Αντισυνταγματική κρίθηκε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας η νομοθετική ρύθμιση του 2019 για τις εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμοι και Κοινότητες) και συγκεκριμένα η διαδικασία ορισμού αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες μετά τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών.
Ειδικότερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ (πρόεδρος Δημήτρης Σκαλτσούνης και εισηγήτρια η Σταυρούλα Κτιστάκη) έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική η μεταβολή (νόμος 4623/2019) του τρόπου ανάδειξης του προέδρου και αντιδημάρχου δημοτικού συμβουλίου Κοινότητας άνω των 300 κατοίκων αμέσως μετά τις δημοτικές εκλογές της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019. Συγκεκριμένα κρίθηκε αντίθετη στο άρθρο 5 του Συντάγματος για το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι καθώς νοθεύει την εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων των νησιωτικών δημοτικών κοινοτήτων.
Ακόμη, παραβιάζει τις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού και της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης του λαϊκού φρονήματος, που διέπουν τις εκλογές για την ανάδειξη των αρχών των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης και απορρέουν από τα άρθρα 1, 4, 5, 51, 52 και 102 του Συντάγματος.
Η απόφαση του ΣΤΕ
Αντίθετη προς το Σύνταγμα η τροποποίηση της ρύθμισης για τον ορισμό Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες μετά τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών.
Το άρθρο 207 παρ. 1 του ν. 3852/2010, όπως είχε τροποποιηθεί και ίσχυε κατά τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019, προέβλεπε ότι στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες (κοινότητες που εκτείνονται στην περιφέρεια ενός νησιού), οι οποίες είχαν οριστεί στο σύνολό τους ως μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες, ορίζεται Αντιδήμαρχος ο δημοτικός σύμβουλος που έχει εκλεγεί στην εκλογική περιφέρεια της δημοτικής κοινότητας, ανεξαρτήτως της δημοτικής παράταξης στην οποία αυτός ανήκει, με μόνη επιφύλαξη ότι, εφόσον ανήκει σε δημοτική παράταξη άλλη από αυτήν του Δημάρχου, η παράταξή του δεν θα αντιταχθεί στον ορισμό του, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Με τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 2 περίπτ. στ’ του ν. 4623/2019, ο οποίος άρχισε να ισχύει από τις 9.8.2019, τροποποιήθηκε η ανωτέρω ρύθμιση περί ορισμού Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες και προβλέφθηκε πλέον ο ορισμός ως Αντιδημάρχου δημοτικού συμβούλου της πλειοψηφούσας δημοτικής παράταξης εκλεγέντος στην οικεία εκλογική περιφέρεια, άλλως, σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοιος, στην πλησιέστερη. Με την ανωτέρω απόφαση του Δικαστηρίου κρίθηκαν τα εξής: Με την επίδικη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 2 περίπτ. στ’ του ν. 4623/2019, καθ’ ο μέρος αυτή καταλαμβάνει τον ορισμό Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες κατά την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019 δημοτική περίοδο, ο νομοθέτης επεμβαίνει, μετά τη διεξαγωγή των εκλογών και μάλιστα σε χρόνο κατά τον οποίο έχουν ήδη εξαχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα, στην ανάδειξη οργάνου διοίκησης οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, την οποία είχε εξαρτήσει η ισχύουσα κατά τον χρόνο των εκλογών ρύθμιση από το εκλογικό αποτέλεσμα σε συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια, η οποία είχε οριστεί ως μονοεδρική. Με την επέμβαση, επομένως, αυτή, την οποία δεν προκύπτει ότι υπαγόρευσαν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, μεταβάλλεται εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του κατοχυρούμενου στο άρθρο 5 του Συντάγματος δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι και νοθεύεται η εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων των νησιωτικών δημοτικών κοινοτήτων, η οποία διαμορφώθηκε κατά συνεκτίμηση, εκτός άλλων, και της νομοθετικής πρόβλεψης περί ορισμού στις εν λόγω κοινότητες ως Αντιδημάρχου του εκλεγέντος στην οικεία εκλογική περιφέρεια δημοτικού συμβούλου, ανεξαρτήτως του αν έχει αυτός εκλεγεί με τον επιτυχόντα ή με άλλο εκλογικό συνδυασμό. Με τα δεδομένα, επομένως, αυτά, η επίδικη διάταξη, καθ’ ο μέρος προβλέπεται η άμεση εφαρμογή της, παραβιάζει τις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού και της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης του λαϊκού φρονήματος, που διέπουν και τις εκλογές για την ανάδειξη των αρχών των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης και απορρέουν από τα άρθρα 1 παρ. 1 και 2, 4 παρ. 1, 5 παρ. 1, 51 παρ. 3, 52 και 102 του Συντάγματος.
