Το σημερινό άρθρο είναι αλήθεια ότι μας προβλημάτισε πολύ. Ανάκατες, ετερόκλητες σκέψεις στο μυαλό μας γύρω από τα ελληνοτουρκικά, σε μια περίοδο που οι σχέσεις της χώρας μας με τους γείτονες είναι τεταμένες. Ακούμε και διαβάζουμε σχεδόν καθημερινά δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων που ξεπερνούν τα όρια του θράσους και της προκλητικότητας και από την άλλη πλευρά οι ελληνικές απαντήσεις είναι ως επί το πλείστον πέραν του δέοντος “ευγενικές”.
Βέβαια για κάποια πράγματα δεν ευθύνεται καμία από τις κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης, στις οποίες ορισμένοι αναγνώστες χρεώνουν όλα τα δεινά του νεότερου ελληνικού κράτους. Τα Σεπτεμβριανά έγιναν το 1955, η εκδίωξη (ορθότερα ο αφανισμός) της ελληνικής μειονότητας σε Ίμβρο και Τένεδο έγινε μέσα σε χρονικό διάστημα 50 περίπου ετών από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 ως το 1974. Οι Τούρκοι δρουν μεθοδικά, με σχέδιο και σχεδόν πάντα εκ του ασφαλούς. “Σιγουρατζήδες” στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου όπως είδαμε κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία λίγο πριν τη λήξη (του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), “σιγουρατζήδες” στην Κύπρο όπου εκμεταλλεύτηκαν και τα τραγικά ελληνικά λάθη (ή και προδοσία). Την ίδια ώρα που η Τουρκία έχει μόνιμο Υφυπουργό Εξωτερικών από τα προπολεμικά χρόνια στην Ελλάδα με την αλλαγή κάθε (Υφ)υπουργού Εξωτερικών αλλάζουν και οι (βασικοί τουλάχιστον) συνεργάτες του. Τα δε πολιτικά κόμματα τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να συνεννοηθούν ούτε για στοιχειώδη θέματα.
Να σημειώσουμε για μία ακόμα φορά ότι δεν έχουμε καμία σχέση ούτε με το Κράτος ούτε με Δημόσιες Υπηρεσίες (μυστικές ή φανερές) ούτε με κάποιο πολιτικό κόμμα. Εκφράζουμε τις απόψεις μας οι οποίες είναι πάντα νομίζουμε τεκμηριωμένες.
Η Συνθήκη της Λωζάνης και οι μειονότητες
Όπως είναι γνωστό, ελπίζουμε, με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 υπήρχαν εξαιρέσεις από τις ανταλλαγές πληθυσμών. Το πλέον ακμαίο και εύπορο τμήμα των Ελλήνων της Τουρκίας ήταν οι Κωνσταντινουπολίτες. Επειδή ακόμα η Κωνσταντινούπολη βρισκόταν υπό διασυμμαχικό έλεγχο και οι Τούρκοι δεν θα μπορούσαν να εφαρμόσουν τις γνωστές τους μεθόδους εξανδραποδισμού των Ελλήνων, όπως αυτές που εφάρμοσαν στη δυτική Μικρά Ασία, ο Ελευθέριος Βενιζέλος βρήκε την ευκαιρία να ζητήσει ρητά την εξαίρεση των Ελλήνων της Πόλης από την ανταλλαγή των πληθυσμών, καθώς θεωρούσε ότι τυχόν μετακίνησή τους θα δημιουργούσε πολιτική, κοινωνική και οικονομική καταστροφή, την ίδια ώρα που είχαν έρθει στην Ελλάδα 1 εκατομμύριο πρόσφυγες. Η Τουρκία αρχικά ζητούσε να εξαιρεθούν από την ανταλλαγή πληθυσμών μόνο οι Μουσουλμάνοι της Θράκης και όλοι οι Έλληνες, ακόμα και οι Κωνσταντινουπολίτες να εγκαταλείψουν την Τουρκία. Ο Βρετανός λόρδος Κόρζον πρότεινε τη συμβιβαστική λύση της αμοιβαίας παραμονής των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και των Μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης.
