Όλες οι αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο τίθεται άμεσα σε διαβούλευση. Πώς θα διαμορφωθεί ο νέος δικαστικός χάρτης στα μεγάλα αστικά κέντρα, στην περιφέρεια και στη νησιωτική χώρα. Τι θα γίνει με τα Ειρηνοδικεία.
Μια εμβληματική μεταρρύθμιση στον χώρο της Δικαιοσύνης, που αναμένεται να συμβάλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας της έκδοσης αποφάσεων των δικαστηρίων, αποτελεί ο νέος δικαστικός χάρτης. Το νομοσχέδιο βρίσκεται στην τελική ευθεία προς τη Βουλή και πιθανότατα εντός της εβδομάδας θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Η πολύμηνη διαδικασία της κατάρτισής του υπήρξε επίπονη και παρέπεμπε σε λεπτή χειρουργική επέμβαση. Και αυτό γιατί, πέραν όλων των άλλων, από την πρώτη στιγμή το αρμόδιο υπουργείο έπρεπε να κατευνάσει και τις ανησυχίες των κατοίκων των τοπικών κοινωνιών, οι οποίοι αντέδρασαν όταν πληροφορήθηκαν για το κλείσιμο δικαστικών μεγάρων στις πόλεις τους.
Οι τοπικές αντιδράσεις ήταν ο λόγος για τον οποίο ο βασικός στόχος του νομοσχεδίου, δηλαδή η συγχώνευση των ειρηνοδικείων με τα πρωτοδικεία, δεν είχε προχωρήσει όποτε επιχειρήθηκε στο παρελθόν. Δεν ήταν, μάλιστα, τυχαίο πως την ίδια μεταρρύθμιση επιχείρησαν να προωθήσουν, χωρίς κάποιο αποτέλεσμα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κώστας Σημίτης. Το τελικό σχέδιο, υπό την επίβλεψη της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης, δηλαδή του υπουργού Γιώργου Φλωρίδη και του υφυπουργού Γιάννη Μπούγα, πέτυχε το φαινομενικά ακατόρθωτο: να αφήσει ικανοποιημένη τη συντριπτική πλειονότητα των τοπικών κοινωνιών.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης, αυτό επετεύχθη σε βαθμό 98%. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τελικό σχέδιο τέθηκε σε γνώση και των επιτελών της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης, από τους οποίους η ηγεσία του υπουργείου δέχθηκε συγχαρητήρια. Πρόκειται, όπως χαρακτηριστικά λένε στελέχη του υπουργείου, για τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στον χώρο της Δικαιοσύνης, ένα ριζοσπαστικό νομοσχέδιο, το οποίο η πολιτεία συζητούσε τα τελευταία 35 χρόνια. Και μολονότι όλοι έβλεπαν την προφανή αναγκαιότητα για αλλαγές, το νομοσχέδιο δεν προχωρούσε.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης, με βάση το νομοσχέδιο, οι παρεμβάσεις γίνονται σε τρία επίπεδα, με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής της δικαιοσύνης, την εξοικονόμηση πόρων και την καλύτερη διαχείριση υποδομών και έμψυχου δυναμικού των δικαστηρίων.
Το πρώτο επίπεδο αφορά στην ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαστηρίων. Ο θεσμός των δύο δικαστηρίων πρώτου βαθμού, δηλαδή ειρηνοδικείων και πρωτοδικείων, ήταν σπάνιο φαινόμενο για την Ευρώπη, καθώς ισχύει σε ελάχιστες χώρες. Με τη συγχώνευση όλων των ειρηνοδικείων στα πρωτοδικεία της χώρας θα επέλθει εξορθολογισμός στην απονομή δικαιοσύνης. Τα στοιχεία του υπουργείου είναι αποκαλυπτικά.
Μέχρι σήμερα, οι 962 ειρηνοδίκες, δηλαδή το 1/3 των δικαστών της χώρας, δίκαζαν μόνο αστικές υποθέσεις μέχρι 20.000 ευρώ, οι οποίες όμως αντιστοιχούν στο 1/4 του συνόλου. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ανισοκατανομή μεταξύ δικαστών σε επίπεδο ύλης και δικογραφιών και από μόνο του αποτελεί πηγή παθογενειών. «Κάποιοι δικαστές κάνουν δικαστικές διακοπές και άλλοι δεν σηκώνουν κεφάλι», είπε στη Realnews υψηλόβαθμη πηγή του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Την ίδια ώρα, υπήρχε και ένα δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος. Σε μικρά ειρηνοδικεία, όπως αυτό της Μήλου, μια δικαστική απόφαση έφτασε να στοιχίζει στον φορολογούμενο μέχρι και 12.000 ευρώ. Από τη στιγμή, μάλιστα, που οι πολίτες ανέμεναν λογικά οι συγκεκριμένες αποφάσεις να κοστίζουν λιγότερο (στο κόστος συμπεριλαμβάνεται κάθε δαπάνη από μισθούς, ύλη, προμήθειες, κτίρια), η διαμορφωθείσα κατάσταση έδειχνε ότι συνέβαινε το αντίστροφο. Έτσι, κάθε απόφαση πρωτοδικείου κοστίζει σήμερα 380 ευρώ, κάθε απόφαση εφετείου κατά μέσο όρο κοστίζει 1.100 ευρώ και κάθε απόφαση ειρηνοδικείου 800 ευρώ. Με απλά λόγια, η απόφαση ενός ειρηνοδικείου κοστίζει περισσότερο από την απόφαση του ανώτερου πρωτοδικείου και μόλις 300 ευρώ λιγότερο από την απόφαση του εφετείου. Το υπουργείο κατέληξε στην ενοποίηση του α’ βαθμού δικαστηρίων ως λύση επιτάχυνσης της διαδικασίας, με μείζον κέρδος το ότι χωροταξικά δεν θα υπάρξουν μεγάλες παρεμβάσεις.
