*Του Δημήτρη Μαρούλη (Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΕΚΠΑ)
«Αν ο παράδεισος ήταν στη γη, θα ήταν εδώ», έγραψε ο κορυφαίος λογοτέχνης μας Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του «Αναφορά στον Γκρέκο» για τον εύφορο κάμπο Γαλήνης-Εγγαρών. Ο κάμπος, με καλλιέργειες κυρίως οπωροφόρων δένδρων, ευωδιάζει απ’ άκρη σ’ άκρη με τους ανθούς των οπωροφόρων και των αγριολούλουδων.
Βόρεια του κάμπου υπάρχει η λίμνη Αμμίτη που φιλοξενεί διάφορα μεταναστευτικά πουλιά και έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενος θεσμοθετημένος Υγρότοπος (Υ422ΝΑΧ006 «Εκβολή Πηγών Σκουληκαριάς/Αμμίτη). Στο τελείωμα της λίμνης βρίσκεται η παραλία του Αμμίτη με την τεράστια αμμουδιά που τα κύματά της απολαμβάνουν όσοι ασχολούνται με τα θαλάσσια σπορ, ενώ όταν πνέει νότιος άνεμος, η παραλία πλημμυρίζει από λουόμενους.
Αυτόν τον «Επίγειο Παράδεισο» του Καζαντζάκη, τα διάφορα συμφέροντα με τις ευλογίες του Δήμου Νάξου, επιχειρούν να μετατρέψουν σε «Επίγεια Κόλαση»!
Πρόσφατα, ο κ. Νικόλαος Πιτταράς υπέβαλε στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αίτημα για την Εγκατάσταση Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) στη θέση «Γιορβάση» του κάμπου Γαλήνης-Εγγαρών, η οποία απέχει ελάχιστα από τον θεσμοθετημένο Υγρότοπο της λίμνης Αμμίτη και την παραλία του Αμμίτη. Στη ΜΕΑ αυτή προτίθεται να μεταφέρει τα απόβλητα της κτηνοτροφικής του μονάδας που είναι εγκατεστημένη στο Κουρουνοχώρι.
Διαβάζοντας προσεκτικά την τεχνική μελέτη προκύπτει ότι: Το περιβόητο (!) στεγανό σύστημα επεξεργασίας των αποβλήτων αυτής της ΜΕΑ, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά 4 ανοιχτοί χωμάτινοι λάκκοι, βάθους 2,2 m (συμπεριλαμβανομένων των αναχωμάτων), καλυμμένοι με πλαστικό και με ανοιχτή επιφάνεια 2,5 και πλέον στρεμμάτων. Η επιφάνεια αυτή θα είναι πάντα πλημμυρισμένη με τα απόβλητα των αγελάδων.
Είναι προφανείς οι αρνητικές επιπτώσεις μιας τέτοιας ΜΕΑ, στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής.
Ας αναφέρουμε τις πιο σημαντικές:
Η ανοιχτή προς το περιβάλλον επιφάνεια των 2,5 στρεμμάτων με τα απόβλητα, θα μολύνει καθημερινά την ατμόσφαιρα της ευρύτερης περιοχής με τα εκπεμπόμενα πολλαπλά ενοχλητικά και επιβλαβή ή/και δηλητηριώδη αέρια που τα πιο συνηθισμένα είναι η αμμωνία (NH3), το υδρόθειο (H2S), το μεθάνιο (CH4), το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και ιχνοποσότητες από ένα πλήθος οργανικών ουσιών όπως οξέα, μερκαπτάνες, αμίνες, σκατόλη, ανθρακύλια, κλπ.
Οι παραγόμενες δυσοσμίες, οι μύγες, τα κουνούπια και τα κάθε λογής έντομα θα πλημμυρίσουν την περιοχή και οι επιπτώσεις αυτές, καθώς και της προηγούμενης περίπτωσης, θα προκαλέσουν μόνιμες και ανεπανόρθωτες ζημιές.
Ο βόρειος άνεμος που κυρίως επικρατεί, θα μολύνει σε μόνιμη βάση τα χωριά Γαλήνης – Εγγαρών που βρίσκονται σε απόσταση περίπου 1-1,5Km, καθώς και τα πέριξ τουριστικά καταλύματα, με όλα όσα αρνητικά αναφέρονται στις προηγούμενες περιπτώσεις 1 και 2.
Όταν φυσάει νοτιάς, οι κάτοικοι και οι τουρίστες δεν θα μπορούν να πλησιάσουν, πολύ περισσότερο να απολαύσουν την παραλία Αμμίτη, εξαιτίας της δυσοσμίας και των βλαβερών αερίων.
Σε κοντινή απόσταση υπάρχουν τα πηγάδια του Δήμου Νάξου, με το νερό των οποίων υδροδοτούνται κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες οι κάτοικοι της Χώρας Νάξου, των πέριξ σ’ αυτήν χωριών και της νότιας τουριστικής περιοχής της Νάξου.
Εντός, αλλά και στα πέριξ του αγροκτήματος «Γιορβάση» βρίσκονται πηγάδια ή/και γεωτρήσεις που χρησιμοποιούνται για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων.
Ο υδροφόρος ορίζοντας, ο θεσμοθετημένος Υγρότοπος, αλλά και η παραλία του Αμμίτη στην οποία εκβάλει ο ποταμός κατά τους χειμερινούς μήνες και που απέχουν ελάχιστα (100 και 500 μέτρα, αντίστοιχα) από το αγροτεμάχιο «Γιορβάση», θα υποστούν μόνιμες και ανεπανόρθωτες ζημιές από τις διαρροές αυτής της ΜΕΑ.