Έτσι στο άρθρο 2 της “Συμβάσεως περί Ανταλλαγής Ελληνικών και Τουρκικών Πληθυσμών” (Ιανουάριος 1923) γίνεται αναφορά σε Έλληνες κατοίκους της Κωνσταντινουπόλεως και Μουσουλμάνους κατοίκους της Δυτικής Θράκης. Στα άρθρα 38-44 της Συνθήκης της Λωζάνης αναφέρονται οι υποχρεώσεις της Τουρκίας ως προς τις μη μουσουλμανικές μειονότητες που ζουν σ’ αυτή, ενώ το άρθρο 45 αναγράφει τα εξής:
“Τα αναγνωρισθέντα διά των διατάξεων του παρόντος Τμήματος δικαιώματα εις τας εν Τουρκία μη μουσουλμανικάς μειονότητας αναγνωρίζονται επίσης υπό της Ελλάδος εις τας εν τω εδάφει αυτής ευρισκομένας μουσουλμανικάς μειονότητας”.
Πουθενά δεν γίνεται λόγος για τουρκική μειονότητα όπως ισχυρίζεται η γειτονική χώρα. Γίνεται μάλιστα μνεία σε “μειονότητας” κάτι που είναι απόλυτα ακριβές, καθώς πρόκειται για τρεις ομάδες: τουρκόφωνους, Πομάκους και Ρομά. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και σε τέταρτη ομάδα τους 3.000 Αλεβίτες που ζουν κυρίως στα ορεινά Πομακοχώρια. Ο αριθμός των Μουσουλμάνων της Δ. Θράκης το 1923 δεν είναι εξακριβωμένος. Το ελληνικό ΥΠΕΞ ανέφερε ότι ήταν 86.000. Άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό τους σε 106.000. Πόσοι είναι οι Μουσουλμάνοι της Δ. Θράκης σύμφωνα με την απογραφή του 2011; Περίπου 120.000. Πόσοι ήταν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης το 1923; Περίπου 120.000. Πόσοι είναι σήμερα οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης; 3.000-3.500. Ίσως τα τελευταία χρόνια ο αριθμός αυτός να έχει αυξηθεί λόγω της εγκατάστασης για διάφορους λόγους (επαγγελματικούς, σπουδές κλπ) αρκετών Ελλήνων στην Πόλη. Το 1923 οι Μουσουλμάνοι μαθητές της Δ. Θράκης ήταν 350. Το 1984 3.500. Το 1923 οι Έλληνες μαθητές στα σχολεία της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου ήταν 14.632. Το 1984 μόλις 575. Η καταπάτηση των όρων της Συνθήκης της Λωζάνης άρχισε από την Τουρκία αμέσως μετά την υπογραφή της. Ο νόμος περί φορολογίας περιουσίας (Varlik Vergisi) του 1942-1943, τα Σεπτεμβριανά του 1955, οι μαζικές απελάσεις Ελλήνων της Πόλης από το 1956 ως το 1963 και οι φόβοι για αντίποινα μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, συρρίκνωσαν δραματικά τον πληθυσμό των Ελλήνων της Κων/πολης.
Από την άλλη πλευρά το ελληνικό κράτος παρά τα λάθη, τα προβλήματα και τις αδικίες που ενδεχομένως έγιναν στους μουσουλμάνους της Δ. Θράκης, αναγνώρισε μόνο του με νόμο του 1954 τα μουσουλμανικά σχολεία ως τουρκικά! Ο νόμος άλλαξε τον Μάρτιο του 1972 από τη χούντα, οπότε όλα τα σχολεία χαρακτηρίζονταν πλέον ως Μουσουλμανικά ή Μειονοτικά. Οι Πομάκοι, καθώς ζουν στα σύνορα με τη Βουλγαρία θεωρήθηκαν παλαιότερα ως συνεργάτες της Σόφιας και της τέως Ε.Σ.Σ.Δ. Έτσι ακολουθήθηκε πολιτική τουρκοποίησής τους. Οι Πομάκοι, και γι’ αυτούς έχουμε γράψει σχετικό άρθρο, δεν έχουν καμία σχέση με την Τουρκία. Ωστόσο με τις λανθασμένες πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων κατά το παρελθόν, πολλοί απ’ αυτούς σήμερα αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι.
