Κατέχοντας αξιοζήλευτο ζωικό κεφάλαιο και λειτουργώντας με υποδειγματική προσήλωση, πάθος και μεράκι, ο κτηνοτροφικός και τυροκομικός κλάδος της Νάξου έχει πετύχει θαύματα και συνεχίζει να αναπτύσσεται παρά τα εμπόδια των τελευταίων ετών – οικονομική κρίση και πανδημία – αλλά και τις (αδικαιολόγητες πλέον…) τρικλοποδιές που βάζει η ανεπαρκής κρατική πολιτική.
Η εικόνα που παρουσιάζει η κτηνοτροφία στη Νάξο είναι σε γενικές γραμμές θετική, μάλιστα φαίνεται πως τα τελευταία πριν την πανδημία του κορωνοϊού χρόνια, υπήρξε μια μικρή αύξηση του ζωικού κεφαλαίου, κυρίως στην αιγοπροβατοτροφία. Τα στοιχεία που ακολουθούν πιστοποιούν αυτή την εκτίμηση.
Αιγοπροβατοτροφία
Ο τομέας αιγοπροβατοτροφίας είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος στην ΠΕ Νάξου όπου εκτρέφονται σχεδόν τα μισά ζώα του συνολικού πληθυσμού των αιγοπροβάτων που υπάρχουν στις Κυκλάδες. Τα αιγοπρόβατα είναι συγκεντρωμένα στις ορεινές περιοχές που καλύπτονται από δασικές και θαμνώδεις εκτάσεις.
Στην ΠΕ Νάξου σύμφωνα με στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ για το 2020 υπάρχουν 723 αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις στο Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, όπου εκτρέφονται 104.169 αιγοπρόβατα και 122 αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις στον Δήμο Αμοργού, όπου εκτρέφονται 13.193 αιγοπρόβατα. Ο πληθυσμός των αιγοπροβάτων που εκτρέφονται στην ΠΕ Νάξου εμφανίζει μικρή αύξηση την τελευταία πενταετία.
Πίνακας 1. Εκτρεφόμενα αιγοπρόβατα ΠΕ Νάξου, 2016-2020*
|
ΠΕ ΝΑΞΟΥ: ΣΥΝΟΛΟ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ |
ΔΗΜΟΣ ΝΑΞΟΥ – ΜΙΚΡΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ | |||
| ΕΤΟΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΙΓΟΕΙΔΩΝ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΒΑΤΟΕΙΔΩΝ | ΣΥΝΟΛΟ | |
| 2016 | 112.207 | 46.781 | 52.460 | 99.241 |
| 2017 | 111.888 | 46.134 | 53.555 | 99.689 |
| 2018 | 112.579 | 46.325 | 53.606 | 99.931 |
| 2019 | 115.050 | 46.693 | 55.353 | 102.046 |
| 2020 | 117.362 | 47.529 | 56.640 | 104.169 |
* Πηγή: Συγκεντρωτικά στοιχεία Ενιαίων Αιτήσεων Εκμετάλλευσης/ ΟΠΕΚΕΠΕ.
Βοοτροφία
Στην ΠΕ Νάξου ο συνολικός αριθμός των εν λειτουργία βοοτροφικών εκμεταλλεύσεων, βάσει του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κτηνιατρικής της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής του ΥπΑΑΤ, για το 2020, έφτασαν τις 563 εκμεταλλεύσεις. Η εκτροφή αγελάδων με παραγωγική κατεύθυνση το γάλα είναι αρκετά διαδεδομένη στο νησί της Νάξου όπου λόγω των ιδιαίτερων εδαφο-κλιματικών συνθηκών, των καλά προσαρμοζόμενων φυλών ζώων και της πλούσιας χλωρίδας του νησιού, οδηγούν στην παραγωγή γάλακτος υψηλής ποιότητας με ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Η επεξεργασία του γάλακτος, η οποία στηρίζεται στις τοπικές τεχνικές τυροκόμισης, συμβάλλει με τη σειρά της στην παραγωγή τυριών εξαιρετικής ποιότητας με μοναδικό άρωμα και γεύση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ που παρασκευάζεται από αγελαδινό γάλα ή μείγμα αγελαδινού (τουλάχιστον 80%) με πρόβειο και κατσικίσιο.
Όσο αφορά τον ζωικό πληθυσμό, βάσει στοιχείων που αντλήθηκαν από την ηλεκτρονική βάση δεδομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΠΕ Νάξου/ Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, ο πληθυσμός των βοοειδών την τελευταία 5ετία εμφανίζει μικρές αυξομειώσεις.
