«Στον Άγιο Κωνσταντίνο σταυρό προσκύνησα…» στην Κωμιακή Νάξου (video+φώτος)

 

Στον Άγιο Κωνσταντίνο της Κωμιακής, που γιόρταζε προχθες, συνδυάστηκε η εκκλησιαστική λειτουργία με το πανηγύρι και το ξεφάντωμα, η ανάσταση της οργιαστικής κωμιακίτικης φύσης με το παραδοσιακό φαγητό, το γλέντι και τον χορό. Στον Άγιο Κωνσταντίνο, που συγκατοικεί με την παρασιωπούμενες Αγία Ελένη και Παναγία Βλακιώτισσα (Βλακού ονομάζεται ένα μέρος της ευρύτερης περιοχής).

Κόσμος πολύς από την ορεινή (και όχι μόνο) Νάξο συνάχθηκε για να λειτουργηθεί και να γλεντήσει στο βυζαντινό ξωκκλήσι, με τον μεγάλο αυλόγυρο, τον οποίο σκιάζουν θαλερά, αιωνόβια πλατάνια. Ο δραστήριος Σύλλογος Γυναικών του χωριού, το Πνευματικό Κέντρο Κωμιακής και η Δημοτική Κοινότητα Κορωνίδας έδωσαν ξανά ζωή σε ένα πανηγύρι που είχε πολλά στοιχεία του παρελθόντος, προσαρμοσμένα στις σύγχρονες ανάγκες και συνθήκες.

Ο επισκέπτης, με την άφιξή του αντίκρυζε ένα ατέλειωτο κομπολόι αυτοκινήτων που θύμιζε εθνική οδό σε μεγάλες μετακινήσεις των κατοίκων των αστικών κέντρων. Παλιά, η προσέλευση γινόταν με τα πόδια ή τα υποζύγια.

Ο κόσμος είχε κατακλύσει τον πλατύ και δροσερό περίβολο, εκεί που ακόμα και πριν από 60 χρόνια έπαιζαν πέντε τακίμια, πέντε χωριστές ορχήστρες! Τότε και παλαιότερα, τα κελιά του ξωκκλησιού φιλοξενούσαν αποβραδίς προσκυνητές και παναϋριώτες. Η θεία ακολουθία από τον πρωτοσυγκελλεύοντα της Μητρόπολης Παροναξίας πανοσιολογ. Δωρόθεο και τους κωμιακίτες ψαλτάδες διέχεε το προαύλιο και νοστίμιζε ακόμη περισσότερο το χαρανί με την κοκκινιστή ζούλα και τη μακαρονάδα, που είχε από τα χαράματα στηθεί σε μια γωνιά. Και τριγύρω η φύση σε οίστρο και μέθη.

Μετά τη λειτουργία, στρώθηκαν τα τραπέζια σε όλη της απλόχωρη αυλή και το δυνατό, αθάνατο κωμιακίτικο κρασί (ο «αλυπιακός οίνος» του Παπαδιαμάντη) έρρεε αφειδώς και συνόδευε το παραδοσιακό φαγητό του σεφ Βασ. Φραγκουλόπουλου, τα τυριά και τις μυζήθρες των κωμιακιτών βοσκών, τα υπέροχα ντολμαδάκια των κωμιακιτισσών νοικοκυράδων (Ροδινιάτικα άκουσα να τα λένε), τη σαλάτα, τα γλυκά. Η νηνεμία έκανε τα βαθύσκιωτα τέσσερα πελώρια πλατάνια («υπό την εξαίσιον φυλλάδα των μεγαλοπρεπών πλατάνων») να συμμετέχουν σιωπηλά στο φαγοπότι και το γλέντι, αλλά και να μεταφέρουν τις δεήσεις, τα θυμιάματα και την ευθυμία στους ουρανούς. Στη γιορτή συμμετείχε φυσικά και η ειδυλλιακή φύση, που μας υποδέχθηκε ντυμένη με τις πολύχρωμες ανοιξιάτικές τουαλέτες της. Το βασίλειο της ασπαρθιάς. Αυτή έχει την τιμητική της αυτήν την εποχή, περικυκλώνει σαν ειρηνικός «κουρσάρικος» στόλος το τοπίο και επιβάλλεται με την παρουσία και τη μεθυστική μυρωδιά της στο φυτικό βασίλειο της Λιβάδας. Λιβάδα ονομάζεται αυτή η πεδιάδα, στα πόδια του Αγίου Κωνσταντίνου δηλαδή μεγάλο Λιβάδι. Για την ορεινότητα της περιοχής, Λιβάδα είναι.

