Στο οικονομικό ένθετο της κυριακάτικης έκδοσης της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ (12.02.2016) υπάρχει ένα εκτενές άρθρο για την Aegean Beauty.
Πρόκειται για ένα νέο brand προϊόντων ατομικής περιποίησης που ξεκίνησε από μια επιχειρηματική πρωτοβουλία τριών συριανών φαρμακοποιών. Προφανώς δεν αναφέρομαι στο συγκεκριμένο άρθρο για την συγκεκριμένη επιχειρηματική πρωτοβουλία λόγω της συγγενικής μου σχέσης με τον έναν εκ των τριών.
Αναφέρομαι διότι αυτή η πρωτοβουλία όπως και άλλες ομοειδείς δείχνουν τον δρόμο της ανάπτυξης για τα νησιά των Κυκλάδων.
Το πρόβλημα της Ελλάδας, που είναι εντονότερο στις Κυκλάδες, είναι η έλλειψη ανάπτυξης στην πραγματική οικονομία.
Η ύφεση της οικονομίας έχει κάποια άμεσα αποτελέσματα.
Την έλλειψη παραγωγής πλούτου.
Την έλλειψη ρευστότητας.
Τη διόγκωση της ανεργίας.
Ο δρόμος για την ανάκαμψη είναι μονοσήμαντος. Οι νέες επενδύσεις. Όμως οι επενδυτές απουσιάζουν για δύο κυρίως λόγους.
Πρώτον γιατί χάθηκε η εμπιστοσύνη από εγχώριους και ξένους επενδυτές και δεύτερον διότι καθυστερούν λόγω ιδεοληψιών της κυβέρνησης οι ιδιωτικοποιήσεις.
Όμως ακόμη και εάν υπήρχαν επενδυτές, οι Κυκλάδες δεν θα αποτελούσαν πόλο έλξης επενδύσεων μεγάλου βεληνεκούς σε παραγωγικούς τομείς.
Ο λόγος είναι η γεωγραφική ιδιαιτερότητα των νησιών.
Στην καλύτερη περίπτωση να υπήρχε ενδιαφέρον για επενδύσεις μεσαίου μεγέθους στον τομέα του τουρισμού που θα περιοριζόταν σε 3-4 νησιά.
Άρα στις Κυκλάδες μπορεί ο τουρισμός να είναι ένα σημαντικό μέρος του παραγόμενου εισοδήματος αλλά από μόνος του δεν αρκεί.
Θα βελτιωθούν δύο αεροδρόμια, ίσως και μερικά λιμάνια. Ενδεχομένως να υπάρξουν και κάποιες επενδύσεις σε ξενοδοχειακές υποδομές.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν μπορεί να αναπτυχθεί και η πρωτογενής και δευτερογενής παραγωγή. Διότι μόνο η πρωτογενής παραγωγή η οποία μεταποιείται και αποκτά προστιθέμενη αξία μπορεί να διασφαλίσει μόνιμες νέες θέσεις εργασίας στους ντόπιους και μάλιστα σε δωδεκάμηνη βάση.
Κατά την άποψή μου σε αυτό τον τομέα πολλά νησιά των Κυκλάδων έχουν σημαντικότατες δυνατότητες.
Παραδείγματα υπάρχουν. Ορισμένα τυροκομεία, μικροζυθοποιίες και μελισσοκομικές επιχειρήσεις δείχνουν ότι ο ισχυρισμός για σημαντικότατες δυνατότητες ισχύει.
Εξάλλου δεν θα πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι εν μέσω κρίσης έχουν διαμορφωθεί συνθήκες που ευνοούν τέτοιες προσπάθειες.
Ας δούμε μερικές:
*Η βασική επιστημονική γνώση παραγωγής και μεταποίησης προϊόντων είναι ατελείωτη. Ταυτόχρονα το κόστος συνεργασίας (ή απασχόλησης) εξειδικευμένων νέων επιστημόνων έχει μειωθεί σημαντικά.
*Στην μεταποιητική βιομηχανία υπάρχει αργούσα παραγωγικότητα σε πολλές εγκατεστημένες γραμμές παραγωγής. Επομένως μικρές παραγωγές μπορούν να καλύψουν κενά της βιομηχανίας ακόμη και κάτω του κόστους.
