, – και όχι ξεχωριστά όπως έγινε το 2019 – , το όριο εκλογής από την 1η Κυριακή θα είναι το 43% +1 επί των εγκύρων ψηφοδελτίων, στις 7 από τις 9 Κοινότητες του νησιού θα πρέπει να υπάρχει πλήρες ψηφοδέλτιο, δικαίωμα εκλογής δημοτικού συμβούλου έχει συνδυασμός ο οποίος κατά την αρχική ψηφοφορία (α’ γύρο) συγκέντρωσε ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) τουλάχιστον του συνολικού αριθμού των εγκύρων ψηφοδελτίων, ενώ θα υπάρχει και μείωση του αριθμού των δημοτικών συμβούλων (25 αντί 27 για το Δήμο Σύρου-Ερμούπολης).
Η προσωπική μου άποψη που έχει διαμορφωθεί στα 16 χρόνια που ασχολούμαι ενεργά με τον Α’ βαθμό της αυτοδιοίκησης είναι ότι όλοι οι υποψήφιοι (δήμαρχοι, δημοτικοί και σύμβουλοι κοινοτήτων) είναι αξιέπαινοι και σίγουρα κάτι σοβαρό αφήνουν πίσω από την προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική τους ζωή για να προσφέρουν στα κοινά του τόπου και ν’ αναπτύξουν το όραμά τους.
Επίσης, αφού ευχηθώ σε όλες τις δημοτικές παρατάξεις καλό αγώνα χωρίς εκτροπές και καλή επιτυχία, προτρέπω να ενημερωθούν για την πραγματική οικονομική κατάσταση του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων (ΔΕΥΑΣ και Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο), πριν ξεκινήσουμε όλοι μαζί μεγαλεπίβολες θεωρίες περί τουρισμού, πολιτισμού, επενδύσεων και ατελείωτης ανάπτυξης.
Άραγε, πόσο έτοιμο είναι το πολιτικό προσωπικό του τόπου, που ετοιμάζεται ν’ ασχοληθεί ενεργά με τα κοινά, ν’ αφουγκραστεί τις προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος, καθώς και την οποιαδήποτε μορφή «κρίσης» που κάθε φορά καλείται ν’ αντιμετωπίσει; Η σημερινή κατάσταση στους Δήμους μαστίζεται από την ενεργειακή κρίση και, χωρίς αμφιβολία, αυτό που βιώνουμε σήμερα αποτελεί την πλέον σοβαρή ενεργειακή κρίση από αυτήν του μακρινού 1973, όταν σε μόλις τρεις μήνες (Οκτώβριος – Δεκέμβριος) πενταπλασιάστηκε η τιμή του πετρελαίου, για να παραμείνει έκτοτε σε υψηλά επίπεδα και να καθορίσει τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις των δεκαετιών που ακολούθησαν.
Στα του Δήμου μας, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις των διοικούντων, νέες ενισχύσεις από το κεντρικό κράτος έρχονται να ζητήσουν οι Δήμοι και οι ΔΕΥΑ της χώρας, καθώς το ενεργειακό ζήτημα πιέζει σοβαρά την οικονομική αντοχή των ταμείων τους, την ίδια στιγμή που πρέπει να «τρέξουν» διαγωνισμούς για καύσιμα, θέρμανση δημοτικών ακινήτων και σχολείων, όπως επίσης και να συντάξουν τους νέους προϋπολογισμούς για το 2023 και να πληρώσουν επαυξημένα ποσά στους περιφερειακούς ΦΟΔΣΑ.
Να ξεκαθαρίσω ότι οι γνωστές προεκλογικές κορώνες περί «οικονομικού χάους» ποτέ δε με βρήκαν σύμφωνο και θεωρώ αυτήν την πρακτική παλαιοπολιτική, παλαιομοδίτικη, πολιτικάντικη και ξεπερασμένη, στις λογικές της «καμένης γης» παρελθόντων ετών, ώστε να υπάρχει το άλλοθι είτε της επιτυχίας είτε της αποτυχίας μιας οποιασδήποτε νέας δημοτικής αρχής.
Συνεπώς, αν αυτή η προεκλογική περίοδος διεξαχθεί με όρους πολιτικής (που το εύχομαι) κι όχι παραπολιτικής, το πρώτο πράγμα που πρέπει να συζητηθεί μεταξύ των υποψηφίων είναι πώς θα θωρακίσουμε οικονομικά το Δήμο και τα Νομικά του Πρόσωπα και, για να το πούμε εκλαϊκευμένα, πώς θα παρέχουμε στους δημότες ικανοποιητικές υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού, ύδρευσης και αποχέτευσης, δηλαδή τα βασικά και πολύ σημαντικά για την καθημερινότητα που προσφέρουν οι Δήμοι από συστάσεώς τους στο νέο ελληνικό κράτος.
Μα γι’ αυτά θα συζητάμε, θα ρωτήσει εύλογα κάποιος; Η απάντηση είναι ξεκάθαρα ΝΑΙ, διότι όσα λιμάνια κι αν μεταφέρεις, όσες μαρίνες κι αν φτιάξεις, όσα στρατόπεδα κι αν πολεοδομήσεις με τελικό στόχο μια σύγχρονη πανεπιστημιούπολη, όσο τουρισμό – επενδύσεις κι αν φέρεις, τα «βουνά» από τα σκουπίδια, οι συνεχείς διακοπές νερού και οι αστοχίες στις βασικές υποδομές, αυτομάτως φέρνουν μια πολύ κακή πραγματικότητα που στηρίζεται σε πήλινα πόδια.
