Μετά τη δημοσίευση των προτάσεων που αφορούν τα «Έργα Ανάπτυξης του Λιμένα Νάξου», και ύστερα από τη σχετική ενημέρωση του Συλλόγου Μηχανικών από το δήμαρχο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Δημήτρη Λιανό, το διοικητικό συμβούλιο του Συλλόγου κάλεσε τα μέλη του σε Γενική Συνέλευση, τη Δευτέρα (25 Μαΐου), στην οποία συζήτησαν το θέμα και αποφάσισαν τα εξής:
Υφιστάμενη Κατάσταση
Το μοναδικό λιμάνι του νησιού το οποίο βρίσκεται στη Χώρα της Νάξου και αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου και εξόδου από το νησί, αυτή τη στιγμή παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα ως προς τη νομιμότητά του, τη λειτουργικότητά του και τις επιπτώσεις που επιφέρει στη Χώρα.
Πιο συγκεκριμένα, αυτή τη στιγμή το λιμάνι της Νάξου δεν έχει νόμιμη άδεια, γεγονός που εμποδίζει τη χρηματοδότηση οποιουδήποτε έργου σε αυτό.
Τα λειτουργικά προβλήματα σχετίζονται αφενός με την έκθεση του λιμανιού στους έντονους βορινούς ανέμους, με τη δυσκολία πρόσβασης σε αυτό αφού είναι δεδομένη η διέλευση όλης της κίνησης μέσα από τον πυκνό ιστό της πόλης, καθώς επίσης με τις πολύ χαμηλού επιπέδου εγκαταστάσεις του λιμανιού.
Παράλληλα η παρουσία του λιμανιού στη Χώρα, επιβαρύνει την ίδια την πόλη, υποβαθμίζοντάς την από τον κορυφαίο τουριστικό προορισμό του νησιού σε έναν απλό συγκοινωνιακό κόμβο, ενώ παράλληλα δυσχεραίνει τη ζωή των κατοίκων της.
Χωροθέτηση Νέου Λιμανιού
Με βάση τα παραπάνω, η μόνη λύση προκειμένου να αποκτήσει η Νάξος ένα λιμάνι ανάλογο των αναγκών της και προκειμένου να αποσυμφωρηθεί η Χώρα, είναι να γίνει νέο λιμάνι, εκτός Χώρας μεν, αλλά σε κοντινή απόσταση. Αυτή τη θέση μάλιστα την έχει εκφράσει και ο ίδιος ο μελετητής της υπό συζήτηση πρότασης. Επομένως θεωρούμε ότι ο Δήμος πρέπει να προκηρύξει άμεσα «Μελέτη Χωροθέτησης Νέου Λιμένα Νάξου».
Διαβάστε επίσης: Αυτό είναι το σχέδιο για λιμάνι και την παραλία Νάξου
Παρεμβάσεις στο υφιστάμενο λιμάνι
Ακόμα και αν ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία για το νέο λιμάνι, αυτό θα υλοποιηθεί και θα λειτουργήσει ύστερα από αρκετά χρόνια. Μέχρι τότε η Νάξος θα πρέπει να πορευτεί με το λιμάνι της Χώρας, στο οποίο πρέπει να γίνουν οπωσδήποτε κάποιες παρεμβάσεις διευθέτησης των λειτουργικών προβλημάτων. Οι παρεμβάσεις αυτές όμως θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ήπιες διότι θα παραμείνουν ακόμα και μετά την μετεγκατάσταση του λιμανιού στη νέα θέση. Όταν συμβεί αυτό, το υφιστάμενο λιμάνι θα λειτουργεί κατά βάση ως μαρίνα τουριστικών σκαφών.
Η θέση του Συλλόγου για τα έργα που πρέπει να γίνουν στο υφιστάμενο λιμάνι αναλύεται ως εξής:
1. Νομιμοποίηση – Αδειοδότηση
Εξυπακούεται πως πρέπει να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες αδειοδότησης και νομιμοποίησης του λιμανιού. Παράλληλα όμως πρέπει να διευθετηθεί ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που σχετίζεται με την επαναχάραξη τόσο της γραμμής χερσαίας ζώνης, όσο και των γραμμών αιγιαλού και παραλίας τις οποίες η υπό συζήτηση μελέτη διατηρεί ως έχουν σήμερα. Με τη διατήρηση της γραμμής χερσαίας ζώνης ως έχει, στο μέτωπο δηλαδή των κτιρίων της παραλίας, ολόκληρη η ζώνη από τα κτίρια μέχρι τη θάλασσα, που περιλαμβάνει και το βασικό χώρο περιπάτου και κοινωνικής συναναστροφής της Χώρας, παραμένει στη δικαιοδοσία του Λιμενικού Ταμείου και όχι του Δήμου. Κρίνουμε απαραίτητο τη μετατόπιση της γραμμής χερσαίας ζώνης τουλάχιστον μέχρι τον αυτοκινητόδρομο, ώστε ο πεζόδρομος και οι πέργκολες να περιέλθουν στη δικαιοδοσία του Δήμου.
