Από τη ρητορική στις πράξεις: η νησιωτική Ελλάδα ζητά στήριξη, ισοδυναμία και ουσιαστική πολιτική, μακριά από τις επικοινωνιακές εξαγγελίες
Της Κατερίνας Γιαννακά*
Στη Σύρο, με πρωτοβουλία του Προέδρου του Επιμελητηρίου Κυκλάδων και Προέδρου του Δικτύου Νησιωτικών Επιμελητηρίων Ευρώπης (INSULEUR), Γιάννη Ρούσσου, φιλοξενήθηκε φέτος η Γενική Συνέλευση και το Ετήσιο Forum του Δικτύου, με θέμα την Αγροδιατροφή.
Η διοργάνωση συνδυάστηκε με το «Συμπόσιο του Δικτύου Aegean Cuisine Cyclades 2025», με θέμα «Η Γεύση της Αυθεντικότητας», ανοίγοντας τον δρόμο για τη θεσμοθέτηση της Νησιωτικότητας στην Ευρώπη.
Η σχετική συζήτηση θα ξεκινήσει στις αρχές του 2026 και η Ελλάδα, ως η μόνη χώρα στην Ευρώπη με Υπουργείο Νησιωτικής Πολιτικής, οφείλει να αξιοποιήσει αυτή την πρωτοβουλία και να πρωτοστατήσει στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς, ώστε να κατοχυρωθεί θεσμικά η νησιωτικότητα και να διασφαλιστεί η ισοδυναμία και το νησιωτικό ισοδύναμο στις χώρες-μέλη με νησιά ως εργαλεία αντιμετώπισης των πολύπλευρων προβλημάτων που προκαλούν οι ιδιαιτερότητες των νησιών.
Οι εκδηλώσεις στη Σύρο αποτέλεσαν γιορτή ουσίας και διαλόγου για το πώς η νησιωτικότητα μπορεί να γίνει μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης, μέσα από τη γη, την παραγωγή, τον πολιτισμό και τη συνεργασία.
Η Ερμούπολη, η Πρωτεύουσα του πολυνησιακού νομού Κυκλάδων, που αποτυπώνει απόλυτα τον ορισμό της Νησιωτικότητας, έδρα της Περιφέρειας του Ν. Αιγαίου, έγινε για δύο ημέρες το επίκεντρο του ευρωπαϊκού νησιωτικού διαλόγου και η φωνή των νησιών του Αιγαίου ακούστηκε καθαρά έφτασε μέχρι τις Βρυξέλλες.
Στο κατάμεστο Θέατρο Απόλλων, παραγωγοί, τυροκόμοι, μελισσοκόμοι, εστιάτορες και φορείς από όλα τα νησιά των Κυκλάδων, μαζί με ευρωπαίους αξιωματούχους, πανεπιστημιακούς και θεσμικούς εκπροσώπους, έδωσαν σάρκα και οστά στο όραμα μιας ζωντανής, ανθεκτικής και συνεργατικής Νησιωτικότητας, βαθιά δεμένης με τον πολιτισμό και τη γη.
Η Σύρος, κατέδειξε τι σημαίνει πραγματική ανάπτυξη, όχι νούμερα και επιδοτήσεις, αλλά άνθρωποι που παράγουν, συνεργάζονται και διαφυλάσσουν την ταυτότητά τους, τη ρίζα της νησιωτικής ψυχής.
«Όταν μας λείπει η ρίζα μας… δεν μπορούμε να ανθίσουμε», είπε ένας παραγωγός.
«Οι μέλισσες μας μαθαίνουν οργάνωση, συνεργασία και προσήλωση στον στόχο. Όπως οι μέλισσες χτίζουν μαζί, έτσι κι εμείς στο Aegean Cuisine χτίζουμε την κοινότητά μας. Γιατί η αυθεντικότητα δεν είναι μόδα, είναι η ταυτότητά μας.»
Αυτές οι φωνές των νησιωτών εκφράζουν την αληθινή πολιτική για τη Νησιωτικότητα, μια πολιτική που δεν χρειάζεται “επικοινωνιακές επισκέψεις”, ούτε μεγαλόστομες δηλώσεις περί “νέου παραγωγικού προτύπου”.
Η παρουσία της κυβέρνησης στις εκδηλώσεις ήταν συμβολική και κενή, η δε παρουσία του υπουργού Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκου, ανέδειξε την απόσταση ανάμεσα στη νησιωτική πραγματικότητα και τη ρητορική της κυβέρνησης.
Ενώ οι παραγωγοί ζητούσαν πρόσβαση στη χρηματοδότηση, μείωση του κόστους μεταφορών, θεσμική στήριξη και ενίσχυση της τοπικής επιχειρηματικότητας, το μόνο που άκουσαν ήταν γενικόλογες υποσχέσεις για “νέα καθεστώτα του Αναπτυξιακού Νόμου”.
