Του Μιχάλη Β. Φραγκίσκου
Διδάκτορα Μηχανικού ΕΜΠ
Σήμερα η γη μας, το χώμα της Νάξου θα δεχθεί την Ειρήνη Κονιτοπούλου – Λεγάκη, μέσα σε ένα κλίμα πανελλαδικής αναγνώρισης προς την πιο εμβληματική φυσιογνωμία του παραδοσιακού νησιωτικού τραγουδιού. Αμέτρητες οι αναφορές τιμής στα ΜΜΕ, εφημερίδες, ραδιόφωνα, δηλώσεις σεβασμού καταξιωμένων μουσικών, καθηγητών και κριτικών. Οι εκατοντάδες αναρτήσεις στα ΜΚΔ, σαν λαϊκό προσκύνημα, μαρτυρούν τους δεσμούς των νησιωτών με το τραγούδι της Ειρήνης.
Το φευγιό της Ειρήνης διαπερνά με συγκίνηση τη κοινωνία μας, μας κάνει να νιώθουμε σαν να έφυγε ένας πολύ δικός μας άνθρωπος. Γιατί; ήταν μόνο η απλότητα και η οικειότητα με τους χωριανούς της, που αποκαλούσαν «Κυρά Ρήνη»; Ήταν μόνο το χάρισμα της σπάνιας φωνής; Ήταν η φήμη του «Κονιτοπουλέϊκου»; Κατά τη γνώμη μου ήταν πολλά άλλα, περισσότερα και πιο σημαντικά.
Καθοριστική ήταν η επιλογή και συμμετοχή της στη χορωδία και στις δράσεις του «πρύτανη» της παραδοσιακής μας μουσικής Σίμωνα Καρά, μαζί με την Καραμπεσίνη, την Σαμίου, πολλές κοπέλες και οργανοπαίχτες από τα νησιά. Η συχνή παρουσία στην ραδιοφωνική εκπομπή του Σ. Καρά «Ελληνικοί Αντίλαλοι» και στη δισκογραφία των 45 στροφών. Η Ειρήνη ζωντάνεψε, έδωσε ψυχή, ερμηνεύοντας το μουσικό Αιγαιακό αρχειακό υλικό του Σ. Καρά, με ένα ιδιαίτερο προσωπικό τρόπο, που δεν χαλούσε αλλά πρόσθετε στο κάθε τραγούδι, με τη φωνή των αναρίθμητων αποχρώσεων της θάλασσας και των κορυφών του Αιγαίου. Η Δωρική καταγωγή της εκφράζεται στην ερμηνεία της, με λιτότητα και καθαρότητά, σε ένα κοντράστ με τον Ιωνικό μουσικό χώρο του Αιγαίου.
Είναι οι δεκαετίες του 50-60, οι εποχές της αθρόας και βίαιης μετανάστευσης από τα νησιά, που ο κοινωνικός ιστός τους φθάνει σε οριακά σημεία, που οι νησιώτες χαμένοι στον αναπτυσσόμενο αστικό χώρο της Αθήνας, ψάχνουν τα πατήματα τους και προσπαθούν να διατηρήσουν στις θύμησες τους τα στοιχεία της καταγωγής τους.
Σε αυτή τη δύσκολη περίοδο η Ειρήνη με το τραγούδι της, (με τη τεχνική δυνατότητα να ακούγεται σε κάθε σπίτι της Αθήνας και του νησιού μέσω του ραδιοφώνου και της δισκογραφίας), αρχικά συντροφεύει, αναπολεί, παρηγορεί, εκπέμπει ένα σήμα ότι δεν είστε μόνοι εδώ, ξαναφέρνει τα κοτσάκια, τα τραγούδια στα χείλη των νησιωτών της Αθήνας. Το τραγούδι της συνεπαίρνει, δονεί και ενώνει τους ξενιτεμένους, συντελεί στη πολιτιστική συνοχή, στη δημιουργία ενός δημόσιου χώρου κοινής Κυκλαδίτικης συνείδησης, στην ανάκτηση και το δυνάμωμα της κοινής πολιτιστικής μας ταυτότητας.
Από την άλλη δίνει σινιάλο στους εναπομείναντες στο νησί, ότι δεν σας ξεχάσαμε κάτω, θα γυρίσουμε, θα δραπετεύσουμε σύντομα και θα ξαναζωντανέψουν τα χωριά μας!! Παρούσα στις εκδηλώσεις των συλλόγων, στα πανηγύρια, στα νησιώτικά μουσικά στέκια-κέντρα.
Η διαδρομή της Ειρήνης Κονιτοπούλου – Λεγάκη έφτασε στο τέλος της, έχει περάσει στην ιστορία του τόπου μας και αποτελεί πλέον η ίδια μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αυτής που υπηρέτησε με αγάπη με ήθος, σεμνότητα και συνέπεια. Αυτή τη κληρονομιά που πρέπει οι νεώτεροι δημιουργοί με πρότυπο την Κυρά Ρήνη να υπηρετήσουν στις σημερινές διαφορετικές συνθήκες.
Ο καλλίτερος τρόπος να τιμήσει ο Δήμος Νάξου & ΜΚ τη μνήμη της Ειρήνης Κονιτοπούλου – Λεγάκη, και να αξιοποιήσει την κληρονομιά που μας αφήνει, είναι να επανιδρύσει τον διαλυμένο Πολιτιστικό Οργανισμό, μέσα στον οποίο είχε συγχωνευτεί το Μουσικοχορολογικό − Χορολογικό Κέντρο «Γεώργιος Κονιτόπουλος».
