Είναι μικρά, άσχημα, κοκαλιάρικα, τριχωτά πλασματάκια που εμφανίζονται τις ημέρες των Χριστουγέννων και μοναδικός σκοπός τους είναι για δώδεκα ημέρες να κάνουν τη ζωή των ανθρώπων… άνω κάτω.
Πρόκειται για τα μικρά καλικαντζαράκια. Σύμφωνα με τους παλιούς μύθους, κάθε νύχτα από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι τις 5 Ιανουαρίου οι μικροκαμωμένοι καλικάντζαροι έχουν την τιμητική τους. Ο μύθος θέλει τους καλικάντζαρους να ζηλεύουν τον επάνω κόσμο τόσο πολύ, που να προσπαθούν να τον γκρεμίσουν!
Είναι χιλιάδες και ξετρυπώνουν στην επιφάνεια της Γης από τις μυριάδες τρύπες που βρίσκονται πάνω στον στερεό φλοιό της. Βγαίνουν μέσα από τα φαράγγια και τα πηγάδια, από τις σπηλιές και τις καταβόθρες, τις καταπακτές και τα πιο μικρά …από τις μυρμηγκιές και διάφορες άλλες μικροσκοπικές τρύπες της! Φοβούνται πολύ το φως και γι’ αυτό την ημέρα κρύβονται. Βγαίνουν όμως, από τις κρυψώνες τους τη νύχτα και όπως είναι μικρά και ευκίνητα, μπαίνουν στα σπίτια από όπου βρουν! Από τις καμινάδες, τις κλειδαρότρυπες ή ακόμα και τις χαραμάδες.
Τους αρέσει να πλατσουρίζουν μέσα στα δοχεία που έχουν οι νοικοκυρές το λάδι, στα τηγάνια, στα πιάτα, στους λύχνους που παλαιότερα χρησιμοποιούσαν για τον φωτισμό στα χωριά… Γυρίζουν στους δρόμους, ανεβαίνουν στα κεραμίδια και καμιά φορά μπαίνουν από την καμινάδα του τζακιού σε σπίτια που οι νοικοκυρές είχαν ξεχάσει να θυμιατίσουν.
Τα γνωστά παραμυθένια καλικαντζαράκια, παίζουν σπουδαίο ρόλο και επηρεάζουν σημαντικά τις συνήθειες και τα έθιμα των Χριστουγεννιάτικων ημερών.
Στις 6 του Γενάρη ο αγιασμός των υδάτων έχει και την έννοια της απαλλαγής από την επίδραση τους. Ο φόβος νικιέται και πάλι θριαμβεύει το καλό και το κακό σκορπιέται ή επιστρέφει κάτω από τη γη ως την επόμενη χρονιά…
