Θυμάστε την κινηματογραφική ταινία των Αλ. Σακελλάριου και Χρ. Γιαννακόπουλου με τίτλο «Ένα βότσαλο στη λίμνη»; Ένα τέτοιο βότσαλο ρίχτηκε αυτές τις μέρες στο έλος της πολιτιστικής μας ένδειας, αν και στην ταινία πρόκειται για διατάραξη άλλου είδους ησυχίας. Το τιμητικό τριήμερο για τον κινηματογραφικό Καμπανέλλη στον θερινό κινηματογράφο της Νάξου στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, παρά τη μικρή συμμετοχή του κόσμου, όπως διάβασα, φαίνεται ότι κινείται στη σωστή κατεύθυνση, στην προσπάθεια κάλυψης των κενών του καθυστερημένου δημοτικού προγραμματισμού. Βέβαια, εκείνο που μπορεί να μείνει πέραν των επικαιρικών εκδηλώσεων, θα είναι εγχειρήματα μόνιμης πολιτισμικής επένδυσης (όπως η σωστή λειτουργία και πολιτιστική αξιοποίηση του Μουσείου Καμπανέλλη, η φροντίδα κτηρίου και εκθεμάτων και η έκδοση ολοκληρωμένου Οδηγού του περιεχομένου του Μουσείου).
Πληροφορούμαι ότι η εκδήλωση που βρίσκεται στα σκαριά, με τη συμμετοχή των σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Χώρας, για τον θεατρικό Καμπανέλλη θα έχει ενδιαφέρον, δεδομένου ότι θα επικεντρωθεί στην κομβική συνεργασία του μεγάλου μας συγγραφέα με το θεϊκό θέατρο Τέχνης και τον κορυφαίο θεατράνθρωπο Κάρολο Κουν. Ήταν μια σχέση και συνεργασία που άφησε λαμπρά κληροδοτήματα στη θεατρική μας τέχνη, αλλά ήταν και φωτοδότρα των επόμενων βημάτων και εξελίξεων της καμπανελλικής σκέψης και δημιουργίας.
Η ένσταση που θα μπορούσε να διατυπώσει κανείς είναι ότι θα πρέπει σε αυτήν την (και παιδαγωγική) πρωτοβουλία και προσπάθεια να εμπλακούν και τα λοιπά σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης του νησιού και ειδικά αυτά της Τραγαίας.
Η άλλη, προχθεσινή εκδήλωση της παρουσίασης δύο βιβλίων του Γιώργου Ανωμερίτη, όπως την παρακολούθησα προ ολίγου στο σχετικό βίντεο, μου φάνηκε απολύτως επιτυχής από πλευράς συμμετοχής του κόσμου, συνοχής και ποιότητας του προγράμματος. Το αμφιθέατρο Ιάκωβος Καμπανέλλης είχε αρκετό καιρό να δείξει τέτοια πληρότητα από πλευράς ακροατηρίου και πνευματικής ευωχίας. Ποτέ δεν είχε δείξει τέτοια ικανοποιητική εικόνα σε παρουσίαση βιβλίου, εκδήλωση που δεν ελκύει τη Ναξιώτισσα και το Ναξιώτη, ειδικά αυτήν την τουριστική περίοδο και μάλιστα το δύσκολο κυριακομεσήμερο.
Τα βιβλία αναφέρονταν σε αδημοσίευτα στοιχεία για το μαθητούδι της Σχολής Αρώνη της Σμύρνης Γεώργιο Σεφεριάδη και στον άγνωστο στο ευρύ κοινό λογοτέχνη Γεώργιο-Αλέξανδρο Μαγκάκη.
Ο κύπριος καθηγητής Πανεπιστημίου και γνωστός σεφεριστής Γιώργος Γεωργής, ένας από τους ομιλητές, θυμήθηκε μάλιστα τον μακαρίτη Βασίλη Σφυρόερα, ο οποίος επέβλεψε το διδακτορικό του και υπενθύμισε τη φετινή επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του. Έτσι, πρόσθεσε το όνομα του Σφυρόερα στη «συγγραφική τριλογία», στο συγγραφικό τριπρόσωπο «Καμπανέλλης, Μαγκάκης, Σεφέρης» και εμμέσως παρότρυνε τον δήμαρχο και το κοινό να μην απωθήσουν από τη δημόσια και συλλογική μνήμη τον αξιόλογο αυτόν ιστορικό και πανεπιστημιακό δάσκαλο.