Με την ευκαιρία, ας αναφέρουμε μερικά όχι, ιδιαίτερα γνωστά στοιχεία, για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Η πρώτη αναφορά για μουσουλμανικούς πληθυσμούς στη Ροδόπη γίνεται στο έργο της Άννας Κομνηνής “Αλεξιάς”. Συνεπώς μουσουλμανικοί πληθυσμοί ζούσαν στη Θράκη πολύ πριν την έλευση των Οθωμανών στην Ευρώπη (1354). Οι πληθυσμοί αυτοί με το πέρασμα του χρόνου αραίωσαν και με την κατάληψη της Θράκης από τους Οθωμανούς, μεταφέρθηκαν σε αυτή μουσουλμάνοι έποικοι. Το φαινόμενο έλαβε μεγάλες διαστάσεις στα χρόνια των σουλτάνων Βαγιαζήτ και Μουράτ. Πάντα όμως οι Μωαμεθανοί αποτελούσαν ασήμαντη μειοψηφία στη Θράκη. Δύο καθοριστικά γεγονότα όμως άλλαξαν τα δεδομένα. Η άφιξη των Γιουρούκων από τη Μικρά Ασία και η καθολική αλλαξοπιστία των Πομάκων γύρω στο 1627 ενίσχυσαν τους Μουσουλμάνους, όχι όμως και τους Τούρκους που έφθιναν. Για τους Γιουρούκους έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ήταν αρχαιοελληνικό περιπλανώμενο φύλο της Μικράς Ασίας που εξαπλώθηκε σε όλη την έκταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και κάποια τμήματα του δια της βίας εξισλαμίσθηκαν και εγκαταστάθηκαν στη Ροδόπη.
Το 1913, η Ίμβρος είχε 8.506 κατοίκους. Σχεδόν όλοι ήταν Έλληνες Χριστιανοί. Το ίδιο έτος, η Τένεδος είχε 5.172 κατοίκους. Από αυτούς, οι Έλληνες ήταν 3.752, οι Τούρκοι 1.413, ενώ στο νησί ζούσαν επίσης 10 Αρμένιοι και 7 Εβραίοι. Είναι γνωστό και από σχετικό άρθρο μας, ότι τα νησιά αυτά δόθηκαν με τη Συνθήκη της Λωζάνης στην Τουρκία, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν ειδική διοικητική οργάνωση, που θα αποτελείται από τοπικά στοιχεία και ότι η Τουρκία θα παρέχει κάθε εγγύηση στον μη μουσουλμανικό ιθαγενή πληθυσμό, σε ό,τι αφορά την τοπική διοίκηση και την προστασία των προσώπων και των περιουσιών.
Παράλληλα, η διατήρηση της τάξεως θα εξασφαλίζεται από Αστυνομία που θα επανδρωνόταν από τον ιθαγενή πληθυσμό, με μέριμνα της τοπικής διοίκησης, κάτω από τις διαταγές της οποίας θα διατελεί.
Φυσικά, η Τουρκία καταπάτησε κατάφωρα όλους τους όρους της Συνθήκης της Λωζάνης, με αποτέλεσμα στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, στα δύο νησιά να μείνουν μόνο τριακόσιοι υπερήλικες, όπως γράφει ο Νίκος Σηφουνάκης στο βιβλίο του «ΙΜΒΡΟΣ ΤΕΝΕΔΟΣ-ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ». Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι υπερήλικες ήταν μόλις 168.
Και δεν διστάζει να αναφέρει τον υπεύθυνο γι’ αυτό:
«Κάπως έτσι ο Ελληνισμός των δύο νησιών έπεσε θύμα ενός ατελείωτου εμπαιγμού από την ελληνική Πολιτεία και οδηγήθηκε στον ξεριζωμό. Η ευθύνη είναι όλη δική μας. Αποτέλεσμα της υποτακτικότητάς μας, της ατολμίας μας και της εγκληματικής απραξίας μας.