Πίνακας 2. Εκτρεφόμενα βοοειδή στην ΠΕ Νάξου*
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
| Αριθμός βοοειδών | 6.385 | 6.535 | 6.700 | 6.495 | 6.662 |
Εγκαταστάσεις & βοσκοτόπια
Στη Νάξο υπάρχει πρόβλημα με τις σταβλικές εγκαταστάσεις διότι οι παλαιότερες από αυτές δεν έχουν άδειες. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Καπούνη, πρόεδρο της ΕΑΣ Νάξου, υπάρχει πρόταση της Ένωσης προς την Περιφέρεια για ένα τυποποιημένο σχέδιο σταβλικής εγκατάστασης που θα ‘επιλέγεται’ εύκολα, γρήγορα και οικονομικά, χωρίς να χρειάζονται οι κτηνοτρόφοι να καταφεύγουν σε ακριβές λύσεις της τάξης των 5.000 ή των 10.000 ευρώ. Όσο αφορά το άλλο μείζον πρόβλημα του κλάδου, τα βοσκοτόπια ο Δ. Καπούνης σχολιάζει: «Αυτό το διάστημα πάμε να φτιάξουμε Κτηματολόγιο στη Νάξο αλλά δεν είμαι πολύ αισιόδοξος για το τι θα γίνει άμεσα. Εδώ φτάσαμε στο σημείο να δηλώνουν βοσκοτόπια κτηνοτρόφοι από την Κρήτη!».
Παραγωγοί σε αδιέξοδο
Η κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην κτηνοτροφία και την ευρύτερη αγορά των προϊόντων του κλάδου στη Νάξο κάθε άλλο παρά ομαλή μπορεί να χαρακτηριστεί. Αν και ο κτηνοτρόφος και τυροκόμος Νεκτάριος Βελώνης από τη Γαλακτοκομική Νάξου είναι ικανοποιημένος από την προσωπική του διαδρομή στην τυροκομία, δεν παύει να ανησυχεί. «Είμαι προβληματισμένος διότι η τιμή των ζωοτροφών εκτινάχτηκε στο 100% και μερικές φορές και περισσότερο. Πολύ φοβάμαι μάλιστα ότι με αυτά που συμβαίνουν θα καταστραφεί η ελληνική κτηνοτροφία, θα καταστραφεί η μεταποίηση» μας λέει. Φανερά εκνευρισμένος με την κατάσταση, επισημαίνει: «Το ελληνικό κράτος θα πρέπει να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη σοβαρότητα την ελληνική κτηνοτροφία. Δεν είναι δυνατόν να παρέχεται πολύ φθηνό πετρέλαιο στα καΐκια και όχι στον αγρότη και τον κτηνοτρόφο. Δεν είναι δυνατόν να δίνει το κράτος στους εφοπλιστές φθηνά καύσιμα κι εμείς να γονατίζουμε από το πετρέλαιο. Ειλικρινά, δεν βλέπουν από τα γραφεία τους την κατάσταση που επικρατεί;».
Επιδοτήσεις
Μπορούν οι επιδοτήσεις να αμβλύνουν τα υπάρχοντα προβλήματα; «Πάγια άποψή μου είναι ‘όχι’ στις επιδοτήσεις. Δυστυχώς φτάσαμε στην ‘άγρια κατάσταση’ που ζούμε σήμερα επειδή οι επιδοτήσεις κατασπαταλήθηκαν» μας λέει ο επίσης κτηνοτρόφος και τυροκόμος Νικόλας Πιτταράς και καταθέτει την πρότασή του: « Η επιδότηση πρέπει να πηγαίνει στην παραγωγή κι όχι στους επιτήδειους, έτσι, ακόμα κι αν λιγοστέψουν οι επιδοτήσεις, η παραγωγή δεν θα έχει πρόβλημα. Αν γίνουμε καλύτεροι κτηνοτρόφοι, θα τα καταφέρουμε».
Ο ίδιος μας θέτει ένα ακόμα ζήτημα, αυτό της μεγάλης καθυστέρησης στην έγκριση των επενδύσεων που ουσιαστικά ‘ακυρώνει’ τις προσπάθειες των παραγωγών. « Δυστυχώς η διαδικασία έγκρισης των επενδύσεων από τις υπηρεσίες είναι χρονοβόρα και συχνά, όταν εγκριθούν, οι καταστάσεις έχουν αλλάξει» μας λέει ο Ν. Πιτταράς και μας δίνει ένα προσωπικό του παράδειγμα: « Στην περίπτωσή μου, οι τιμές των μηχανημάτων αυξήθηκαν μέχρι και 25% από τη στιγμή που κατέθεσα μια αίτηση μέχρι τη στιγμή της έγκρισης. Ενώ στόχος ήταν επιδότηση σε ποσοστό 75%, τελικά αγόρασα ένα μηχάνημα το οποίο πιθανότητα υστερούσε σε σχέση με αυτό που το έχει αντικαταστήσει πλέον στην αγορά τρία χρόνια μετά. Σε άλλη περίπτωση αγόρασα παστεριωτή και κορυφολόγο. Είχα ζητήσει ένα συγκεκριμένο μηχάνημα πήρα βέβαια ένα άλλο μετά την καθυστέρηση, κάπως καλύτερο, αλλά χρεώθηκα την αύξηση της τιμής των μηχανημάτων εξαιτίας της τριετούς καθυστέρησης! Αυτό σημαίνει ότι η επιδότηση που έλαβα, είχε ουσιαστικά ‘χαθεί’ κατά 50%».
