Από τις 25 έως τις 31 Οκτωβρίου του 2021 κλιμάκιο της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.), σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ) και επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας και το Ιταλικό Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, πραγματοποίησε στη Σαντορίνη τις κάτωθι ερευνητικές εργασίες:
1. Την εγκατάσταση ενός νέου σταθμού παρακολούθησης, συνεχούς καταγραφής και τηλεμετάδοσης σε πραγματικό χρόνο της θερμοκρασίας των ατμίδων και του εδάφους στην κορυφή της Νέας Καμένης. Ο σταθμός παρακολούθησης που εγκαταστάθηκε καταγράφει και μεταδίδει τη μέγιστη θερμοκρασία των ατμίδων της Νέας Καμένης, καθώς και τη θερμοκρασία τριών σημείων, κατά μήκος μίας τομής μήκους 30 μέτρων σε ανατολική κατεύθυνση από την ατμίδα βάσης, με στόχο την ανίχνευση πιθανών μεταβολών στη θερμική κατάσταση του χώρου.
2. Τη δειγματοληψία των θερμών ρευστών που εκλύονται από τις ατμίδες και μετρήσεις των φυσικο-χημικών παραμέτρων τους. Η δειγματοληψία των ρευστών που εκλύονται από τις ατμίδες πραγματοποιήθηκε σε 4 σημεία. Πρόκειται για τη σταθερή περιοδική δειγματοληψία που πραγματοποιείται τουλάχιστον μία φορά το έτος. Για το προηγούμενο έτος (2020) δεν κατέστη όμως δυνατή η δειγματοληψία, λόγω των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης λόγω της πανδημίας COVID-19. Τα δείγματα που συλλέγονται αναλύονται στη συνέχεια στα εργαστήρια της Ιταλίας και οι τιμές συγκρίνονται με αυτές των προηγούμενων ετών, ώστε να διαπιστωθεί αν βρίσκονται στο φάσμα διακύμανσης των τιμών κατάστασης ηρεμίας του ηφαιστείου.
Απεικόνιση με κάμερα υπέρυθρων της θερμικής κατάστασης της διαδρομής εγκατάστασης του αγωγού των αισθητήρων θερμοκρασίας και του χώρου εκδήλωσης των ατμίδων στην κορυφή της Νέας Καμένης
3. Μετρήσεις της έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα από το έδαφος τόσο από την περιοχή των ατμίδων και θερμών εδαφών στην κορυφή της Νέας Καμένης, όσο και από τις περιοχές της Θήρας που διέρχονται οι ενεργές ηφαιστειο-τεκτονικές γραμμές του Κολούμπου και της Καμένης. Οι μετρήσεις της έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα από το έδαφος, πραγματοποιούνται επίσης σε ετήσια τουλάχιστον βάση και σε ένα προκαθορισμένο δίκτυο σημείων μέτρησης, με στόχο επίσης την εκτίμηση της κατάστασης ηρεμίας του ηφαιστείου.
Οι θέσεις του δικτύου μέτρησης (κόκκινα σημεία) των εκλύσεων διοξειδίου από το έδαφος (α) και ο χάρτης απεικόνισης των ρυθμών εκροής του διοξειδίου από το έδαφος στην κορυφή της Νέας Καμένης (b)
4. Την αποτύπωση με κάμερα υπέρυθρων ακτίνων της θερμικής κατάστασης του όλου χώρου της κορυφής της Νέας Καμένης. Η αποτύπωση αυτή επαναλαμβάνεται επίσης ανά έτος και έχει τον ίδιο στόχο με τις προηγούμενες εργασίες.
Οι τιμές που προέκυψαν από όλες τις μετρήσεις κυμαίνονται στο φάσμα των τιμών κατάστασης ηρεμίας του ηφαιστείου.
Διάταξη δειγματοληψίας από τις ατμίδες στην κορυφή της Νέας Καμένης
Το κλιμάκιο της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), αποτελείτο από τους κ.κ. Γ. Βουγιουκαλάκη, Α. Αρβανίτη και Χ. Μυλωνά. Από το Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας συμμετείχε ο καθηγητής Orlando Vaselli, ενώ από το Εθνικό Κέντρο Ερευνών της Ιταλίας η Δρ Barbara Nisi.
Οι θέσεις του δικτύου μέτρησης των εκλύσεων διοξειδίου από το έδαφος (κόκκινα σημεία) κατά μήκος των ηφαιστειο-τεκτονικών γραμμών Κολούμπου (επάνω) και Καμένης (κάτω), στη Θήρα
Η δράση υλοποιήθηκε στα πλαίσια του Υποέργου «Δράσεις για την Ορθολογική και Αειφόρο Αξιοποίηση της Γεωθερμίας – GEOTHERM» της Πράξης: «Μελέτες και έρευνες στήριξης του ενεργειακού τομέα της βιομηχανίας και της επιχειρηματικότητας – ΟΠΥΓΕΚ», που εκτελείται από το Τμήμα Γεωθερμίας & Ιαματικών Φυσικών Πόρων της Ε.Α.Γ.Μ.Ε. και ειδικότερα από την Ενέργεια «Διαχρονική Παρακολούθηση Ιαματικών Φυσικών Πόρων & Γεωθερμικών Πεδίων της Χώρας».
Οι επιστήμονες και τεχνικοί του κλιμακίου μέτρησης των εκλύσεων διοξειδίου από το έδαφος, στην κορυφή της Νέας Καμένης. Από αριστερά, Χρήστος Μυλωνάς (ΕΑΓΜΕ), Dr Barbara Nisi (CNR Italy), Prof. Orlando Vaselli (Florence University), Δρ Απόστολος Αρβανίτης (ΕΑΓΜΕ), Δρ Γιώργης Βουγιουκαλάκης (ΕΑΓΜΕ, ΙΜΠΗΣ)