Κι ενώ η Σύρος ζούσε την πιο παραγωγική στιγμή νησιωτικής συνεργασίας των τελευταίων ετών, ο υπουργός βρήκε χρόνο για επικοινωνιακή επίσκεψη στα ναυπηγεία και δηλώσεις περί «δέσμευσης της κυβέρνησης για στήριξη της ναυπηγικής βιομηχανίας», μια ακόμη φωτογραφία σε μια μακρά αλυσίδα συμβολισμών χωρίς ουσία.
Η νησιωτική Ελλάδα, όμως, δεν χρειάζεται συμβολισμούς. Χρειάζεται δομές, χρηματοδότηση, αποκέντρωση και σεβασμό.
Από τη ρητορική στην πράξη
Η κυβέρνηση μιλά για “παραγωγική Ελλάδα”, αλλά στην πράξη αναπαράγει ένα κεντρικό μοντέλο εξουσίας που αφήνει τα νησιά στο περιθώριο:
•Χωρίς επαρκή μεταφορική σύνδεση και κόστος ανταγωνιστικό.
•Χωρίς πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία για μικρούς παραγωγούς.
•Χωρίς ουσιαστική πολιτική για την εκπαίδευση, την καινοτομία και την αγροδιατροφή στα νησιά.
Την ώρα που οι νησιώτες παράγουν, δημιουργούν και κρατούν ζωντανές τις τοπικές κοινωνίες, η πολιτεία παραμένει απούσα ή παρούσα μόνο για φωτογραφίες.
Όταν οι μικροί παραγωγοί αγωνίζονται να κρατήσουν ζωντανές τις καλλιέργειες και τα τυροκομεία τους, χωρίς δίκτυα διακίνησης και χωρίς στήριξη στα νησιά που αιμορραγούν από ελλείψεις σε υποδομές και υπηρεσίες, η κυβέρνηση περιορίζεται σε εξαγγελίες για “νέα καθεστώτα του Αναπτυξιακού Νόμου” — μηχανισμούς που στην πράξη ευνοούν μόνο τους λίγους και ισχυρούς.
Η επίκληση του “νέου παραγωγικού προτύπου” θα έχει νόημα μόνο αν συνοδευτεί από συγκεκριμένα μέτρα:
• Μείωση του κόστους μεταφορών ανθρώπων και προϊόντων.
• Ενίσχυση των συνεταιρισμών και της μικρής παραγωγής στα νησιά.
• Ενεργειακή αυτάρκεια και υποδομές, που θα μειώσουν την εξάρτηση από το κέντρο.
• Εκπαίδευση και κατάρτιση στον αγροδιατροφικό τομέα, προσαρμοσμένη στις ανάγκες της νησιωτικής πραγματικότητας.
Η Σύρος και οι Κυκλάδες απέδειξαν ότι η αυθεντικότητα, η ποιότητα και η συνεργασία μπορούν να συνθέσουν ένα διαφορετικό αναπτυξιακό μοντέλο, βασισμένο στην τοπική ταυτότητα και τη βιώσιμη παραγωγή. Όμως αυτή η προσπάθεια παραμένει μόνη, απέναντι στην αδιαφορία του κράτους.
Αν πράγματι το Υπουργείο Ανάπτυξης θέλει να στηρίξει τη νησιωτική οικονομία, ας σταματήσει να επενδύει στις δηλώσεις και ας αρχίσει να ακούει τους ίδιους τους νησιώτες. Αυτούς που καθημερινά παλεύουν να παράγουν, να καινοτομούν και να παραμένουν στον τόπο τους.
Γιατί η κυβέρνηση θυμάται τη νησιωτική Ελλάδα μόνο όταν θέλει να χρησιμοποιήσει τα νησιά ως σκηνικό επικοινωνιακής βιτρίνας. Όμως οι νησιώτες δεν χρειάζονται συμβολισμούς, χρειάζονται πράξεις.
Η “παραγωγική Ελλάδα” δεν θα υπάρξει ποτέ αν συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τη νησιωτικότητα σαν τουριστικό φυλλάδιο. Θα υπάρξει μόνο όταν η πολιτεία κατανοήσει ότι η νησιωτική Ελλάδα είναι η ψυχή της παραγωγικής Ελλάδας και πάψει να τη θεωρεί περιθώριο.
* Η Κατερίνα Γιαννακά, είναι μέλος της Γραμματείας του Τομέα Νησιωτικής Πολιτικής και του Εθνικού Συμβουλίου του Κινήματος Δημοκρατίας
Ακολουθήστε το naxostimes.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