Η μεταφορά των αποβλήτων θα γίνεται με βυτιοφόρο βαρέως τύπου που θα διέρχεται: από το Κέντρο Διεπιστημονικής Αξιολόγησης και Συμβουλευτικής Υποστήριξης Παιδιών (πρώην Δημοτικό Σχολείο Εγγαρών), μέσα από το χωριό Γαλήνη όπου λειτουργούν και καταστήματα εστίασης, δίπλα από το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, σε απόσταση 50 μέτρων από τον βυζαντινό ναό της Παναγίας Αταλιώτισσας που είναι ο Ενοριακός Ναός της Γαλήνης και προστατευόμενο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ θα είναι ορατό και από τη Μονή της Υψηλοτέρας.
Σε περιόδους μεγάλων βροχοπτώσεων (σπάνια μεν, αλλά συμβαίνει), ο ποταμός και η λίμνη Αμμίτη υπερχειλίζουν και πλημμυρίζουν τα αγροτεμάχια «Μιχαλάκη» και «Γιορβάση» που προτείνεται για την κατασκευή. Στην από 10-11-2021 επιστολή μου προς τους αρμόδιους φορείς, είχα επισημάνει με τα ίδια ακριβώς λόγια την παράμετρο αυτή. Την επιστολή μου αυτή ανήρτησε το Τμήμα ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου (με Αρ. Πρωτοκ. 62748 και ημερομηνία λήψης 27/12/21), στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο. Και η επιβεβαίωση δεν άργησε να έρθει! Οι παρακάτω φωτογραφίες δείχνουν πλημμυρισμένα τα αγροκτήματα «Γιορβάση» και «Μιχαλάκη» από την πρόσφατη βροχόπτωση της 12/1/2022.
Επιπλέον των ανωτέρω, ποια η φερεγγυότητα και ποια εμπιστοσύνη μπορεί να δείξει κάποιος στον ιδιοκτήτη της κτηνοτροφικής αυτής μονάδας, ότι θα τηρήσει έστω και τα γραφόμενα στην κατατεθείσα μελέτη, αφού πολλές φορές στο παρελθόν έχει σκορπίσει ελεύθερα τα απόβλητα των αγελάδων στα κτήματα, ακατέργαστα; (Η παρακάτω φωτογραφία λήφθηκε στις 3/10/2019 και εικονίζεται το αγροτεμάχιο «Μιχαλάκη», το οποίο αποτελεί τμήμα του Υγροτόπου και κατά συνέπεια δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως χώρος διάθεσης επεξεργασμένων – πολύ περισσότερο ακατέργαστων – αποβλήτων).
Τέλος, μήπως (λέμε μήπως), οι αφροί της επόμενης εικόνας που παραμένουν αρκετή ώρα στην αμμουδιά της παραλίας Αμμίτη, είναι αποτέλεσμα των μολύνσεων που έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια ο Υγρότοπος Αμμίτη και που τον χειμώνα υπερχειλίζει και εκβάλει στη θάλασσα; Η φωτογραφία αυτή λήφθηκε στις 6 Απριλίου του 2020 και εξέπληξε όσους την είδαν, γιατί ποτέ στο παρελθόν δεν παρατηρήθηκε παρόμοιο φαινόμενο.
Πρόταση
Με βάση όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω και όσα καταγράφονται στη Τεχνική Έκθεση της 7/12/2021 που κατατέθηκε εκ μέρους της κοινότητας Γαλήνης, ο χώρος «Γιορβάση» που προτείνουν, είναι ο πλέον ακατάλληλος για την κατασκευή της συγκεκριμένης ΜΕΑ. Αντίθετα, η πλέον συμφέρουσα και η ελάχιστα επιβαρύνουσα το περιβάλλον τοποθεσία, είναι η περιοχή πλησίον της κτηνοτροφικής μονάδας του κ. Πιτταρά, διότι: α) η περιοχή αυτή είναι βοσκότοποι σε πλαγιές λόφου με μεγάλη υψομετρική διαφορά από την επιφάνεια της θάλασσας και κατά συνέπεια θα αποφεύγονται οι επικίνδυνες επιπτώσεις λόγω καιρικών συνθηκών, β) οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις, υπάρχουν ήδη στην περιοχή της κτηνοτροφικής μονάδας, δεν θα εξαπλωθούν και σε άλλες περιοχές και δεν θα υποστούν τις παραπάνω τραγικές συνέπειες ο κάμπος και τα χωριά Γαλήνης – Εγγαρών, καθώς και ο θεσμοθετημένος Υγρότοπος και η παραλία Αμμίτη, γ) επιπλέον, η λύση αυτή είναι συμφέρουσα για τον ιδιοκτήτη, αφού θα απαλλαγεί από τα έξοδα μεταφοράς των αποβλήτων.
Ας ελπίσουμε πως οι αρμόδιοι φορείς θα λάβουν σοβαρά υπόψη τους όλα τα παραπάνω, την Τεχνική Έκθεση της Κοινότητας Γαλήνης, θα διενεργήσουν Αυτοψία της περιοχής, και με αίσθημα ευθύνης δεν θα επιτρέψουν τον υποβιβασμό ή τη μόλυνση του περιβάλλοντος, αφού υπάρχει πιο ανώδυνη λύση.