Αυτή τη στιγμή έχουμε μια ανταποδοτική υπηρεσία καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού, της οποίας οι οικονομικοί πόροι επαρκούν για τα 2/3 του έτους, μια ΔΕΥΑΣ η οποία χρωστάει 1.500.000€ στο ρεύμα με σοβαρές αυξητικές τάσεις, το κόστος συμμετοχής του Δήμου στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ Ν. Αιγαίου ΑΕ (1.344.000€) είναι περίπου τετραπλάσιο από αυτό που ξόδευε ο Δήμος ετησίως, εργολαβίες σταματούν και λύονται συμβάσεις λόγω των υπέρογκων αυξήσεων στα υλικά/ενέργεια και βρισκόμαστε εν αναμονή των εισηγήσεων της Δημοτικής Αρχής για τα δημοτικά τέλη του 2023 και τα τέλη ύδρευσης/αποχέτευσης τα οποία θα επηρεάσουν, σε μεγάλο βαθμό, την τοπική φορολογία προς τους συμπολίτες μας. Θέλω να πιστεύω ότι η οικονομική υπηρεσία θα βρει το μείγμα μέτρων που πρέπει σίγουρα να ληφθούν και δε θα ενστερνιστεί λογικές «δημιουργικής λογιστικής» εκπορευόμενες από την απερχόμενη δημοτική αρχή.
Επομένως, όσο σημαντική είναι για ένα Δήμο η σύνταξη μελετών για την κατασκευή νέων ή τη συντήρηση των υπαρχόντων κοινωνικών, εκπαιδευτικών και αθλητικών υποδομών της πόλης και του νησιού (σχολεία, παιδικοί σταθμοί, γήπεδα, ΚΑΠΗ, κλπ.), των κοινόχρηστων χώρων (πλατείες, παιδικές χαρές, πεζοδρόμια, αλσύλλια, κλπ.) και των βασικών δικτύων (δρόμοι, σύστημα ομβρίων, ηλεκτροφωτισμός, ύδρευση, αποχέτευση, κλπ.), άλλο τόσο η δημοτική οικονομική κατάσταση τα επηρεάζει όλα αυτά για την πολυπόθητη τοπική οικονομική ανάπτυξη. Αν δεν υπάρχει ικανός δημοσιονομικός χώρος και χρηματοδοτικά εργαλεία για τον Δήμο, όσες μελέτες κι αν υπάρχουν, όσο μεγάλο όραμα κι αν έχεις, δεν υπάρχει περιθώριο να υπερχρεώνεις τον Δήμο και τους δημότες, όπως γινόταν παλαιότερα.
Τα βαλτωμένα προβλήματα της Σύρου είναι πολλά και σύνθετα. Από το πολεοδομικό, τα προβλήματα με το Υπουργείο Πολιτισμού στον ιστορικό τόπο και τα νεοκλασικά που καταρρέουν, μέχρι την ποιότητα της καθαριότητας/καθημερινότητας των δημοτών, συμπεριλαμβανομένου του κυκλοφοριακού προβλήματος. Κάποια, πράγματι, μπορούν να λυθούν, με καίριες παρεμβάσεις και τεκμηριωμένες προτάσεις στην εκάστοτε κυβέρνηση χωρίς δημοσιονομικό κόστος, μιας και είναι ζητήματα μιας συσσωρευμένης και ατελείωτης γραφειοκρατίας. Τα περισσότερα, όμως, έχουν και σημαντικό κόστος το οποίο πρέπει να αποτελεί οδηγό για την εκάστοτε δημοτική αρχή.
Είναι πραγματικά ευθύνη των τοπικών πολιτικών ηγεσιών να καταστήσουν σαφή τα δημοσιονομικά όρια και να υπάρχει ιδιαίτερη προσοχή και σύνεση στις βαρύγδουπες εξαγγελίες. Είναι μια στιγμή που στους πολίτες, γενικότερα, εγκαθιδρύεται αργά αλλά σταθερά η αίσθηση πως «λεφτά υπάρχουν» και πάλι. Ο διαγωνισμός αντιφάσεων και δημοσιονομικής ανεμελιάς εκ μέρους των δημοτικών παρατάξεων δε θα προσφέρει τίποτα. Μόνο μελλοντικές επικίνδυνες καταστάσεις. Το χρέος αλήθειας είναι δημοκρατική υποχρέωση όλων μας, από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση μέχρι την πιο μικρή κοινωνία της Ελλάδας. Οφείλουμε, όσοι ασχολούμαστε με τα κοινά, να κρατάμε τους πολίτες εντός του πλαισίου συζήτησης των πραγματικών δεδομένων, αν δεν επιθυμούμε να ξαναζήσουμε το έργο της περιόδου 2010 – 2019, όταν χρεοκόπησαν ταυτόχρονα οικονομία, κοινωνία και όλο το πολιτικό σύστημα.
*Ο Αλέξανδρος (Αλέξης) Αθανασίου είναι επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης και υποψήφιος Δήμαρχος
