*Γράφει ο Θανάσης Καραβίας
Το μεγάλο φράγμα της Νάξου στην Ποταμιά χωρητικότητας 3.000.000 κυβικών μέτρων και με ύψος 80,25 μέτρα, (στη στέψη) είναι το σπουδαιότερο έργο υποδομής για το νησί μας που θα ωφελήσει την γεωργία την κτηνοτροφία και τον τουρισμό.
Με την υλοποίηση του φράγματος θα σταματήσουν οι βαθιές γεωτρήσεις από το Δήμο που καταστρέφουν τον υδροφόρο ορίζοντα και έχουν μεγάλο κόστος εξόρυξης άντλησης και μεταφοράς στην πόλη. Εξάλλου η πίεση που θα ασκείται στον πυθμένα, 8 ατμόσφαιρες, (ύψος 80 μέτρα) και στις παριές θα τροφοδοτούν τον υδροφόρο ορίζοντα, δεδομένου ότι κανένα φράγμα δεν είναι τελείως στεγανό.
Το έργο συζητήθηκε για πρώτη φορά στο Νομαρχιακό συμβούλιο Κυκλάδων το 1985, με την ονομασία: “Φράγμα στο Τσικαλαριό”. Κατόπιν διαβεβαίωσης του ΙΓΜΕ περί καταλληλότητας της περιοχής, καθώς τα πετρώματα είναι μη περατά, δηλαδή στεγανά. Άλλαξε όμως η εκπροσώπηση της Νάξου στο Νομαρχιακό συμβούλιο και το έργο ξεχάστηκε.
Στη συνέχεια το έργο εντάχθηκε στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης (Π.Α.Α) το 2007 ως το 2013 όπου καταχωρήθηκε ως: “Κατασκευή φράγματος Τσικαλαριού και δικτύων αξιοποίησης ταμιευτήρων.” Οπως αναφέρει το, 31/05/2021, έγγραφο αγροτικής ανάπτυξης και τροφίμων (ΥΠ.Α.Α.Τ).
Στις 11/01/2013 υπεγράφη σύμβαση εκτέλεσης έργου με τον ανάδοχο, “ΣΜΥΛΗ ΑΤ.Ε”, ύψους 6.875.707 ευρώ. Το αρχικό χρονοδιάγραμμα του έργου ήταν για 32 μήνες, δηλαδή έπρεπε να έχει τελειώσει στις 11/06/2015!!! Όμως η εγκατάσταση του εργολάβου από το τότε Υ.Α.Α.Τ επί Νέας Δημοκρατίας Ν.Δ έγινε χωρίς να έχουν γίνει οι απαιτούμενες απαλλοτριώσεις. Ο εργολάβος έμεινε “αργός” και αποζημιώθηκε 800.000 ευρώ από το ελληνικό δημόσιο.
Προκειμένου να μην χαθεί το έργο μπήκε “γέφυρα” όπως λέγεται, στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης χάρη στις άοκνες προσπάθειες του βουλευτή Νίκου Μανιού.
Στη συνέχεια, έγιναν πίνακες απαλλοτριώσεων κλπ, με τη βοήθεια του προέδρου του Σαγκρίου Στέλιου Σκορδιαλού και του κοινοτικού συμβούλου Γιάννη Σκουλούδη. Η διαδικασία ήταν χρονοβόρα διότι πολλά κτήματα είχαν πολλούς κληρονόμους, άλλους στην Αθήνα και άλλους στο εξωτερικό.
Έτσι στις 12/05/2014 δόθηκε εντολή επανέναρξης τών εργασιών από την διεύθυνση τεχνικών έργων του υπουργείου. Όμως σε δύο μήνες, στις 21/07/2014, έγινε διακοπή εργασιών από την Κ.Α εφορία προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων, διότι έπρεπε να υπάρχουν δύο επιβλέποντες αρχαιολόγοι. Μήπως βρεθούν αρχαία κατά την εκτέλεση των εργασιών, καθώς και σεισμογράφος στον βυζαντινό ναό του Αγίου Μαμάντος, ώστε να ελέγχονται οι δονήσεις από τα εκρηκτικά του εργολάβου. Αυτά τα προσθετα έξοδα δεν περιλαμβάνονταν στο κόστος του έργου.
