Οι Λαμπαδηφορίες της Κινηματογραφικής Λέσχης Νάξου κάθε χρόνο αποκτούν, ολοένα και περισσότερους φανατικούς φίλους, που ταξιδεύουν από κάθε γωνιά της Ελλάδας, για να συμμετάσχουν σε αυτήν την τόσο ξεχωριστή παρέλαση.
Το βράδυ του Σαββάτου (21 Φεβρουαρίου) στις 7:00 όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο Κάστρο της Νάξου, στην έδρα της Κινηματογραφικής Λέσχης, όπου οι υποψήφιοι Λαμπαδηφόροι δέχονται το βάπτισμα του πυρός.
Λευκό σεντόνι, ασπρόμαυρες μπογιές, στάχυα, αναμμένοι πυρσοί, ο ήχος από τα τύμπανα και τις ιαχές των εκατοντάδων ατόμων αποτελούν το σκηνικό της κάθε Λαμπαδηφορίας…
Η παρέλαση ξεκινά μέσα από τα στενά και τα παραδοσιακά σοκάκια του κάστρου, με προορισμό την παραλία της Χώρας. Φέτος οι Λαμπαδηφόροι έχουν και δεύτερο σημείο συνάντησης και προετοιμασίας, θα μπορούν να προσέρχονται στις 7:00 το βράδυ και στην Αγία Θεοδοσία, να προετοιμαστούν και εκεί για να συναντηθούν αργότερα με τους υπόλοιπους λαμπαδηφόρους και να ξεκινήσει η "δική" τους βραδιά!!
Στην κεντρική πλατεία Μανδηλαρά, στο τέλος της παρέλασης, τους συμμετέχοντες και τους παρευρισκόμενους περιμένει άφθονο ρακόμελο και κρασί! Παραδοσιακή μουσική με τσαμπούνες και τουμπάκια ολοκληρώνουν, όπως κάθε χρόνο, τις Λαμπαδηφορίες…
Λαμπαδηφορίες: Το καθιερωμένο ραντεβού στο Κάστρο της Νάξου
Απόκριες στη Νάξο.. Άραγε τι σου ‘ρχεται στο μυαλό; Κουδουνάτοι, Κορδελάτοι, γλέντι, χορός και φυσικά Λαμπαδηφορίες!
Το βράδυ του τελευταίου Σαββάτου της Αποκριάς, μικροί και μεγάλοι συγκεντρώνονται σε ένα καθιερωμένο πλέον ραντεβού εικοσιένα χρόνια τώρα. Ανηφορίζουν στο Κάστρο μ’ ένα σεντόνι παραμάσχαλα πολύ κέφι και ζωντάνια!
Είναι η ώρα της Λαμπαδηφορίας!
Η συγκέντρωση ξεκινάει το βράδυ (στις 7:00), στην Σχολή των Ουρσουλινών στο Κάστρο, όπου με κέφι, ζωντάνια, και τη ρακί να ρέει άφθονη, αρχίζει η προετοιμασία.
Τα πειράγματα και το γέλιο δεν σταματούν, τα πρόσωπα βάφονται λευκά και μαύρα γύρω από τα μάτια, και οι υποψήφιοι λαμπαδηφόροι τυλίγονται στα λευκά με ένα σεντόνι φορώντας στάχυα στα μαλλιά και στην μέση. Απαραίτητος εξοπλισμός είναι η “δάδα” και η Λαμπαδηφορία ξεκινά…
Τα στενά του Κάστρου ξαναζωντανεύουν, γεμίζουν φως και βοή από τους αλαλαγμούς, τις κραυγές, τα άσματα και τα κρουστά των λαμπαδηφόρων που μεταφέρονται μέσα από τους κεντρικούς δρόμους της πόλης έως την παραλία, για να καταλήξουν στην κεντρική πλατεία. Εκεί θα πιουν ρακόμελο με όλο τον κόσμο που έχει συγκεντρωθεί, θα κάψουν τον καρνάβαλο και θα διασκεδάσουν όλοι μαζί, μέχρι τελικής πτώσεως.