2. Επέκταση κυματοθραύστη
Η επέκταση του κυματοθραύστη όπως παρουσιάζεται και στις τρεις προτάσεις μας βρίσκει σύμφωνους, καθώς προσφέρει μια περαιτέρω προστασία, ενώ παράλληλα έχει αναστρέψιμο χαρακτήρα.
3. Κεντρική προβλήτα
Η κεντρική προβλήτα σήμερα παρουσιάζει πολλά τεχνικά και λειτουργικά προβλήματα. Πέραν της στερέωσης και της αναγκαίας διαπλάτυνσης του λαιμού εισόδου, κρίθηκε σκόπιμη η περαιτέρω ανάπτυξη της προβλήτας βάσει της προτεινόμενης λύσης 2.
4. Διαχωρισμός αλιευτικών και τουριστικών σκαφών
Είναι πολύ σωστός ο διαχωρισμός των αλιευτικών σκαφών από τα τουριστικά σκάφη. Τα αλιευτικά σκάφη χωροθετούνται στη Μυρτιδιώτισσα, προσδίδοντας ένα γραφικό χαρακτήρα στην είσοδο μάλιστα του λιμανιού, ενώ τα τουριστικά σκάφη χωροθετούνται νοτίως της μικρής προβλήτας. Βέβαια η χωροθέτηση των υδροπλάνων στο χώρο του αλιευτικού καταφυγίου είναι λανθασμένη καθώς πρόκειται για δύο συγκρουόμενες χρήσεις.
5. Νότιος Μόλος
Ο χώρος του υφιστάμενου καταφυγίου τουριστικών σκαφών είναι εκτεθειμένος τόσο στους νότιους ανέμους, όσο και στα απόνερα των πλοίων που εισέρχονται στο λιμάνι, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των σκαφών που βρίσκονται σε αυτόν. Επομένως θεωρούμε ότι πρέπει να γίνει ο νότιος μόλος όπως αυτός παρουσιάζεται στην πρόταση 3, χωρίς όμως καμία περαιτέρω παρέμβαση από τη στροφή του Bossa μέχρι το νέο μόλο.
6. Νέο καταφύγιο τουριστικών σκαφών
Σε κάθε μια από τις τρεις λύσεις, προτείνεται μια εναλλακτική πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου καταφυγίου τουριστικών σκαφών στην ευρύτερη περιοχή από την «Ocean» μέχρι το «Πορτοκάλι».
Ο Σύλλογος διαφωνεί και με τις τρεις προτάσεις και γενικότερα με οποιαδήποτε περαιτέρω επέκταση προς αυτή την πλευρά για τους εξής λόγους:
• Η παραλιακή ζώνη από την παραλία του Αγίου Γεωργίου μέχρι την «Ocean» μπορεί σήμερα να είναι υποβαθμισμένη όμως προσφέρει εξαιρετικές δυνατότητες και αν διαμορφωθεί σωστά μπορεί να αποτελέσει έναν μοναδικό χώρο περιπάτου και αναψυχής, δίπλα μάλιστα στη θάλασσα, που τόσο πολύ λείπει από τη Χώρα.
• Αντίθετα αν διαμορφωθεί ένα νέο καταφύγιο τουριστικών σκαφών αποκόπτεται η επαφή της περιοχής με τη θάλασσα, υποβαθμίζεται αισθητικά και εμπεδώνεται η αντιμετώπιση όλης αυτής της ζώνης ως χώρου στάθμευσης με όλα τα προβλήματα που προκύπτουν από τη δυσκολία πρόσβασης με Ι.Χ. στην περιοχή.
• Το νησί της Νάξου παρουσιάζει έντονα το φαινόμενο του υδροκεφαλισμού, της συγκέντρωσης δηλαδή όλων των δραστηριοτήτων στη Χώρα, με αποτέλεσμα την ανισόρροπη ανάπτυξη του νησιού. Αυτό δημιουργεί προβλήματα τόσο στη Χώρα, η οποία πλέον παρουσιάζει φαινόμενα κορεσμού και υποβάθμισης, όσο και στο υπόλοιπο νησί το οποίο υστερεί έντονα σε ανάπτυξη. Η δημιουργία μιας επιπλέον μαρίνας οξύνει αυτό το πρόβλημα.
Η λύση που προτείνει ο Σύλλογος για τη δημιουργία περισσότερων θέσεων τουριστικών σκαφών είναι η δημιουργία αρκετών μικρών τουριστικών καταφυγίων σε διάφορα μέρη του νησιού, ώστε να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω η Χώρα ενώ παράλληλα να αναπτυχθεί περισσότερο η υπόλοιπη Νάξος.
Ενδεικτικά αναφέρουμε την Αγία Άννα η οποία βρίσκεται απέναντι από την Πάρο, τον Καλαντό και τη Μουτσούνα που βρίσκονται κοντά στις Μικρές Κυκλάδες και τον Απόλλωνα που βρίσκεται απέναντι από τη Μύκονο.