Με την συνεργασία του Νίκου Μανιού και του τότε υπουργού ΥΠ.Α.Α.Τ κυρίου Αποστόλου, και αυτό το κόστος το ανέλαβε το υπουργείο, και επιτέλους το έργο ξεκίνησε στις 24/07/2017. Δηλαδή μετά από τέσσερα χρόνια, με χρονοδιάγραμμα την περαίωση του έργου τον Δεκέμβριο του 2020. Και αντί να τελειώσει το έργο τον Δεκέμβριο του 2020, δίνεται νέα παράταση, προσέξτε! με εκτιμώμενη και όχι καταληκτική ημερομηνία τον Μάϊο του 2023! Δηλαδή δεν είναι δεδομένο ότι το έργο θα τελειώσει τον Μάϊο του 2023.
Συνολικά από την πρώτη εγκατάσταση του εργολάβου 11/01/2013, έως την υποτιθέμενη ημερομηνία περαίωσης του, θα έχουν περάσει ΔΈΚΑ ΧΡΌΝΙΑ!
Άραγε το γεφύρι της Άρτας πόσα χρόνια έκανε;
Σε όλο αυτό το διάστημα κανένα ενδιαφέρον δεν έδειξε ο Δήμος. Θα έπρεπε ο Δήμος να είναι επισπεύδων του έργου, με συνεχείς πιέσεις και παραστάσεις στο υπουργείο Γεωργίας. Όμως δεν υπάρχει ούτε ένα έγγραφο επίσπευσης, ούτε μια παράσταση στο υπουργείο σχετικά με το φράγμα. Φημολογείται δε ότι δεν ξέρουν καν που είναι το Φράγμα!
Στις 31/05/2021 το υπουργείο Ανάπτυξης και τροφίμων (ΥΠ.Α.ΑΤ) αναφέρει “κατά την παρούσα φάση το έργο εκτελείται κανονικά”.
Στο έγγραφο αναφέρεται ότι το έργο συνεχίζεται κανονικά και έχει απορροφηθεί το 35% του συμβατικού ποσού. Η εκτιμώμενη ημερομηνία περαίωση των εργασιών είναι τον Μάιο του 2023″.
Το ερώτημα είναι, αφού σε 4 χρόνια έχει απορροφηθεί μόνο το 35% του προϋπολογισμού του έργου, πώς στα επόμενα 2 χρόνια θα απορροφηθεί το υπόλοιπο 65% του έργου;
Εξάλλου το έργο δεν συνεχίζεται καθόλου κανονικά, όπως φαίνεται από το χρονοδιάγραμμα του έργου. Βρισκόμαστε σε πολύ καθυστερημένη πρόοδο εργασιών, αφού όπως αναφέρει και ο ίδιος ο εργολάβος τον Μάρτιο του 2021, ότι τώρα γίνεται εξόρυξη υλικών για την κατασκευή της λιθοριπτής. Δηλαδή ογκόλιθοι και πέτρα για την κατασκευή του φράγματος. Ζήσε Μάη μου να σας τριφύλλι!
Για όλη αυτήν την καθυστέρηση, τόσο το υπουργείο όσο και ο εργολάβος ισχυρίζονται ότι κατά τα έτη 2019 και 2020, “λόγω καιρικών συνθηκών και πλημμυρικών φαινομένων δεν ήταν δυνατή η συνέχιση του έργου.”
Ουδέν ψευδέστερον, διότι κατά το έτος 2019 η βροχόπτωση στην ημιορεινή Νάξο ήταν 377,4 χιλιοστά και το έτος 2021 314,7 χιλιοστά, δηλαδή χρονιές ανομβρίας.