Και όμως, στην Ίμβρο συμβαίνει κάτι όχι απλά παρήγορο, αλλά άκρως αισιόδοξο. Σε ένα εξαιρετικό ρεπορτάζ του Βασίλη Ιγνατιάδη, στο «Έθνος» της 30/9/2019 με τίτλο «Ο ελληνισμός ανθεί ξανά στα θρανία της Ίμβρου», διαβάζουμε ότι σήμερα στο νησί ζουν πάνω από 600 Έλληνες Ίμβριοι! Πρόκειται για απογόνους Ιμβρίων, που εγκαθίστανται ξανά στο νησί. Όταν το 2013 λειτούργησε ξανά το σχολείο στους Αγίους Θεοδώρους, το χωριό όπου γεννήθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, είχε 4 μαθητές. Την επόμενη χρονιά μάλιστα, έμειναν μόνο 2 μαθητές! Σήμερα στην Ίμβρο λειτουργούν (σχολικό έτος 2019-2020), τρία ελληνικά σχολεία, στα οποία φοιτούν συνολικά 53 μαθητές!
Αντίθετα, στην Τένεδο, από τους 2.500 κατοίκους της, μόνο λίγες δεκάδες είναι Έλληνες. Μήπως ήρθε και η ώρα της Τενέδου; Το παράδειγμα της Ίμβρου είναι απτό. Η ελληνική Πολιτεία, μήπως πρέπει να φροντίσει για την επανεγκατάσταση Τενεδίων και απογόνων τους στο νησί;
Και μήπως ήρθε η ώρα, για τον Έλληνα πρωθυπουργό να επισκεφθεί επίσημα την Ίμβρο; Αν δεν κάνουμε λάθος, μόνο κάποιοι Έλληνες πρεσβευτές στην Άγκυρα έχουν μεταβεί στο νησί, τα τελευταία τουλάχιστον 50 χρόνια… Όλο αυτό τον καιρό, στη Θράκη έχουν περιοδεύσει κατά καιρούς δεκάδες Τούρκοι επίσημοι: πρόεδροι, πρωθυπουργοί, υπουργοί κλπ.
Και φυσικά είναι διαρκής η προκλητική δράση του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή (τα προξενεία Ελλάδας και Τουρκίας, λειτουργούν στο πλαίσιο αμοιβαιότητας και αντιστοιχίας) και των ανθρώπων του…
Ο… οικοδεσπότης στην Ευρώπη Ταγίπ Ερντογάν
Είναι γνωστό και πανθομολογούμενο, ότι ο Ταγίπ Ερντογάν, προκαλεί σε καθημερινή σχεδόν βάση. Είτε με δηλώσεις, είτε με πράξεις. Στις 17 Δεκεμβρίου 2019, όταν όλη η προσοχή της χώρας μας ήταν στραμμένη στο MoU μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, έκανε από την Ελβετία μία απίστευτη δήλωση.
Χαιρετίζοντας στη Γενεύη εκδήλωση για τα 50 χρόνια από την αρχή της μετανάστευσης Τούρκων στην Ελβετία, είπε:
«Οι Τούρκοι δεν είναι ξένοι, δεν συνιστούν το «άλλο» αλλά είναι οικοδεσπότες στην Ευρώπη» (!)
Όπως αναφέραμε και σε άλλο σημείο του άρθρου, είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι οι πρώτοι Οθωμανοί πέρασαν (μαζικά) στην Ευρώπη, στη Θράκη συγκεκριμένα, το 1354. Αναφορές για μεμονωμένους Τούρκους, υπάρχουν και νωρίτερα. Ως σύμμαχοι της Καταλανικής Εταιρείας, Τούρκοι έφτασαν ως την Αττική, μετά τη μάχη της Κωπαΐδας (1311). Δηλαδή οι Τούρκοι εγκαταστάθηκαν πρώτοι στην Ευρώπη, που μέχρι το 1354 ήταν έρημη; Και φυσικά δεν βρέθηκε κάποιος να τον ρωτήσει τι ακριβώς εννοεί. Ποιος τολμά άλλωστε να τα βάλει με τον Ταγίπ Ερντογάν… Όσοι τόλμησαν, αν ζουν σήμερα, θα περνάνε αξέχαστα μερόνυχτα στις τουρκικές φυλακές…
