Η τοποθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νησιά χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό και χωρίς φέρουσα ικανότητα είναι μια καταστροφική πολιτική. Ευνοεί μόνο και αποκλειστικά τα μεγάλα συμφέροντα, χωρίς κανένα όφελος προς τις τοπικές κοινωνίες. Φυσικά αυτή η πολιτική δυσφημίζει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις καθιστά εχθρικές προς τις τοπικές κοινωνίες. Επίσης, το μοντέλο των μεγάλων βιομηχανικών αιολικών πάρκων που αδειοδοτήθηκαν και συνεχίζουν να αδειοδοτούνται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στα νησιά μας, δεν έχει θέση και δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτό από τις τοπικές κοινωνίες. Αυτά επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ο βουλευτής Κυκλάδων Νίκος Συρμαλένιος, μιλώντας στην κοινή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων, Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος και Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, με θέμα την στρατηγική μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι: Επιτάχυνση και ολοκλήρωση του χωροταξικού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με άμεση διαβούλευση και με τις τοπικές κοινωνίες. Παράλληλη δρομολόγηση μελέτης φέρουσας ικανότητας ανά νησί. Μέχρι την ολοκλήρωση του χωροταξικού για τις ΑΠΕ καμία εγκατάσταση χωρίς τη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας. Στήριξη της ενεργειακής αυτοπαραγωγής από τις ενεργειακές κοινότητες, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα νοικοκυριά, τις μικρές τοπικές επιχειρήσεις.
Η ομιλία του Νίκου Συρμαλένιου:
«Eίναι προφανές ότι οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, κατ’ επέκταση, της χώρας μας για την πράσινη μετάβαση πρέπει να πιαστούν μέχρι το 2030 και, βεβαίως, και μέχρι το 2050.
Η κλιματική αλλαγή, που πλέον έχει μετατραπεί σε κλιματική κρίση, είναι εδώ, συνήθως με επώδυνες και καταστροφικές επιπτώσεις για τη φύση και τον άνθρωπο. Η πράσινη μετάβαση, λοιπόν, η ενεργειακή απανθρακοποίηση, η περιβαλλοντική εξισορρόπηση, αποτελούν πυλώνες στρατηγικού χαρακτήρα. Η πράσινη μετάβαση, όμως, ταυτόχρονα πρέπει να είναι δίκαιη και περιβαλλοντικά όχι μόνο αποδεκτή αλλά και ωφέλιμη, ως οργανικό στοιχείο της αναπτυξιακής διαδικασίας. Εδώ εκτυλίσσονται οι δύο εκ διαμέτρου αντίθετες στρατηγικές. Ποιος σχεδιάζει τι; Το κράτος σχεδιάζει ή οι αγορές; Αυτό είναι το πρώτο ερώτημα. Ποιοι ωφελούνται τελικά ως τελικοί αποδέκτες; Η κοινωνία ή λίγα ισχυρά μονοπωλιακά συμφέροντα;
Στα νησιά μας, βεβαίως, επειδή ένα μεγάλο μέρος του θέματος αυτού αφορά και τη νησιωτική Ελλάδα, η πράσινη μετάβαση έχει ξεκινήσει, όχι φυσικά με τον καλύτερο τρόπο. Σε ό,τι αφορά την ενέργεια, βεβαίως, η ηλεκτρική διασύνδεση που αντικαθιστά τα ρυπογόνα εργοστάσια μαζούτ, έχει και θα έχει περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Αυτό όμως αρκεί; Δεν αρκεί η υποκατάσταση των αυτόνομων ηλεκτροπαραγωγών σταθμών με ΑΠΕ. Φυσικά λέμε ναι στην αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που παράγουν καθαρή ενέργεια. Στα μικρά και μεσαία νησιά, όμως, που αποτελούν αυτόνομα και ευαίσθητα οικοσυστήματα, πώς αξιοποιούνται οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι σήμερα; Χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό για τις ΑΠΕ, που καθυστερεί απαράδεκτα! Τον ξεκινήσαμε εμείς και έπρεπε σχεδόν να έχει ήδη τελειώσει.