Τα ειρηνοδικεία θα καταργηθούν σε κάθε πρωτοδικειακή περιφέρεια, ενώ όλες οι οργανικές θέσεις α’ βαθμού θα μεταφερθούν στο κεντρικό πρωτοδικείο κάθε περιφέρειας. Οπου το επιτρέπει ο αριθμός των υποθέσεων, με βάση τα στατιστικά, αλλά και η κατάσταση των υποδομών, στον χώρο όπου στεγάζονταν τα ειρηνοδικεία θα υπάρξει πλέον περιφερειακή έδρα πρωτοδικείου, προκειμένου οι πολίτες να αποφεύγουν μετακινήσεις χιλιομέτρων για να εκδικαστούν οι υποθέσεις τους. Στις περιφερειακές έδρες θα συνεχίσει να εκδικάζεται περίπου το 85% των υποθέσεων α’ βαθμού, ενώ θα υπάρχει και πρωτοδίκης υπηρεσίας, κυρίως για την έκδοση προσωρινών διαταγών. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι θα υπάρξουν περιοχές με χαμηλό όγκο υποθέσεων, οι οποίες θα δουν να μπαίνει λουκέτο στα ειρηνοδικεία που λειτουργούσαν μέχρι σήμερα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτές της Αμφιλοχίας και του Κολινδρού. Το υπουργείο βρίσκεται ήδη σε επαφή με τους τοπικούς φορείς, προκειμένου τα κτίρια που ανήκουν στο Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων να συνεχίσουν να λειτουργούν υπό άλλο καθεστώς, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Σε ό,τι αφορά τα νησιά, τα 30 έως 40 υφιστάμενα ειρηνοδικεία θα λειτουργούν πλέον ως περιφερειακά πρωτοδικεία.
ΕΚΚΡΕΜΌΤΗΤΕΣ ΣΕ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΠΟΛΕΙΣ
Οι διαμάχες ανάμεσα σε Θήβα – Λιβαδειά και Αγρίνιο – Μεσολόγγι
Οι μόνες εκκρεμότητες του νομοσχεδίου αφορούν στη συγχώνευση των πρωτοδικείων Θήβας και Λιβαδειάς, καθώς και το πού θα είναι το κεντρικό πρωτοδικείο στην Αιτωλοακαρνανία, στο Μεσολόγγι ή στο Αγρίνιο. Το Αγρίνιο επικαλείται το επιχείρημα ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη πόλη, με καλύτερες υποδομές, ωστόσο οι κάτοικοι του Μεσολογγίου υποστηρίζουν ότι, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, το κεντρικό πρωτοδικείο θα βρίσκεται στην πρωτεύουσα του νομού και ότι επιπλέον η ιστορικότητα της «ιερής πόλης» επιβάλλει τη διατήρηση του κεντρικού πρωτοδικείου εκεί.
Η ίδια ακριβώς διαμάχη υπήρξε και στη Βοιωτία ανάμεσα στην πόλη των Θηβών και τη Λιβαδειά, που είναι η πρωτεύουσα του νομού. Οι Θηβαίοι επικαλούνται το μέγεθος της πόλης, τις μεγάλες κτιριακές τους εγκαταστάσεις και τον όγκο των υποθέσεων που εκδικάζει το εκεί πρωτοδικείο. Οι Αρχές της Λιβαδειάς αντιτάσσουν σε αυτό πως το κεντρικό πρωτοδικείο θα πρέπει να είναι στην πρωτεύουσα, γιατί εκεί βρίσκονται όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες που υποστηρίζουν τη λειτουργία του δικαστηρίου, δηλαδή η αστυνομική διεύθυνση, η περιφέρεια και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.