Και βέβαια, ούτε στη Μικρά Ασία είναι «οικοδεσπότες» οι Τούρκοι. Το 1921, ο Παντελής Μ. Κοντογιάννης, έγραψε το βιβλίο «ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ», όπου παραθέτει όλα τα τοπωνύμια της και τις ονομασίες που έδωσαν οι Οθωμανοί σ’ αυτά. Αναφέρουμε ενδεικτικά: Τραπεζούντα (τουρκ. Τιραπσόν ή Ταραμποσούν), αναφέρεται ήδη στον Ξενοφώντα: «πόλις Ελληνίς εν τω Ευξείνω Πόντο, Σινωπέων αποικία εν τη των Κόλχων χώρα», Κερασούντα (τουρκ. Κιρεσούν), ιδρύθηκε το 630 π.Χ. από Μιλήσιους, Αμισός (σήμερα Σαμψούντα), ιδρύθηκε από Μιλήσιους, Κασταμονή (τουρκ. Κασταμπόλ), σπουδαία πόλη κατά τους βυζαντινούς χρόνους, Σινώπη (τουρκ. Σινόπ), ιδρύθηκε από τους Μιλήσιους, Σεβάστεια (τουρκ. Σιβάς), αρχαιότατη πόλη που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στα χρόνια του Πομπήιου και στη συνέχεια, Αμάσεια, η γενέτειρα του Στράβωνα, Άγκυρα, ιδρύθηκε από τον Μίδα, τον 7ο αι. π.Χ. Ο Μέγας Αλέξανδρος σταμάτησε εκεί για να δεχθεί απεσταλμένους των Παφλαγόνων, ενώ από το 278 π.Χ., η πόλη ήταν πρωτεύουσα των Γαλατών, Αττάλεια (τουρκ. Αντάλ), ιδρύθηκε στα μέσα του 2ου π.Χ. αι. από τον Άτταλο Β’ τον Φιλάδελφο και σύντομα γνώρισε μεγάλη ακμή, ο δε πληθυσμός της έφτασε τους 100.000. Αυτά, έτσι πρόχειρα. Οικοδεσπότης ο κύριος Ερντογάν, μπορεί να είναι στην περιοχή ανάμεσα στην Κασπία Θάλασσα, τη λίμνη Βαϊκάλη και τα Αλτάια Όρη. Από εκεί που ξεκίνησαν οι πρόγονοί του δηλαδή…
Είναι ακριτική η Κίναρος;
Κλείνουμε αυτό το σπονδυλωτό άρθρο, με μία εκτενή αναφορά στην Κίναρο. Το νησί ήταν άγνωστο στη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων, ως τις 11 Φεβρουαρίου 2016, οπότε ελικόπτερο του Π.Ν. συνετρίβη εκεί και τρεις Έλληνες αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού έχασαν τη ζωή τους. Στο νησί ζει σήμερα η κυρία Ρηνιώ Κατσοτούρχη, που είναι η μοναδική κάτοικος του. Πρόσφατα, χάθηκε η επικοινωνία μαζί της, και ευτυχώς, εντοπίστηκε μετά από μια μεγάλη κινητοποίηση και επιχείρηση των Αρχών, σώα και αβλαβής! Η Κίναρος είναι το δεύτερο δυτικότερο νησί των Δωδεκανήσων, μετά την Αστυπάλαια. Βρίσκεται μεταξύ Αμοργού και Καλύμνου. Ας δούμε μερικά στοιχεία για την ιστορία της.
Το όνομα της είναι προελληνικό (πβ. Λέρος, Νίσυρος, Πάρος, Ωλίαρος, η σημερινή Αντίπαρος λεγόταν έτσι κλπ).
Έχει έκταση 4.577 στρέμματα και υψόμετρο 296 μ. (κορυφή Παπάς). Τα ερείπια του παλιού κάστρου στον ορμίσκο Πνιγός, τα ψηφιδωτά, πιθανότατα της βυζαντινής περιόδου που ανακαλύφθηκαν στο νησί, ο ναός του Αγίου Γεωργίου, που χρονολογείται από το 1876 και άλλα ευρήματα, δείχνουν ότι το νησί ήταν κατοικημένο.
Η γεωγραφική θέση της Κινάρου, την έκανε πέρασμα ή καταφύγιο πειρατών, κατά τους νεότερους κυρίως χρόνους. Μεταξύ 1854 και 1856, η Κίναρος είχε γίνει καταφύγιο των πειρατών Γαβαλά, Σιγάλα, Κουτσουρά και των ληστοσυμμοριών Λυκοτζάρα και Μανιάτη. Έτσι, έφτασαν στην Κίναρο, που τότε βέβαια δεν ανήκε στην Ελλάδα, όπως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, το ελληνικό πολεμικό πλοίο «Σφακτηρία» και το γαλλικό «Solon» («Σόλων»), για να τους καταδιώξουν.