Εκείνο που παρατήρησα με ανεκλάλητη χαρά είναι η εκφρασθείσα δημοσίως υπόσχεση του δημάρχου για την αξιοπρεπή λειτουργία της συνεχώς «αγραναπαυόμενης» Βιβλιοθήκης Γ.-Α. Μαγκάκη (στην οποία δώρισε ο τελευταίος το πλούσιο βιβλιακό βιος του), έτσι ώστε η Νάξος να αποκτήσει επιτέλους μιαν ευπρόσωπη Δημοτική Βιβλιοθήκη, τέτοια που να της αξίζει και να είναι ικανή να συγκεντρώσει τη ναξιακή βιβλιογραφία, βιβλία από διάφορες δημόσιες και ιδιωτικές πηγές και ποικίλου περιεχομένου, αλλά και πρωτότυπο υλικό. Να αποτελέσει σημείο συνάντησης και έρευνας, πόλο έλξης Ναξιωτών και επισκεπτών του νησιού που θέλουν να συνδυάσουν διακοπές και ανάγνωση ή έρευνα. Υπάρχουν ανά την Ελλάδα πρότυπα τέτοιων βιβλιοθηκών που αξίζει να μελετήσει ο Δήμος για να αντλήσει βέλτιστες οργανωτικές και λειτουργικές πρακτικές.
Αρκεί αυτή η δημόσια ανακοίνωση του δημάρχου να μην αποτελεί διακηρυκτική πολιτική πομφόλυγα ενόψει και των δημοτικών εκλογών του επόμενου έτους. Πάντως αναγνώρισε εμμέσως πλην σαφώς ότι ο Μαγκάκης και η Βιβλιοθήκη του δικαιούνται καλύτερη μεταχείριση.
Επαινετέα ήταν και η προσέλευση των μαθητών του Φιλωτιού, μελών της λέσχης ανάγνωσης της Βιβλιοθήκης Ανωμερίτη του Συλλόγου Φιλωτιτών. Αρνητική εντύπωση προκάλεσε (και προκαλεί πάντα) η μη απενεργοποίηση των φορητών τηλεφώνων σε τέτοιες εκδηλώσεις, κάτι που υπογραμμίζει την ατομική ευθύνη των θεατακροατών, αλλά και του συντονιστή της εκδήλωσης, που όφειλε να επισημάνει τη σίγασή τους, αλλά και να παρεμβαίνει πυροσβεστικά.
Και κάτι που δεν άκουσα, τουλάχιστον στο βίντεο. Ο Ν. Γκάτσος ο μεγάλος αυτός ποιητής και στιχουργός, έχει γράψει ένα ποίημα για τον Σεφέρη, το μοναδικό που έγραψε μετά την Αμοργό. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ο Ταχυδρόμος στις 25 Νοεμβρίου 1963, σε σχετικό αφιέρωμα για τον Γιώργο Σεφέρη, ο οποίος είχε τότε βραβευτεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το ποίημα, όπως θα διαπιστώσετε, κι ας μην είσαστε σεφεριστές, παραπέμπει σε θέματα, λέξεις και στίχους από το ποιητικό έργο του Σεφέρη. Το παραθέτω, με την προτροπή να το ακούσετε και ως τραγούδι, μελοποιημένο από τον Ηλία Ανδριόπουλο, όσοι δεν το ξέρετε ή να το ακούσετε με άλλη διάθεση και γνώση πλέον όσοι το ξέρετε και το έχετε απολαύσει:
«Το τραγούδι του παλιού καιρού
Αλλάζουν οι καιροί, περνάν τα χρόνια
του κόσμου το ποτάμι είναι θολό,
μα εγώ θα βγω στου ονείρου τα μπαλκόνια
για να σε ιδώ σκυμμένο στον πηλό
καράβια να κεντάς και χελιδόνια.
Το πέλαγο πικρό κι η γη μας λίγη
και το νερό στα σύννεφα ακριβό
το κυπαρίσσι η γύμνια το τυλίγει
το χόρτο καίει τη στάχτη του βουβό
κι ατέλειωτο του ήλιου το κυνήγι.
Κι ήρθες εσύ και σκάλισες μια κρήνη
για τον παλιό του Πόντου ναυαγό
που χάθηκε, μα η μνήμη του έχει μείνει
κοχύλι λαμπερό στην Αμοργό
και βότσαλο αρμυρό στη Σαντορίνη
Κι απ’ τη δροσιά που σάλεψε στη φτέρη
πήρα κι εγώ το δάκρυ μιας ροδιάς,
για να μπορώ σε τούτο το τεφτέρι
καημούς να συλλαβίζω της καρδιάς,
με του παραμυθιού το πρώτο αστέρι.
Μα τώρα που η Μεγάλη φτάνει Τρίτη
και Ανάσταση θα αργήσει να φανεί
θέλω να πας στην Μάνη και στην Κρήτη
με συντροφιά σου εκεί παντοτινή
το λύκο, τον αητό και τον αστρίτη.
Κι άμα θα δεις κρυφά στο μέτωπό σου
να λάμπει μια απαλή μαρμαρυγή
τ’ αλλοτινό πεφτάστερο, σηκώσου,
να ζωντανέψεις πάλι μια πηγή
που καρτερεί στο βράχο το δικό σου».
Επιχώριος
