Σχέδιο υπό την κωδική ονομασία GR-eco Islands για το «πρασίνισμα» 36-40 μικρών νησιών της χώρας ξεδιπλώνει η κυβέρνηση.
Πρόκειται για νησιά του Αιγαίου κάτω των 3.000 κατοίκων, τα οποία στα πρότυπα του Αγίου Ευστρατίου, της Αστυπάλαιας αλλά και της Χάλκης θα αποκτήσουν την ενεργειακή τους αυτονομία από ΑΠΕ, ενώ θα αναπτυχθούν δράσεις για την κυκλική οικονομία αλλά και την τεχνολογική και ψηφιακή αναβάθμιση των υποδομών.
«ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν το συγκεκριμένο project που τρέχει η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου και αφορά 36 έως 40 νησιά.
Τα νησιά αυτά θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027 και επί της ουσίας οι τοπικές Αρχές θα πρέπει, εφόσον θελήσουν τα νησιά τους να περάσουν στην κλιματικά ουδέτερη εποχή καθώς και να μετασχηματιστούν ψηφιακά, να ανταποκριθούν στις προσκλήσεις που θα βγουν από τους φορείς διαχείρισης των κοινοτικών πόρων.
Τα 36 νησιά είναι: Αστυπάλαια, Σύμη, Αγιος Ευστράτιος, Αγαθονήσι, Μεγίστη, Αρκιοί, Μαράθι, Κάσος, Χάλκη, Ψέριμος, Γυαλί, Λειψοί, Τέλενδος, Νίσυρος, Τήλος, Μεγαλονήσι, Οινούσσες, Ψαρά, Φούρνοι, Θύμαινα, Αμοργός, Ανάφη, Δονούσα, Ηρακλειά, Αντίπαρος, Σχοινούσα, Ιος, Σίκινος, Κουφονήσι, Φολέγανδρος, Θηρασιά, Κύθνος, Κίμωλος, Σέριφος, Σίφνος και Κέα.
Τα βασικά κριτήρια για την επιλεξιμότητα των νησιών είναι εκτός από το μέγεθος του πληθυσμού και το εάν και ποτέ θα διασυνδεθούν ηλεκτρικά με το ηπειρωτικό σύστημα. Μπορούν να υπαχθούν και όσα διασυνδεθούν μετά το 2030.
Οι βασικοί πυλώνες της στρατηγικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τα νησιά αυτά είναι:
Στον τομέα της ενέργειας, ο βασικός στόχος είναι η επίτευξη ενεργειακής και κλιματικής ουδετερότητας. Αυτή θα επιτευχθεί με τη μέγιστη αξιοποίηση των ΑΠ, μέσω υβριδικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας, παραγωγής υδρογόνου κ.ά. Επίσης προβλέπεται μέγιστη αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για εγκαταστάσεις ζεστού νερού στα τουριστικά καταλύματα, μετατροπή των ηλεκτρικών δικτύων σε έξυπνα δίκτυα, χρησιμοποιώντας έξυπνες τεχνολογίες, ανάπτυξη δημοσίως προσβάσιμων υποδομών για τη φόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων (με υποστόχο το 100% των ενοικιαζόμενων και δημόσιων οχημάτων να είναι ηλεκτρικά ως το 2030). Ενας επιπλέον στόχος του εξηλεκτρισμού στις μεταφορές αφορά και τη ναυτιλία, συγκεκριμένα την ακτοπλοΐα, δηλαδή τα πλοία (όλων των μορφών), τα λιμάνια, το cold ironing κ.λπ.
Στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων θα πρέπει να αξιοποιηθούν στον μέγιστο βαθμό οι αρχές της κυκλικής οικονομίας, με διαλογή 100% σε όλες τις ροές ανακυκλώσιμων απορριμμάτων, επίτευξη ανακύκλωσης σε τουλάχιστον 60%, απομάκρυνση και ανακύκλωση απορριμμάτων που φτάνουν στο τέλος του κύκλου ζωής τους, όπως τα απαρχαιωμένα οχήματα ή μηχανήματα, παραγωγή πόσιμου νερού βρύσης (π.χ. μέσω αφαλάτωσης) και χρήση επαναχρησιμοποιούμενων φιαλών κ.λπ.
Στον τομέα της βιώσιμης διαχείρισης λυμάτων, θα απαγορεύεται αυστηρά η απόρριψη μη επεξεργασμένων λυμάτων, θα μειωθεί η λειψυδρία με την εφαρμογή μη συμβατικής και έξυπνης διαχείρισης των υδάτινων πόρων, θα υπάρξει στόχευση σε διαφύλαξη του ιδιαίτερου φυσικού κεφαλαίου της βιοποικιλότητας των νησιών, προωθώντας μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα στον οικότοπο των ενδημικών ειδών που αντιστοιχούν στους στόχους διαφύλαξης των περιοχών Natura.
Αλλος βασικός στόχος θα είναι η διατήρηση της περιφερειακής ξεχωριστής πολιτιστικής κουλτούρας και περιφερειακών προϊόντων διατροφής. Τουλάχιστον το 50% των τροφίμων που προσφέρονται και καταναλώνονται στα νησιά θα προέρχεται από βιολογικά προϊόντα σε όλα τα τουριστικά καταλύματα και εστιατόρια.
Στον τομέα των ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών), βασική στόχευση θα είναι η προώθηση εξαιρετικά γρήγορης ευρυζωνικής σύνδεσης έτσι ώστε να ενθαρρυνθεί η προσέλκυση εργασιακών μονάδων, καθώς και ο εναλλακτικός, βιώσιμος τουρισμός κατά τη διάρκεια όλου του έτους.
Με δήλωσή της στα «ΝΕΑ» η γενική γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου τονίζει: «Τα σπάνιας ομορφιάς, μικρά ελληνικά νησιά έχουν τη δυνατότητα να γίνουν οι πρωτοπόροι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Τα GR-eco Islands μπαίνουν στην πρώτη γραμμή της εθνικής μας στρατηγικής. Μέσω αυτής της εθνικής πρωτοβουλίας δημιουργούμε το πλαίσιο, ώστε η πράσινη μετάβαση των νησιών μας, κυρίως όσων έχουν ως 3.000 κατοίκους, να προχωρήσει συνεκτικά και ολοκληρωμένα. Η προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ, η κινητικότητα μηδενικών ρύπων, η αειφόρος διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κατοικιών και το “πρασίνισμα” του τουρισμού αποτελούν προτεραιότητές μας. Δέσμευσή μας στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να αξιοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία για να αναπτύξουμε και να υλοποιήσουμε την πρωτοβουλία GR-eco Islands. Εντός του 2021 θέλουμε να έχουμε συμφωνία με τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί των προγραμμάτων για την ενσωμάτωση ενδεικτικών δράσεων στους άξονες των Τομεακών και Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, ώστε εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022 να έχουμε τις πρώτες προσκλήσεις».