Θυμάμαι τον Δεκέμβρη του 2019 έκανα επίκαιρη ερώτηση στο τότε αρμόδιο Υφυπουργό κ. Οικονόμου και μου είχε πει ότι σε δύο χρόνια θα είμαστε έτοιμοι. Είμαστε στα μέσα του 2021 και ακόμα δεν διαφαίνεται ορατή λύση. Χωρίς, λοιπόν, χωροταξικό σχεδιασμό για τις ΑΠΕ, χωρίς μελέτες φέρουσας ικανότητας – εμείς λέμε ανά νησί – μια έννοια πολυσυζητημένη και πολυφορεμένη, έννοια που εύκολα εξαγγέλλεται σε συνέδρια και ημερίδες, αλλά ποτέ δεν υλοποιείται.
Πώς, λοιπόν, μπορούμε να ισχυριστούμε πρώτον, ότι θα έχουμε τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών και δεύτερον, ότι θα έχουμε τα βέλτιστα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα για τον τουρισμό και την οικονομία ;
Δεν μπορούμε και δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουμε όπως διαμορφώνονται τα πράγματα με προειλημμένες αποφάσεις.
Το μοντέλο των μεγάλων βιομηχανικών αιολικών πάρκων που αδειοδοτήθηκαν και συνεχίζουν να αδειοδοτούνται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στα νησιά μας, δεν έχει θέση και δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτό από τις τοπικές κοινωνίες.
Εδώ, θα ήθελα να πω ότι ο κ. Πρωθυπουργός έκανε μία νύξη, αλλά, βεβαίως, αυτή η νύξη δεν ξέρουμε πού αναφέρεται, εάν αναφέρεται στην Τήνο όπου υπήρχαν μεγάλες κινητοποιήσεις των πολιτών ή αναφέρεται σε αυτά που συνεχίζουν να προχωράνε. Μιλάω για τα μεγάλα αιολικά βιομηχανικά πάρκα και όχι για κάποιες σκόρπιες μικρές, στα νησιωτικά μέτρα, ανεμογεννήτριες, διότι φυσικά η περιβαλλοντική ρύπανση των πετρελαϊκών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής είναι σημαντική, όμως εξίσου και πολύ περισσότερο είναι η οριστική αλλοίωση και η καταστροφή του εξαίρετου αρχέγονου ανάγλυφου και φυσικού περιβάλλοντος και τοπίου, εφόσον επικρατεί η μέχρι σήμερα λογική.
Επαναλαμβάνω, η τοποθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό και χωρίς φέρουσα ικανότητα είναι μια καταστροφική πολιτική. Ευνοεί μόνο και αποκλειστικά τα μεγάλα συμφέροντα, χωρίς κανένα όφελος προς τις τοπικές κοινωνίες. Φυσικά αυτή η πολιτική δυσφημίζει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις καθιστά εχθρικές προς τις τοπικές κοινωνίες. Τα παραδείγματα είναι πολλά και συνεχώς πολλαπλασιάζονται. Βέβαια, και εκτός των αιολικών και άλλες μορφές ΑΠΕ, όπως η γεωθερμία, δυστυχώς δυσφημήστικαν από λάθος επιλογές που έγιναν στο ξεκίνημά τους περίπου πριν 40 χρόνια. Το παράδειγμα της Μήλου και της Νισύρου είναι γνωστό και είναι, πραγματικά, κρίμα οι ευεργετικές χρήσεις από τη θέρμανση και τον κλιματισμό των οικισμών, από την ανάπτυξη των θερμοκηπίων, να μην προχωρούν εξαιτίας λανθασμένων επιλογών και πρακτικών της κεντρικής διοίκησης.
Επομένως, τι πρέπει να γίνει; Επιτάχυνση και ολοκλήρωση του χωροταξικού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με άμεση διαβούλευση και με τις τοπικές κοινωνίες. Παράλληλη δρομολόγηση μελέτης φέρουσας ικανότητας ανά νησί. Μέχρι την ολοκλήρωση του χωροταξικού για τις ΑΠΕ καμία εγκατάσταση χωρίς τη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας. Στήριξη της ενεργειακής αυτοπαραγωγής από τις ενεργειακές κοινότητες, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα νοικοκυριά, τις μικρές τοπικές επιχειρήσεις. Ναι στις ΑΠΕ όλων των μορφών μικρής κλίμακας – για τα νησιά πάντα μιλάω.
Η πράσινη μετάβαση, λοιπόν, ή θα είναι δίκαιη και κοινωνική ή στο τέλος δεν θα αφήσει πίσω της τη μετάβαση για όλους αλλά μόνο για τους λίγους».