Μάλιστα, το πλοίο του «Solon», όταν έφτασε στην Κίναρο, έκαψε σωρούς από δεμάτια δημητριακών και έσφαξε ζώα, γιατί υπήρχαν υποψίες ότι οι Κιναριώτες έκρυβαν τους πειρατές. Αυτό δείχνει, ότι το νησί ήταν κατοικημένο. Η Κίναρος, είχε το 1896, 20 μόνιμους κάτοικους, το 1920, 16, το 1928, 10, το 1947 (έτος της ενσωμάτωσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα), 15, το 1951, 12, το 1961 κανέναν κάτοικο, το 1971, 3, το 1981, 4, το 1991, 2, το 2001, 2, το 2011 και σήμερα μόνο την Κυρά Ρηνιώ. Η Κίναρος, σε καμία περίπτωση δεν είναι ακριτικό νησί. Βρίσκεται, σχεδόν, στη μέση του Αιγαίου. Η θέση της όμως είναι κομβική. Αυτό θα έπρεπε το ελληνικό κράτος, να το συνειδητοποιήσει πολύ νωρίτερα. Το ίδιο θα έπρεπε να κάνει και με άλλα μικρονήσια του Αιγαίου και να φροντίσει να κατοικηθούν. Έτσι δεν θα δίναμε δικαιώματα στην Άγκυρα να στοχοποιήσει και να «γκριζάρει» νησιά του Αιγαίου, προβάλλοντας συχνά το επιχείρημα ότι δεν αναφέρονται ονομαστικά σε καμία Συνθήκη. Γιατί, π.χ. οι Λαγούσες Νήσοι (Rabbit Islands), που της παραχωρούνται με τη Συνθήκη της Λωζάνης (μαζί με την Ίμβρο και την Τένεδο), αναφέρονται ονομαστικά; Όχι. Ή τα Μοσχονήσια, μεταξύ Λέσβου και Αϊβαλί, απέχουν όλα 3 ν.μ. (το πολύ), από τις μικρασιατικές ακτές για να παραχωρηθούν στην Τουρκία; Όχι βέβαια.
Επίλογος
Κλείνουμε αυτό το άρθρο με μερικές επισημάνσεις. Σαφώς και η Τουρκία είναι άκρως επικίνδυνη. Σαφώς και ο Ερντογάν, όσο κι αν προαναγγέλλει κάποιες ενέργειές του, δεν παύει να είναι απρόβλεπτος.
Δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός, αλλά ούτε και ιερεμιάδες ή κασσανδρισμοί. Χρειάζεται επαγρύπνηση, σύμπνοια μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων. Χάθηκαν, τουλάχιστον δέκα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων τα εξοπλιστικά προγράμματα «πάγωσαν».
Πολύ μεγάλο είναι, δυστυχώς το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μας. Και την ίδια ώρα, ο πληθυσμός της Τουρκίας, έχει αυξηθεί, από 20.000.000 το 1960, σε 80.000.000 σήμερα! Αν δείτε το σχετικό διάγραμμα στη Βικιπαίδεια, θα μείνετε έκπληκτοι.
Με το άρθρο αυτό, δεν θέλουμε ούτε να εμφανιστούμε ως ειδήμονες, ούτε να κάνουμε υποδείξεις στους αρμόδιους. Την ιστορική πραγματικότητα καταγράφουμε, όπως πάντοτε και εκφράζουμε, πιστεύουμε, τις απόψεις μερικών ακόμα Ελληνίδων και Ελλήνων.
Πηγές: (Ενδεικτική Αναφορά), Άγγελος Μ. Συρίγος «ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ», Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ 2016,
ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΓΟΝΑΤΑΣ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΚΥΔΩΝΙΑΤΗΣ, «Η ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ», ΚΟΜΟΤΗΝΗ 1985.
ΠΑΝΤ. Μ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ, «ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ», ΑΘΗΝΑ 1921.
ΜΙΧΑΛΗΣ Ε. ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗΣ, «ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ», ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ 2000.