Η απόφαση
Για το τι μέλλει γενέσθαι όσον αφορά στο μέτωπο Θήβας – Λιβαδειάς, καθώς και για τη διαμάχη του Μεσολογγίου με το Αγρίνιο, θα πρέπει να αποφασίσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Το νομοσχέδιο βρίσκεται ήδη στο Μέγαρο Μαξίμου για να πάρει την τελική έγκριση και να δοθεί στη συνέχεια σε διαβούλευση. Ο Γιώργος Φλωρίδης και ο Γιάννης Μπούγας αντιμετώπισαν τα ίδια προβλήματα και σε άλλους νομούς, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Αχαΐα, όπου τα Καλάβρυτα και το Αίγιο επέμεναν να κρατήσουν τις δικαστικές τους υποδομές.
Η λύση που δόθηκε ήταν να διατηρηθούν τα δύο αυτά περιφερειακά πρωτοδικεία, αλλά να υπαχθούν οργανικά οι δικαστές στο κεντρικό πρωτοδικείο Πατρών και να έρχονται στα Καλάβρυτα ή στο Αίγιο να δικάζουν όποτε συγκεντρώνεται ικανός αριθμός υποθέσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Δικαιοσύνης, ανάλογο πρόβλημα είχε προκύψει και στη Λακωνία, όπου το Γύθειο είχε αρνηθεί αρχικά να υπαχθεί στη Σπάρτη.
ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΜΕ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΗΣ Ε.Ε.
Τουλάχιστον 15 δικαστές ανά πρωτοδικείο
Ένας άλλος στόχος της προωθούμενης συγχώνευσης ήταν η εναρμόνιση με τα δεδομένα της Ε.Ε. Η συγχώνευση θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία περισσότερων θέσεων δικαστών στα πρωτοδικεία, προκειμένου να επιτυγχάνεται ο στόχος των τουλάχιστον 15 δικαστών ανά πρωτοδικείο. Κατά τα δεδομένα της Ε.Ε., δεν θεωρείται παραγωγικό ένα δικαστήριο που δεν έχει στο δυναμικό του 15 δικαστές και, ως εκ τούτου, επηρεάζει το κράτος δικαίου.
Η δεύτερη μεγάλη παρέμβαση του νομοσχεδίου αφορά την Αθήνα και συγκεκριμένα το μεγάλο πρωτοδικείο. Εκεί θα υπάρξει διαχωρισμός ανάμεσα σε αστικό και ποινικό τμήμα. Το ποινικό τμήμα θα παραμείνει στα κτίρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων, ενώ το αστικό θα λειτουργεί στο πρώην πλέον ειρηνοδικείο Αθηνών και στο εφετείο. Αξίζει να σημειωθεί πως μόνο από την κατάργηση του ειρηνοδικείου στην Αθήνα, το πρωτοδικείο θα ενισχυθεί με 220 δικαστές.
Η τρίτη παρέμβαση θα αφορά στο πεδίο της απαλλαγής των προϊσταμένων των δικαστηρίων και των υπηρεσιακών συμβουλίων δικαστών από περιττή ύλη. «Αυτή τη στιγμή ασχολούνται με τα πάντα. Με προμήθειες, συντηρήσεις κτιρίων και επισκευές, με αποτέλεσμα, φυσιολογικά, να υπάρχει καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης», λέει χαρακτηριστικά στη Realnews πηγή του υπουργείου. Με το νέο πλαίσιο, τα διοικητικά καθήκοντα μεταφέρονται στο ΤΑΧΔΙΚ, απαλλάσσοντας τους δικαστές από αυτό το βάρος. Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή την Πέμπτη, το οποίο μεταφέρει αρμοδιότητες και νομικές πράξεις (π.χ. εγγραφή προσημειώσεων και υποθηκών, αποδοχή και αποποίηση κληρονομιάς, ένορκες βεβαιώσεις κ.ά.) στους δικηγόρους. Χωρίς να διαταραχθεί το αυτοδιοίκητο των δικαστηρίων, η αφαίρεση ύλης από τους δικαστές και η απόδοσή τους στους δικηγόρους θεωρείται ότι θα επιταχύνουν τη διαδικασία έκδοσης δικαστικών αποφάσεων.
Το επόμενο βήμα
Για τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη, το επόμενο και τελευταίο βήμα είναι η αναθεώρηση του κώδικα πολιτικής δικονομίας, που θα γίνει τα επόμενα χρόνια και πάντως κατά τη διάρκεια της θητείας της κυβέρνησης. Όπως επισημαίνει, με όλες αυτές τις αλλαγές και τη συμβολή των νεών τεχνολογιών, θα μπορέσει να μειωθεί η μέση διάρκεια μιας δίκης από τις 1.500 ημέρες στις 500 και να είναι συγκρίσιμη με τα ευρωπαϊκά επίπεδα.
Διαβάστε εδώ και εδώ το δημοσίευμα της Realnews
Ακολουθήστε το naxostimes.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
One Comment