Πλούσια σε συμβολισμούς και μηνύματα, η τριήμερη επίσκεψη που πραγματοποιεί ο Πάπας Φραγκίσκος από χθες στην Τουρκία διεξάγεται υπό αντίξοες συνθήκες,
εν μέσω πλήθους «ανοιχτών πληγών» στις σχέσεις με την Αγκυρα και με τις θρησκευτικοπολιτικές ισορροπίες να διαγράφονται λεπτές.
Παράλληλα, ωστόσο, και παρά τα ουκ ολίγα τουρκικά «αγκάθια», η εν λόγω επίσκεψη έρχεται ουσιαστικά να επισφραγίσει το καλό κλίμα στις σχέσεις ανάμεσα σε Φανάρι και Βατικανό και να ενδυναμώσει τους ήδη στενούς δεσμούς μεταξύ του Πάπα Φραγκίσκου και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Ο Προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας πρόκειται να χοροστατήσει σήμερα σε Λειτουργία στον καθολικό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Πνεύματος. Εν συνεχεία θα παραστεί σε οικουμενική προσευχή στον πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, και ακολούθως θα έχει συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ενώ οι δύο ιεράρχες προβλέπεται αύριο να τιμήσουν μαζί τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα (προστάτη του Πατριαρχείου) και να προχωρήσουν στην υπογραφή κοινής Διακήρυξης για την «επανένωση» ορθοδόξων-καθολικών.
Οι δυο τους συνδέονται άλλωστε με δεσμούς «αδελφικής» φιλίας και έχουν συναντηθεί πολλές φορές το τελευταίο διάστημα. «Στην απόφαση του Πάπα να πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι έπαιξε καθοριστικό ρόλο η βούληση να στηριχθεί και να ενδυναμωθεί ακόμη περισσότερο η αδελφική του σχέση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος Τύπου του Βατικανού, σύμφωνα μάλιστα με τον οποίο οι δύο ιεράρχες δεν είναι απλώς φίλοι, «αλλά αδελφοί».
Τα «αγκάθια»
Η θερμή συνάντηση του Ποντίφικα με τον Πατριάρχη πρόκειται, ωστόσο, να πραγματοποιηθεί σε «εχθρικό» περιβάλλον, εν μέσω πολλών εκκρεμοτήτων και «αγκαθιών». Η «νέα Τουρκία» του Ερντογάν εξακολουθεί να κρατάει κλειστή τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και να μην αναγνωρίζει την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Παράλληλα, το κυβερνών ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) συνεχίζει να προωθεί την ισλαμική-σουνιτική του ατζέντα, καταπιέζοντας τις θρησκευτικές μειονότητες και περιθωριοποιώντας τους χριστιανούς, ο αριθμός των οποίων έχει ήδη πέσει δραματικά στη χώρα (κάποτε αντιστοιχούσαν στο 20{ebf2de1fdbfefdec110a02f4c927aa7ce558be84e5a322e6c41137cb467b3c6d} του πληθυσμού και πλέον αντιστοιχούν στο 0,2{ebf2de1fdbfefdec110a02f4c927aa7ce558be84e5a322e6c41137cb467b3c6d}).
Ο Πάπας Φραγκίσκος προσέρχεται στην Τουρκία με φιλική διάθεση απέναντι στους μουσουλμάνους (πολύ πιο φιλική από τη διάθεση με την οποία είχε επισκεφθεί την ίδια χώρα ο προκάτοχός του Πάπας Βενέδικτος το 2006). Ο ίδιος έχει, άλλωστε, φροντίσει σε πολλές περιπτώσεις το τελευταίο διάστημα να κάνει συμβολικά ανοίγματα προς το ισλάμ (πλένοντας και φιλώντας τα πόδια μιας μουσουλμάνας, πραγματοποιώντας τέσσερα ταξίδια σε μουσουλμανικές χώρες, προσευχόμενος υπέρ των Παλαιστινίων κ.ά.).
Οι συνθήκες, ωστόσο, υπό τις οποίες επιβιώνουν οι θρησκευτικές μειονότητες στην ισλαμοποιημένη Τουρκία του Ερντογάν υπάρχει κίνδυνος να εκτρέψουν την επίσκεψη του Πάπα και να δημιουργήσουν εντάσεις. Κάποιοι εκτιμούν ότι ο Πάπας ίσως εκμεταλλευτεί την επίσκεψή του για να κάνει κριτική στον Ερντογάν και να στηλιτεύσει κάποιες επιλογές της τουρκικής κυβέρνησης. Μένει να δούμε επίσης εάν αυτός θα προσευχηθεί ή όχι στην Αγία Σοφία και εάν θα θίξει θέματα στα οποία έχει αναφερθεί στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα η Γενοκτονία των Αρμενίων.