Ένα από τα νεώτερα έθιμα της Νάξου
Το έθιμο αυτό έχει γίνει παράδοση για την Νάξο τα τελευταία χρόνια -ενώ για αρκετά χρόνια ήταν και το μοναδικό Αποκριάτικο δρώμενο στη Χώρα- και ακόμα αντικείμενο έμπνευσης για τους δημιουργούς.
Στο ντοκιμαντέρ «Sites and Sounds of Naxos» της Εύας Χατζάκη, περιλαμβάνονται οι ταινίες μικρού μήκους, “Λαμπαδηφορία” και “Κουδουνάτοι”, που προβλήθηκαν σε διεθνή φεστιβάλ.
Στο φωτογραφικό λεύκωμα του Βασίλη Μπάκαλου με τίτλο «Λαμπαδηφορία», αποτυπώνεται σε μία σειρά ασπρόμαυρων φωτογραφιών η «ψυχή» του δρώμενου. Από το λεύκωμα αυτό θα δανειστούμε το κείμενο του Παύλου Θωμόπουλου που προλογίζει τη δουλειά του φωτογράφου και παράλληλα περιγράφει με ιδανικό τρόπο την ουσία του γεγονότος.
Όπως αναρωτιέται και ο ίδιος: «…Οι φωτογραφίες είναι απλώς τα ίχνη του φωτός στο φωτοευαίσθητο χαρτί ή μήπως τα γεγονότα είναι σκιές των βαθύτερων ενστίκτων και προθέσεων και το νόημα των πράξεων μας είναι συχνά πιο ευδιάκριτο στις δύο διαστάσεις του χαρτιού;».
Σήμερα η λαμπαδηφορία είναι το αποκριάτικο δρώμενο που σίγουρα ενθουσιάζει.. Έχει αγκαλιαστεί από τις νέες γενιές που προσθέτουν χρόνο με το χρόνο καινούργιους κρίκους στην αλυσίδα…
Πώς όμως ξεκίνησε η Λαμπαδηφορία και ποιος την εμπνεύστηκε;
Η Λαμπαδηφορία ξεκίνησε αυθόρμητα όταν μια παρέα, η ομάδα της Κινηματογραφικής Λέσχης Νάξου, ακολουθώντας το ένστικτο, έπιασε την κομμένη άκρη του νήματος και χόρεψε στα βήματα των αρχέγονων βακχικών χορών. Το παράδειγμα τους για εικοσιένα χρόνια τώρα ακολουθούν κι άλλοι, όλο και περισσότεροι…
Είχαν περάσει πέντε μήνες από την ίδρυση της Κινηματογραφικής Λέσχης όταν μέσα σε ένα κλίμα γενικού ενθουσιασμού των μελών, διοργανώθηκαν οι Λαμπαδηφορίες. Όλα έγιναν αυθόρμητα.. χωρίς να υπάρχει ακριβές σχέδιο για το τι θα συνέβαινε..
Παρά τη βροχή που έπεφτε αδιάκοπα, η παρέα μαζεύτηκε στο Κάστρο κουβαλώντας ο καθένας από μια ιδέα.
«Μη νομίζεις, δεν ήμασταν πολλοί, μια παρέα φίλων ήμασταν που διψούσαν για δράση..», παραδέχονται αναπολώντας το γεγονός.
Επιλέχθηκαν εύκολες και απλές λύσεις για την αμφίεση. Λευκά σεντόνια που επίτηδες λέρωναν, και μαύρη μάσκαρα σε άσπρο φόντο στο πρόσωπο. Κάποιος έφερε στάχυα τα οποία φόρεσαν στο λαιμό, στη μέση και στο κεφάλι. Προμηθεύτηκαν ότι κρουστό υπήρχε και όσοι βρήκαν κουδούνια τα ζώστηκαν…
«Βγήκαμε στο δρόμο χωρίς να ξέρουμε καν που πάμε και χωρίς να μας νοιάζει. Χορεύαμε από πεζοδρόμιο σε πεζοδρόμιο, τρομάζαμε τους απροετοίμαστους περαστικούς και προχωρούσαμε γελώντας και ουρλιάζοντας προς τον ναό του Απόλλωνα. Από εκεί γυρίσαμε στην πλατεία όπου πραγματικά όλοι καταρρεύσαμε.»
