Η σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ «Express Σκοπελίτης», Αιμιλία Μηλού, περιγράφει το δικό της ταξίδι με το καράβι των Μικρών Κυκλάδων
Ο «Σκοπελίτης» είναι ένα καράβι ξεχωριστό. Ένα καράβι με προσωπικότητα. Εδώ και πολλά χρόνια είναι η ανάσα της άγονης γραμμής. Ένα ταξίδι της Αιμιλίας Μηλού με τον «Σκοπελίτη» πριν από πέντε χρόνια στην καρδιά του χειμώνα ήταν αρκετό για να την εμπνεύσει και να δημιουργήσει ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στο θρυλικό πλοίο των Μικρών Κυκλάδων.
Η Αιμιλία πέρασε αμέτρητες ώρες πάνω στο πλοίο κουβεντιάζοντας με τους ναυτικούς, ακούγοντας τις ιστορίες τους, παρατηρώντας τη ζωή τους. «Κάνουν ωραία γεύματα στο κουζινάκι, φτιάχνουν ποπ κορν για πρωινό, λένε ιστορίες να περάσει η ώρα, παραπονιούνται, γελάνε, ακούνε πολλή μουσική». Και όλα έγιναν ταινία, μια ταινία αισθήσεων, όπως λέει η ίδια. Σε αυτό έχει συμβάλλει και η μουσική του Αλκίνοου Ιωαννίδη, φτιαγμένη από τους ήχους του ίδιου του πλοίου.
Η σκηνοθέτιδα, Αιμιλία Μηλού, περιγράφει στο naxostimes.gr το δικό της ταξίδι με τον «Σκοπελίτη»…
Πώς γεννήθηκε η ιδέα να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ για το θρυλικό καράβι των Μικρών Κυκλάδων, το Σκοπελίτη;
Έψαχνα πολύ καιρό να κάνω κάτι θαλασσινό. Πήγα στο Πέραμα, στο Πειραιά, σε καραβομαραγκούς, αλλά δεν έβρισκα κάτι να αγαπήσω. Ένας φίλος, ο Στέφανος, μου είπε: «Να πας στον Σκοπελίτη». Πήγα πρώτη φορά πριν 5 χρόνια, χωρίς κάμερα και αγάπησα το καραβάκι αμέσως. Ήταν βαθύς χειμώνας, χωρίς τουρίστες, οπότε είδα καθαρά την οικεία σχέση του καραβιού με τα νησιά. Σε κάθε λιμάνι οι ναύτες πιάνανε κουβέντα με τους ντόπιους, η γέφυρα του καπετάνιου είχε πάντα κόσμο, ένιωθαν όλοι σαν στο σπίτι τους. Είδα ότι μπορώ να αναπτύξω μία προσωπική σχέση με το πλοίο, στοιχείο απαραίτητο για να γίνει μία ταινία.
Τι ακριβώς θα δούμε στο ντοκιμαντέρ σου;
Την καθημερινή ζωή στο καράβι και στα νησιά της άγονης γραμμής το χειμώνα.
Πόσο καιρό πέρασες πάνω στο πλοίο;
Αρκετό ώστε να μην παίρνω πια δραμαμίνη ούτε στα 8 μποφόρ.
Σε ποια νησιά έχουν γίνει γυρίσματα;
Στη Σχοινούσα, την Ηρακλειά, την Αμοργό.
Πόσο σημαντική για την πορεία του ντοκιμαντέρ ήταν η κουβέντα με τους ντόπιους;
Πέρασα πολύ χρόνο στα καφενεία, κουβεντιάζοντας με τους ντόπιους, όπως και στο κουζινάκι του Σκοπελίτη, μιλώντας με τους ναύτες. Ήθελα να μάθω για τη ζωή τους. Είναι τόσο διαφορετική από τη ζωή στη πόλη. Ο κάθε άνθρωπος με τον οποίο μιλάμε όταν κάνουμε αυτή τη δουλειά, μας επηρεάζει με τρόπους ορατούς και αόρατους. Όλα αυτά περνάνε στη ταινία η οποία αποκτά δική της ζωή, έχει τις δικές της ανάγκες και ο σκηνοθέτης οφείλει να τις ακούσει. Τα περισσότερα πράγματα που σκεφτόμουν για τη ταινία ανατράπηκαν στην πορεία και αυτό είναι προς όφελός της.
Οι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών είναι δεμένοι με τον «Σκοπελίτη»;
Ναι, βέβαια, είναι κομμάτι της ιστορίας τους. Γνώρισα ανθρώπους από όλα τα νησιά της άγονης γραμμής και όλοι συγκινούνται τόσο πολύ όταν ακούνε το όνομα Μήτσος Σκοπελίτης. Το καραβάκι τους ενώνει, άλλωστε συνδέονται μεταξύ τους μέσω αυτού, καθημερινά, όλο το χρόνο. Μίλησα πάντως και με ξένους ταξιδιώτες οι οποίοι έχουν μία αδιανόητη αφοσίωση στο καράβι. Ξέρουν τα πάντα γι’ αυτό, έρχονται κάθε χρόνο επί δεκαετίες, φτιάχνουν βίντεο στο youtube. Πολλή αγάπη.