7. Κυκλοφοριακό
Η πιο έντονη αντίθεση του Συλλόγου ως προς τις προτεινόμενες λύσεις αφορά τη ρύθμιση του κυκλοφοριακού. Οι λύσεις προτείνουν τη διαμόρφωση της παραλίας σε δρόμο διπλής κατεύθυνσης καθώς επίσης τη δημιουργία νέου αυτοκινητόδρομου μπροστά από το «Bossa» για την εξυπηρέτηση της νέας μαρίνας. Είναι καθολικά αποδεκτό ότι η Χώρα είναι τελείως αφιλόξενη για τους πεζούς. Μάλιστα με πρωτοβουλία του Δήμου εκπονείται μελέτη Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας με σκοπό τη βελτίωση της κατάστασης.
Διαβάστε επίσης: Η Μ.Π.Ε. για τα «έργα ανάπτυξης του λιμένα Νάξου» στο δημοτικό συμβούλιο
Η διαμόρφωση της παραλίας και της Παπαβασιλείου σε δρόμο διπλής κατεύθυνσης αφενός δεν πρόκειται να βελτιώσει το κυκλοφοριακό της Χώρας, αφετέρου θα αποκόψει τελείως τη σχέση του παραλιακού πεζόδρομου με τη θάλασσα. Στη δε Παπαβασιλείου ένα μόνιμο μποτιλιάρισμα θα έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις στο εμπόριο.
Ως προς τη διάνοιξη νέου αυτοκινητόδρομου που θα συνδέει το «Bossa» με το «Πορτοκάλι», αυτός θα στερήσει από τη Χώρα από το τελευταίο τμήμα πεζόδρομου δίπλα στη θάλασσα.
Πέραν της περαιτέρω υποβάθμισης της ζωής των κατοίκων από τις επιπτώσεις αυτές, πρέπει να καταλάβουμε ότι κανένας τουρίστας δεν επισκέπτεται ένα νησί για να βλέπει αυτοκίνητα και λιμενικές εγκαταστάσεις.
Η θέση του Συλλόγου για την κυκλοφοριακή ρύθμιση είναι η εξής:
• Το ευκταίο είναι η είσοδος και η έξοδος του λιμανιού να γίνεται μόνο από τη Γρόττα, και ολόκληρη η παραλία να πεζοδρομηθεί. Κάτι τέτοιο θα αναβάθμιζε ουσιωδώς τη Χώρα βελτιώνοντας τόσο τη ζωή των κατοίκων της, και θα την καθιστούσε πολύ πιο θελκτική στους τουρίστες. Αυτή η πρόταση μπορεί να λειτουργήσει δοκιμαστικά τον προσεχή χειμώνα όπου η κίνηση είναι περιορισμένη και θα δώσει τη δυνατότητα να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές μέχρι την επόμενη σεζόν.
• Εάν είναι αδύνατον να πεζοδρομηθεί η παραλία και παραμείνει ως δρόμος μονής κατεύθυνσης τότε κρίνουμε θετική τη διευθέτηση που προτείνεται στη στροφή Δελαρόκκα.
8. Αισθητική αναβάθμιση
Ολόκληρη η παραλιακή ζώνη της Χώρας, η οποία αποτελεί τη βιτρίνα του νησιού καθώς επίσης την πρώτη και τελευταία εικόνα που έχει ένας επισκέπτης στη Νάξο, παρουσιάζει μια πολύ άσχημη όψη. Τα γνωστά «θερμοκήπια» της παραλίας, τα γνωστά πολυώροφα κτίρια της παραλίας, οι αυθαίρετες επεμβάσεις στις όψεις, οι ταμπέλες, ο χαμηλής ποιότητας αστικός εξοπλισμός και η αντιμετώπιση όλης της παραλιακής ζώνης από την Ocean μέχρι το Πορτοκάλι ως χώρο στάθμευσης υποβαθμίζουν πολύ την εικόνα της Χώρας. Η διόρθωση αυτής της κατάστασης μπορεί να γίνει μόνο μέσω σχεδιασμού από ειδικούς. Προτείνουμε τη διεξαγωγή Πανελλήνιου Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για ολόκληρη την παραλιακή ζώνη και την πιστή εφαρμογή του Α’ βραβείου.
Επίλογος
Θεωρούμε ότι αν υιοθετηθούν και υλοποιηθούν οι προτάσεις του Συλλόγου, αφενός θα αναβαθμιστεί ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο της πόλης καθώς θα είναι φιλικό στους πεζούς, αφετέρου θα βελτιωθεί η ασφάλεια και η λειτουργικότητα τόσο του λιμένα όσο και του τουριστικού καταφυγίου. Αυτό μέχρι την οριστική μετεγκατάσταση του λιμανιού σε νέα θέση, κίνηση που θα λύσει οριστικά το πρόβλημα και οι δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα.