Σοβαρότατο θέμα τώρα προκύπτει, και πολύ ανησυχητικό γεγονός είναι ότι η κατασκευή των δικτύων αξιοποίησης του φράγματος δεν είναι ευθύνη της τεχνικής υπηρεσίας του υπουργείου γεωργικής ανάπτυξης. Μα τι λέμε τώρα; Αφού στο ίδιο έγγραφο γράφει και αναφέρει ότι 9.251.943,50 ευρώ είναι το συνολικό κόστος του έργου, εκ των οποίων: 7.421.369,72 ευρώ αφορούν την κατασκευή του φράγματος. Και τα υπόλοιπα 2.010.574 ευρώ τι αφορούν αν όχι τα δίκτυα κατανομής του νερού του φράγματος;
Αυτά τα γνωρίζει ο κύριος Δήμαρχος;
Επί λέξει αναφέρει στο ίδιο έγγραφο, η τεχνική υπηρεσία του ΥΠ.Α.Α.Τ “η μελέτη του αρδευτικού δικτύου κατά την παρούσα φάση, δεν είναι ενταγμένη σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του ΥΠ.Α.Α.Τ και ως εκ τούτου δεν προκύπτει αρμοδιότητα της διεύθυνσης τεχνικών έργων του ΥΠ.Α.Α.Τ για την σύνταξη σχετικής μελέτης.”
Τίνος είναι λοιπόν η αρμοδιότητα σύνταξης της μελέτης των δικτύων;
Δηλαδή δεν έχει γίνει ακόμα ούτε η σύνταξη μελέτης για τα δίκτυα.
Μήπως το σημερινό ΥΠ.Α.Α.Τ δεν ξέρει τι του γίνεται;
Στο ίδιο έγγραφο μία να λέει ότι τα δίκτυα συμπεριλαμβάνονται και την άλλη ότι τα δίκτυα δεν είναι υποχρέωση του υπουργείου και δεν συμπεριλαμβάνονται;
Αυτή τη στιγμή το φράγμα έχει σταματήσει. Έχει σταματήσει τελείως!
Επίσης θα πρέπει να γίνει η εκτροπή του βιολογικού καθαρισμού του λεκανοπεδίου της Τραγαίας, ο οποίος δεν λειτουργεί και τα λήμματα πέφτουν μέσα στο φράγμα.
Κάποτε θα τελειώσει το φράγμα και θα είναι γεμάτο με 3.000.000 κυβικά νερού, θα έχει κοστίσει 9.251.943,50 ευρώ αν όλα πάνε καλά. Θα είναι γεμάτο με 3.000.000 κυβικά και εμείς θα το βγάζουμε φωτογραφίες και θα το βλέπουμε, εφόσον δεν θα υπάρχουν τα δίκτυα. Και το νησί μας θα διψάει και θα σταματήσει η όποια ανάπτυξη, αφού τα επερχόμενα χρόνια οι Κυκλάδες θα υποφέρουν από ανομβρίες όπως προβλέπουν οι επιστήμονες. Σκέψεις για αφαλατώσεις και γεωτρήσεις είναι ανεφάρμοστες για τις ποσότητες νερού που απαιτούνται κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι ανάγκες της τουριστικής περιοχής της Νάξου, της χώρας κατά το καλοκαίρι, είναι 15.000 κυβικά μέτρα νερού την ημέρα.
Είναι απορίας άξιον πως ο Δήμαρχος, που είναι επιχειρηματίας στον τομέα του τουρισμού, δεν ενδιαφέρεται για την εξασφάλιση νερού από αυτό το σπουδαίο έργο. Ας ενδιαφερθούν λοιπόν επιτέλους ο Δήμος και οι κυβερνητικοί βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, μήπως το σπουδαίο αυτό έργο κάποτε τελειώσει.
Τα χρήματα υπάρχουν, η τεχνολογία υπάρχει, η πολιτική βούληση υπάρχει;
Θανάσης Καραβίας
Μηχανολόγος Μηχανικός
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Παδούης
Πρώην νομαρχιακός σύμβουλος Κυκλάδων
Πρώην Δ.Σ Ένωσης αγροτικών συνεταιρισμών Νάξου
Συνεργάτης του επερχόμενου Δημάρχου Λεονάρδου Χατζηανδρέου
Σημείωση:
Θέλω να διευκρινίσω ότι η καλοπροαίρετη κριτική που κάνω και θα κάνω στον Δήμαρχο Δημήτρη Λιανό, δεν έχει να κάνει με προσωπική εμπάθεια ούτε με κομματική αντιπαλότητα. Είναι το παράπονο ενός που επί 40 χρόνια ασχολείται για την οικονομική, κοινωνική, και πολιτιστική πρόοδο αυτού του αγαπημένου και μοναδικού νησιού που ονομάζεται Νάξος.