Έτσι ξεκίνησε.. τόσο απλά!
Μα το σώμα θυμάται περισσότερα από το μυαλό και με μάτια που γυαλίζουν, λαμπαδηφόρος, αναπολεί τις στιγμές της έκστασης:
«Δεν ήμουν εγώ… Αλλά, δεν ξέρω, μπορεί να ήταν η πρώτη φορά που ήμουν στ’ αλήθεια ο εαυτός μου. Εαυτός χωρίς ταυτότητα, ανώνυμο κομμάτι της ξέφρενης πομπής, σώμα που ακολουθούσε τους χτύπους των τυμπάνων και φλεγόταν στη θεά των πυρσών… Και να σου πω κάτι περίεργο; Είχα ζωστεί τα άχυρα σαν δυναμίτης και ένοιωθα πως θα πυρπολήσω όλα εκείνα που με έπνιγαν, υπερασπίζοντας τη χαμένη μου ανεξαρτησία… Αστείο δεν ακούγεται;”
Και βέβαια είναι αστείο να θεωρούμε τις λαμπαδηφορίες κάτι παραπάνω από ένα απλό αποκριάτικο καρναβάλι. Μοναδικός τους στόχος είναι να νοιώσουν οι νέοι το πνεύμα των ημερών, διασκεδάζοντας και χορεύοντας.
Αυτό είναι. Τίποτα παραπάνω.
Τι πραγματικά είναι αυτό το οποίο κάνει τις Λαμπαδηφορίες να ξεχωρίζουν;
Αυτό το οποίο κάνει τις Λαμπαδηφορίες να ξεχωρίζουν είναι ο τρόπος με τον οποίο συνδυάζονται Απολλώνια και Διονυσιακά στοιχεία.
Ο Διόνυσος αντιπροσωπεύεται με τη μέθη, τη μέθεξη και την έκσταση, ο Απόλλωνας με το φως. Άλλωστε οι προαναφερθέντες θεοί λατρεύτηκαν στην Αρχαία Νάξο και απ’ ότι φαίνεται υπολείμματα αυτής της λατρείας διαπερνούν τους αιώνες και την Ιστορία και αναβιώνουν στις μέρες μας.
“Δεν σκεφτόμουν ούτε τον Απόλλωνα ούτε τον Διόνυσο…», απαντά μέλος της Κινηματογραφικής Λέσχης.
«Δεν σκεφτόμουν τίποτα. Είχα αδειάσει.. και ένιωθα πιο γεμάτη από ποτέ. Σαν να ζούσα κάθε χαμένη μου ζωή και σαν να είχε κάθε δευτερόλεπτο το βάρος ενός αιώνα. Ήμουν κάποια άλλη κι όλοι οι άλλοι μαζί. Αυτό δεν ήταν το νησί μου, ήταν ένας άγνωστος πλανήτης, κι αυτό δεν ήταν το κορμί μου παρά μονάχα το δοχείο του φωτός. Βρισκόμουν σ’ ένα σύμπαν όπου οι μοναδικές διαστάσεις ήταν τα τύμπανα, οι πυρσοί και οι άναρθρες κραυγές. Ένα σύμπαν από φως πλασμένο. Και ήμουν εκεί για να ξορκίσω χορεύοντας τον προαιώνιο φόβο, για να λησμονήσω την αναπόφευκτη συνάντηση… Ίσως νομίζεις πως υπερβάλλω… Το ξέρω, ακούγεται περίεργα.. Αυτή είναι η “δικιά μου” Λαμπαδηφορία”.
Η Λαμπαδηφορία φέτος θα γίνει το Σάββατο 21 Φεβρουαρίου, και συμπεριλαμβάνεται στις εκδηλώσεις που διοργανώνει το ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ Νάξου και Μικρών Κυκλάδων με τη συν+Αξία, στα πλαίσια της Αποκριάς.
Θα είμαστε και εφέτος εκεί!
Πόπη Αλιμπέρτη (Από το περιοδικό my naxos)
