Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, με κορυφαίο της προϊόν την παραδοσιακή Γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης), ιδρύθηκε το 1926 και, από τότε έως και σήμερα, διαδραματίζει, με τη λειτουργία και την πολυποίκιλη δράση της και πάντοτε μέσω της Συνεταιριστικής Ιδέας, ρόλο πρωταγωνιστικό στο να αναπτυχθούν η αγροτική παραγωγή και η οικονομία του τόπου μας, ενώ παράλληλα στηρίζει, έμπρακτα και με πολλούς τρόπους, τον αγρότη.
Στην κατεύθυνση αυτή, ένας από τους βασικούς στόχους είναι η ανάπτυξη επιστημονικών εργαλείων που θα ισχυροποιούν την μοναδικότητα του Π.Ο.Π. προϊόντος και κατ’ επέκταση την θέση του ναξιώτη παραγωγού στην ευρωπαϊκή αγορά. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Ε.Α.Σ. Νάξου υλοποιεί ένα καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Παρακολούθηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος στο Π.Ο.Π. προϊόν Γραβιέρα Νάξου για την πιστοποίηση της αυθεντικότητας και της γεωγραφικής προέλευσης», στα πλαίσια της Δράσης «ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ Β΄ ΚΥΚΛΟΣ» που εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ» (ΕΠΑνΕΚ) 2014-2020.
Η Γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. είναι ένα προϊόν υψηλής οικονομικής αξίας καθώς αντανακλά τα ιδιαίτερα εδαφοκλιματικά χαρακτηριστικά του Νοτίου Αιγαίου. Το αντικείμενο του έργου αφορά την πιστοποίηση της αυθεντικότητας και της γεωγραφικής προέλευσης της παραδοσιακής Γραβιέρας Νάξου Π.Ο.Π. ακολουθώντας το αποτύπωμα της «Μητέρας Φύσης: Νερό-Γη-Αέρας» στο τελικό προϊόν.
Βασικός στόχος είναι, στο τέλος του προγράμματος, η Γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. της Ε.Α.Σ. Νάξου να έχει το δικό της δακτυλικό αποτύπωμα και επομένως μία προστιθέμενη αξία στην κατηγορία των τυροκομικών προϊόντων που αφορούν την γραβιέρα – αξία, η οποία θα ενισχύσει την εμπορική αξιοποίηση του Π.Ο.Π. προϊόντος σε εγχώριες και διεθνείς αγορές.
Τον Φεβρουάριο του 2021 ολοκληρώθηκε το πρώτο έτος υλοποίησης του προγράμματος. Με αφορμή το γεγονός αυτό, πραγματοποιήθηκε συνάντηση εργασίας στα κεντρικά γραφεία στις εγκαταστάσεις της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, όπου παρουσιάστηκαν τα επιστημονικά αποτελέσματα του πρώτου έτους υλοποίησης του έργου. Η Δρ. Χαντζή Παρασκευή (Επιστημονικά Υπεύθυνη και Συντονίστρια του προγράμματος) ενημέρωσε τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο, Δημήτρη Καπούνη, τα υπόλοιπα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου αλλά και τον Γεωπόνο και Διευθυντή Παραγωγής της Ε.Α.Σ. Νάξου, Βερνίκο Μιχάλη, σχετικά με την εξέλιξη του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου.
Αναλυτικότερα, παρουσιάστηκε το εύρος των ισοτοπικών τιμών (δ18O, δ13C, δ15Ν) που χαρακτηρίζουν τους βιογεωχημικούς κύκλους του οξυγόνου, του άνθρακα και του αζώτου στο σύστημα της νήσου Νάξου και του αποτυπώματός τους σε αγελαδινό και αιγοπρόβειο γάλα την περίοδο χαμηλής υδροφορίας και υψηλού θερμοκρασιακού και ανεμολογικού προφίλ (Ιούλιος-Αυγουστος-Σεπτέμβριος 2020). Αυτή η βάση δεδομένων αποτέλεσε την αφετηρία για τον καθορισμό 13 εκτροφών αναφοράς σε συνδυασμό με δεδομένα που αφορούν την καλή υγεία των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, την ποιότητα του εισκομιζόμενου γάλακτος και το ζωοτεχνικό μοντέλο εκτροφής (π.χ. τύπος της εκτροφής, πρωτόκολλα διαχείρισης της αναπαραγωγής, ποιότητα και μοντέλο σιτηρεσίου).
Στη συνέχεια έγινε ενημέρωση σχετικά με την εξέλιξη δειγματοληψιών περιβαλλοντικών και τροφικών δειγμάτων στους σταθμούς αναφοράς την περίοδο υψηλής υδροφορίας και χαμηλού θερμοκρασιακού προφίλ (Ιανουάριος 2021), η οποία πραγματοποιήθηκε με επιτυχία παρά τις δύσκολες συνθήκες λόγω της εξέλιξης της πανδημίας.
Η συνάντηση εργασίας ολοκληρώθηκε με την οριοθέτηση και συζήτηση των στόχων της επόμενης περιόδου, που αφορούν στην ερμηνεία των φυσικών διεργασιών οι οποίες καθορίζουν το χαρακτηριστικό εύρος ισοτοπικών τιμών και στις βελτιώσεις στην υλοποίηση του προγράμματος με την προμήθεια αναγκαίου επιστημονικού εξοπλισμού.
Στα πλαίσια του απολογισμού του πρώτου έτους υλοποίησης του προγράμματος καταγράφηκε η θετική ανταπόκριση του μεγαλύτερου ποσοστού των κτηνοτρόφων της Νάξου συμβάλλοντας έμπρακτα στην προσπάθεια της Ε.Α.Σ. Νάξου για την ανάπτυξη καινοτόμων επιστημονικών εργαλείων που ικανοποιούν βασικές απαιτήσεις τόσο αγροτικού κόσμου όσο και του καταναλωτή όπως η ιχνηλασιμότητα των αγροκτηνοτροφικών προϊόντων.
Η Ε.Α.Σ. Νάξου, μέσα στις δύσκολες συνθήκες της πανδημικής κρίσης, εξακολουθεί να αποτελεί μία δυναμική συνιστώσα των συνεταιριστικών σχημάτων όπου, αξιοποιώντας εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό της χώρας και αναπτύσσοντας ένα πολυεπίπεδο δίκτυο συνεργασιών, μπορεί να αναδειχθεί σε σημαντικός πυλώνας έρευνας και ανάπτυξης στην περιοχή του Νοτίου Αιγαίου.
Να σημειωθεί, ότι σε συνέντευξή της στον ραδιοφωνικό σταθμό Aegean Voice 107,5 η Δρ. Χαντζή Παρασκευή έκανε λεπτομερή απολογισμό της πρώτης χρονιάς υλοποίησης του προγράμματος, ενώ αναφέρθηκε και στους στόχους που έχουν τεθεί για την επόμενη περίοδο.