Σημαντικό πρόβλημα που μας καταγγέλθηκε στη Νάξο είναι το γεγονός ότι οι επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ οι οποίες συνδέονται με την παραγωγή γάλακτος στα μικρά νησιά του Αιγαίου κι ανλερχονται σε περίπου 4 λεπτά ανά λίτρο παραγόμενου γάλακτος – εφόσον τα ζώα παράγουν πάνω από 7 τόνους το χρόνο κι έχουν σχετική βεβαίωση από επίσημο κέντρο γενετικής βελτίωσης- καθυστερούν αδικαιολόγητα εδώ και χρόνια.
Πίνακας 3. Αιγοπρόβατα και παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος
| ΕΠΑΡΧΙΑ | ΔΗΜΟΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ | ΓΙΔΙΝΟ ΠΟΣΟΤΗΤΑ | ΠΡΟΒΕΙΟ ΠΟΣΟΤΗΤΑ | ΑΙΓΕΣ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ | ΠΡΟΒΑΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ |
| ΝΑΞΟΥ | ΒΙΒΛΟΣ | 8 | 15.969,5 | 17.865,8 | 34 | 112 |
| ΝΑΞΟΥ | ΣΑΓΚΡΙΟΝ | 9 | 34.425,3 | 16.360,8 | 68 | 127 |
| ΝΑΞΟΥ | ΑΓΙΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΣ | 1 | 0,0 | 2.184,0 | 0 | 19 |
| ΝΑΞΟΥ | ΧΑΛΚΕΙΟΝ | 4 | 39.541,4 | 13.283,6 | 86 | 137 |
| ΝΑΞΟΥ | ΚΟΡΩΝΟΣ | 8 | 25.023,0 | 7.357,4 | 186 | 91 |
| ΝΑΞΟΥ | ΚΙΝΙΔΑΡΟΣ | 4 | 43.768,7 | 11.252,7 | 272 | 106 |
| ΝΑΞΟΥ | ΓΑΛΗΝΗ | 2 | 4.611,0 | 880,0 | 31 | 40 |
| ΝΑΞΟΥ | ΣΚΑΔΟΝ | 1 | 3.758,5 | 2.242,0 | 125 | 45 |
| ΝΑΞΟΥ | ΔΑΝΑΚΟΣ | 6 | 42.388,0 | 11.791,0 | 411 | 249 |
| ΝΑΞΟΥ | ΚΕΡΑΜΩΤΗ | 5 | 14.526,2 | 44.665,3 | 565 | 433 |
| ΝΑΞΟΥ | EΓΓΑΡΑΙ | 3 | 5.898,3 | 4.654,4 | 33 | 46 |
| ΝΑΞΟΥ | ΚΟΡΩΝΙΣ | 1 | 11.252,5 | 6.321,0 | 199 | 100 |
| ΝΑΞΟΥ | ΑΠΕΙΡΑΘΟΣ | 6 | 26.241,5 | 8.521,5 | 344 | 224 |
| ΝΑΞΟΥ | ΝΑΞΟΣ | 12 | 36.230,0 | 27.953,3 | 277 | 126 |
| ΝΑΞΟΥ | ΓΑΛΑΝΑΔΟΝ | 2 | 3,0 | 234,5 | 7 | 28 |
| ΝΑΞΟΥ | ΦΙΛΟΤΙΟΝ | 163 | 909.673,7 | 1.023.154,9 | 735 | 392 |
| ΝΑΞΟΥ | ΔΑΜΑΡΙΩΝΑΣ | 38 | 282.132,7 | 467.483,5 | 235 | 395 |
| ΝΑΞΟΥ | ΜΕΛΑΝΕΣ | 4 | 17.731,5 | 12.207,0 | 154 | 55 |
277 |
1.513.174,8 |
1.678.412,7 |
3.762 |
2.725 |
Πηγή: dairynews.gr