Πώς είναι η καθημερινότητα των ανθρώπων του «Σκοπελίτη»; Θέλεις να μοιραστείς μία ιστορία καταστρώματος;
Οι άνθρωποι αυτοί ζουν μία πολύ δύσκολη ζωή. Δουλεύουν πολλές ώρες την ημέρα, όλο το χρόνο. Το χειμώνα είναι πιο ήσυχα, έχουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν και δυο κουβέντες με τους επιβάτες. Κάνουν ωραία γεύματα στο κουζινάκι, φτιάχνουν ποπ κορν για πρωινό, λένε ιστορίες να περάσει η ώρα, παραπονιούνται, γελάνε, ακούνε πολλή μουσική. Μου έκανε εντύπωση ένα απόγευμα, επιστρέψαμε 8 η ώρα στα Κατάπολα και είδα το καπετάν Φωστιέρη να βγαίνει απ’ το Σκοπελίτη και να μπαίνει απευθείας στο καΐκι του. Πήγαινε για ψάρεμα, να ξεκουραστεί.
Τι καινούργιο θα μάθει ο θεατής για τον Σκοπελίτη μέσα από αυτό το ντοκιμαντέρ;
Ο θεατής θα δει το καράβι μέσα από τα δικά μου μάτια. Κάποιοι θα ταυτιστούν, άλλοι θα ξαφνιαστούν. Θέλω πολύ να δω τις αντιδράσεις των ανθρώπων που ζουν στις Μικρές Κυκλάδες. Δεν είναι πάντως μία ταινία που παρέχει ιστορικές ή βιογραφικές πληροφορίες. Απευθύνεται κυρίως στις αισθήσεις. Είναι μία συμπυκνωμένη εμπειρία της θαλασσινής ζωής, όπως την έζησα στο Σκοπελίτη.
Η πιο δυνατή στιγμή των γυρισμάτων;
Οι φουρτούνες. Τις αγάπησα πολύ. Ζωντανεύουν όλα εκείνη την ώρα. Το πλοίο βυθίζεται στο νερό, μετά σκαρφαλώνει στα κύματα, κάνει ένα σωρό ήχους, οι περισσότεροι επιβάτες ξαπλώνουν για να μη ζαλιστούν, άλλοι πιο θαρραλέοι κόβουν βόλτες. Στα λιμάνια γίνονται όλα με ταχύτατους ρυθμούς για να μην κινδυνέψει το καράβι. Τρέχουν όλοι μέσα έξω να πάρουν τα δέματά τους, χωρίς βέβαια να παραλείπονται τα καλαμπούρια. Υπάρχει πάντα και η αγωνία αν θα καταφέρει να δέσει το καράβι σε όλα τα νησιά.
Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη;
Ο Αλκίνοος συνδέθηκε πολύ με την ταινία εξ’ αρχής και με βοήθησε με διάφορους τρόπους. Επέμεινε πως είναι σημαντικό να τραβήξω στα νησιά όταν ακόμα σκεφτόμουν να τραβήξω μόνο το πλοίο. Είχε τη σύλληψη να φτιάξει μουσική από τους ήχους του Σκοπελίτη και το sound design της ταινίας. Ήρθε στην Αμοργό, ηχογράφησαν με τον Άρη Παυλίδη το πλοίο μέσα έξω, δεν άφησαν σπιθαμή. Ακολούθησε κάποια ηλεκτρονική επεξεργασία και το αποτέλεσμα είναι πολύ ξεχωριστό. Κάθε νότα της μουσικής είναι ηχογραφημένη στις Μικρές Κυκλάδες.
Εκτός από το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης πού αλλού θα ταξιδέψει ο «Σκοπελίτης»;
Σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο Σκοπελίτης είναι η πρώτη σου κινηματογραφική δουλειά; Εάν όχι θέλεις να μας πεις τι άλλο έχεις κάνει;
Έχω κάνει ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ για το ζωγράφο Άντη Ιωαννίδη που λέγεται «Να Ταΐσω τους Μέρμυγκες». Και ένα πιο μικρού μήκους πειραματικό, το «Τίποτα».
Ποιο θα είναι το επόμενο κινηματογραφικό σου βήμα;
Γράφω ένα σενάριο για έναν Ευγενή Ληστή, ελπίζοντας ότι θα βρεθεί κάποιος άλλος να το γράψει καλύτερα από μένα.
*Το ντοκιμαντέρ «Express Skopelitis» θα προβληθεί στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης που αναβλήθηκε για το Μάιο. Όσο ο «Σκοπελίτης» ταξιδεύει σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό, το θρυλικό πλοίο των Μικρών Κυκλάδων θα συνεχίζει να λύνει και να δένει κάβους στα μικρά λιμανάκια της άγονης γραμμής.
Κική Μαργαρίτη