Η τριήμερη επίσκεψη του Πάπα στην Τουρκία ξεκίνησε χθες από την Αγκυρα, όπου ο Ποντίφικας επισκέφθηκε το μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ προτού μεταβεί στο νέο προεδρικό παλάτι του Ερντογάν. Γνωστός παγκοσμίως για το μετρημένο και λιτό τρόπο ζωής του, ο 77χρονος Πάπας έγινε έτσι ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέπτεται το υπερπολυτελές νέο παλάτι του Τούρκου προέδρου στην Αγκυρα. «Είναι σημαντικό όλοι οι πολίτες, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα», δήλωσε χαρακτηριστικά χθες ο Ποντίφικας, έχοντας στο πλευρό του τον Ερντογάν, με την εν λόγω δήλωση να εκλαμβάνεται από κάποιους ως αιχμή εναντίον της Αγκυρας.
ΔΕΝ ΞΕΠΕΡΝΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΙΣ 120.000
Ο «διωγμός» των χριστιανών της Τουρκίας
Η επίσκεψη του Προκαθημένου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Τουρκία έρχεται να ρίξει φως στον… Γολγοθά των άλλοτε κραταιών χριστιανών της χώρας, οι κοινότητες των οποίων έχουν σε μεγάλο βαθμό «ξεκληριστεί» και πλέον ζουν σε καθεστώς «τρομοκρατίας».
Η επίσκεψη του Πάπα πραγματοποιείται σε μια δύσκολη χρονική περίοδο για τους εναπομείναντες χριστιανούς, ενώ η τουρκική κοινωνία ισλαμοποιείται με ταχείς ρυθμούς υπό τις διαταγές του «σουλτάνου» Ερντογάν και οι θρησκευτικές μειονότητες (κυρίως χριστιανοί και αλεβίτες) απειλούνται με… εξαφάνιση. Πριν από περίπου 100 χρόνια οι χριστιανοί αντιστοιχούσαν στο 20{ebf2de1fdbfefdec110a02f4c927aa7ce558be84e5a322e6c41137cb467b3c6d} του πληθυσμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αριθμούσαν αρκετά εκατομμύρια.
Σήμερα, αντιθέτως, αντιστοιχούν σε μόλις 0,2{ebf2de1fdbfefdec110a02f4c927aa7ce558be84e5a322e6c41137cb467b3c6d} της σημερινής Τουρκίας, με τον συνολικό αριθμό τους πια να μην ξεπερνά τις 100.000 με 120.000 (σε μια χώρα 76 εκατομμυρίων κατοίκων). Δύο ήταν οι χριστιανικές κοινότητες που επλήγησαν περισσότερο στην Τουρκία: οι Ελληνες και οι Αρμένιοι. Είναι ενδεικτικό ότι οι Αρμένιοι, ενώ κάποτε ανέρχονταν σε 2 εκατομμύρια, πλέον έχουν «πέσει» σε μόλις 50.000. Η σκληρή ισλαμική ατζέντα που προωθεί ο Ερντογάν τα τελευταία 11 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία έχει επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση για τις θρησκευτικές μειονότητες στη χώρα, ενώ δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας ότι η άλλοτε κοσμική και θρησκευτικά μετριοπαθής Τουρκία έχει αρχίσει να μεταμορφώνεται σε… Ιράν.
Επισήμως, ο Τούρκος πρόεδρος παρουσιάζεται να σέβεται και να προστατεύει τις μειονότητες. Στην πράξη, ωστόσο, το κυβερνών ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) κάνει ακριβώς το αντίθετο: καθιστά το ισλάμ αναπόσπαστο μέρος της τουρκικής εθνικής ταυτότητας και επιβάλλει την ισλαμική-σουνιτική του ατζέντα στην τουρκική εκπαίδευση, ξηλώνοντας τα κοσμικά θεμέλια της Τουρκίας του Κεμάλ. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η Αγκυρα εξακολουθεί να κρατά κλειστή τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και να μην αναγνωρίζει την οικουμενικότητα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