*Στην αγορά υπάρχουν αναρίθμητες ευκαιρίες σε υλικά συσκευασίας εκτός πατέντας και χωρίς αποκλειστική ιδιοκτησία, οι οποίες είναι και απολύτως δοκιμασμένες με την βιομηχανία. Άρα το συσκευαστικό κόστος της τυποποίησης είναι πολύ χαμηλό.
*Η προβολή νέων προϊόντων λόγω της διείσδυσης του διαδικτύου κοστίζει ελάχιστα. Αλλά ακόμη και στα παραδοσιακά μέσα μαζικής επικοινωνίας το κόστος είναι τρεις-πέντε φορές χαμηλότερα από ότι ήταν πριν από πέντε χρόνια.
*Τα δίκτυα διανομής έχουν πλέον τυποποιηθεί και απλοποιηθεί. Η αργούσα δυναμικότητα σε εταιρίες διανομής και εταιρίες logistics εξασφαλίζουν πολύ χαμηλό κόστος αποθήκευσης και διανομής με πολύ υψηλού επιπέδου υπηρεσίες.
Τι λείπει επομένως;
Σίγουρα η έλλειψη κεφαλαίων είναι ένας ανασταλτικός παράγοντας.
Όμως εάν υπάρξουν καινοτόμες ιδέες, μεράκι, επιμονή και αφοσίωση στον στόχο είναι σίγουρο ότι θα βρεθεί και το κεφάλαιο.
Μας το δείχνει η εμπειρία μερικών δεκάδων τυποποιητών ελιάς και ελαιόλαδου σε όλη την Ελλάδα.
Πάντα όμως θα υπάρχουν οι ανάγκες της κατανόησης των αναγκών του καταναλωτή αλλά και της δημιουργίας προστιθέμενης αξίας.
Ορισμένα παραδείγματα:
Στην Μήλο και την Κίμωλο υπάρχει το 100{ebf2de1fdbfefdec110a02f4c927aa7ce558be84e5a322e6c41137cb467b3c6d} των πρώτων υλών για τη δημιουργία προϊόντων μάσκας ομορφιάς.
Στα νησιά όπου υπάρχει σημαντική κτηνοτροφία μέρος της παραγωγής θα έπρεπε να φθάνει στην αγορά με τη μορφή συσκευασμένων τεμαχισμένων προϊόντων.
Η πατάτα προσφέρεται για τη διανομή της με τη μορφή έτοιμου ή ημι-έτοιμου τελικού προϊόντος.
Η σαρδέλα του Αιγαίου τυποποιείται στο ορεινό Κιλκίς και όχι στα νησιά.
Το θυμαρίσιο μέλι έχει απίστευτες δυνατότητες μεταποίησης και τυποποίησης.
Το παλαιωμένο τσίπουρο είναι η ανερχόμενη δύναμη στα αλκοολούχα ποτά.
Τα καθαρισμένα και συσκευασμένα ταπεινά φραγκόσυκα μπορούν να αποτελούν μία σημαντική πηγή εσόδων. Προς το παρόν τα εισάγουμε.
Η αλήθεια είναι ότι έχουν γίνει πολλές και σημαντικές προσπάθειες κυρίως στο επίπεδο της οικοτεχνίας.
Προσπάθειες που συνδυάζουν την παράδοση του τόπου με το προσωπικό μεράκι.
Όμως για να υπάρξουν στέρεες βάσεις σε τέτοιου είδους προσπάθειες θα πρέπει να ξεφύγουν από το επίπεδο της οικοτεχνίας για δύο λόγους:
α) Μόνον έτσι μπορούν να έχουν εξωστρεφή κατεύθυνση και βιώσιμο μέγεθος.
β) Είναι ο μόνος τρόπος να εκμεταλλευτούν τους διαθέσιμους παράγοντες που προαναφέρθηκαν.
Κλείνοντας αυτή την παρέμβαση θα ήθελα να θυμίσω κάτι πολύ απλό.
Το κεντρικό κράτος έχει χάσει κάθε ικανότητα και δυνατότητα σημαντικών παρεμβάσεων στην παραγωγή.
Επομένως νέος πλούτος και θέσεις εργασίας σε μικρές κοινωνίες όπως αυτές των μικρών νησιών μπορεί να προέλθει μόνο από τους ιδιώτες ντόπιους οι οποίοι μπορούν να ελπίζουν και σε πιθανή υποστήριξη φωτισμένων ηγετών της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Γιώργος Βακόνδιος