Το γλέντι και τον χορό συνόδευε ηχογραφημένη νησιώτικη μουσική και όχι η αυθεντική, αδιαμεσολάβητη μουσική του χθες που οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι απαιτήσεις της εποχής μας έχουν προ πολλού θέσει εκποδών. Υπήρχε, όμως, σε ένα τραπέζι και ένα νοσταλγικό ηχόχρωμα του παρελθόντος με τα τσαμπουνοτούμπακα του ζεύγους Μιχάλη Γεωργίου Αλιμπέρτη. «Ψαλσίματα και γυρίσματα από τραγούδια…», όπως γράφει ο Μιχ. Περάνθης.

Δύο θετικές εξελίξεις θα μπορούσε κανείς να επισημάνει, συγκρίνοντας το σήμερα με το χθες. Σήμερα, το πανηγύρι αναβιώνει σαν γιορτή, με λίγα στοιχεία να αναπαρίστανται και πολλά να νεωτερίζουν και να δημιουργούν εν δυνάμει νέα παράδοση. Το πρώτο θετικό στοιχείο είναι το παραδοσιακό στυλ των χορευτών και η αποφυγή εισαγωγής στοιχείων που δεν ταιριάζουν στη φυσιογνωμία του, στην προσωπικότητά του, χωρίς να αποφεύγονται οι αναγκαίοι αυτοσχεδιασμοί και οι φιγούρες που συνάδουν με την υφή του νησιώτικου σκοπού και τραγουδιού. Το δεύτερο και σημαντικότερο είναι η εθελοντική οργάνωση και συμμετοχή σε αυτό το χοροστάσι, σε αυτό το μαγιάτικο παναΰρι των ανθρώπων και της φύσης, ΟΛΟΥ του χωριού, που άλλος πολύ, άλλος λίγο πρόσφεραν αφειδώλευτα την παραγωγή και τη δουλειά τους για τη δωρεάν ξενάγηση και την ανάξεση της μνήμης σε ένα διονυσιακό γλέντι μέθεξης, κατάνυξης και κρασο-κατάνυξης, ξεφαντώματος, ανοιχτοσύνης, δοτικότητας, διαπλοκής του κοινού και του ιδιωτικού. Παλιά, η εμπορικοποίηση από τους κωμιακίτες καφετζήδες ήταν εξηγήσιμη, δεδομένων των συνθηκών, αλλά και των ευκαιριών ιδιωτικών διασκεδάσεων.

Χρυσό, κωνσταντινάτο φυλαχτό η παράδοσή μας που εμπλουτίζεται από σύγχρονα, συμβατά με αυτήν, κατά το δυνατόν, στοιχεία.

Τα πλατάνια του Αγίου Κωνσταντίνου μας αποχαιρέτισαν με ένα ελαφρό θρόισμα. Όμως, εκείνα τα αγαθά που θα μας συνοδεύουν είναι η άδολη φιλοξενία, το πηγαίο χαμόγελο και η απέραντη απλοχεριά των αμφιτρυώνων, των Κωμιακιτών και ιδιαίτερα των Κωμιακιτισσών. Καταλήγω με δυο στίχους από τον ομότιτλο θερμιώτικο μπάλο: «Στον Άγιο Κωνσταντίνο, στον Άγιο Κωνσταντίνο, στον Άγιο Κωνσταντίνο θα χτίσω κατοικιά…».

Ακολουθήστε το naxostimes.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις